علت اصلی درگذشت امام خمینی ایست قلبی ایشان اعلام شد، اما بنا به گفته محمدحسین خوشنویس، عضو گروه پرستاری رهبر پیشین ایران، او در یک ماه آخر حیات به سرطان معده مبتلا شده بود و در زمان دومین مرتبه از تزریق داروی شیمی‌درمانی دچار سکته وسیع قلبی شد و درگذشت.

به گزارش همشهری آنلاین به نقل از اعتمادآنلاین، حسن عارفی سرپرست گروه پزشکی رهبر پیشین ایران به مجله علمی دانش روز که در تهران منتشر می‌شود، گفت: سرطان معده آیت‌الله خمینی زمانی آشکار شد که او اعلام کرد اجابت مزاجش به شدت تیره است.
 
آقای عارفی بیان کرد: با آزمایش‌های صورت‌گرفته آشکار شد که در آن خون وجود دارد و مشکوک به سرطان معده شدیم. من همان زمان خدمت امام رسیدم و ضمن این‌که از وجود خون در مدفوع سخن گفتم تاکید کردم این علامت خوبی نیست و ما باید به هر صورت ممکن و در اسرع وقت چاره‌ای در این زمینه بیندیشیم. امام هم با توجه به اظهارات من از خطرناک بودن وضعیت سلامتی خود آگاه شدند اما نام بیماری را به ایشان اعلام نکردیم.
 
پزشک آیت‌الله خمینی ادامه داد: سرطان معده او از انواع نادر و بسیار تهاجمی بود و همین موضوع باعث شد در فاصله کوتاهی وضعیت رهبر وقت ایران بحرانی شود.

حسن عارفی در توضیح وضعیت پزشکی آیت‌الله خمینی گفت: در آزمایش خون او در هفته‌های پیش از این هیچ‌گونه اثری از احتمال ابتلا به سرطان یافت نمی‌شد. متاسفانه بیماری امام به شدت تهاجمی بود و در نتیجه در کمتر از دو هفته پس از تشخیص، سرطان به اعضای دیگر بدن او از جمله خون، ریه‌ها و کبد نیز هجوم برد.

  • جراحی به جای شیمی‌درمانی

 آقای عارفی پیش از این با انتشار کتابی به نام طبیب دل‌ها برخی از ناگفته‌های پرونده پزشکی آیت‌الله خمینی را منتشر کرده بود.

براساس گفته‌های آقای عارفی، درباره شیوه درمانی آیت‌الله خمینی اختلاف نظرهایی وجود داشته اما سرانجام با توجه به وضعیت بحرانی او با موافقت احمد خمینی و سران وقت سه قوه (آیت‌الله علی خامنه‌ای رئیس‌جمهور، اکبر هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس و عبدالکریم موسوی اردبیلی رئیس قوه قضائیه) تصمیم به عمل جراحی گرفته شد.
 
آقای عارفی در این گفت‌وگو وجود برخی از شایعات درباره ترجیح عمل جراحی به شیمی‌درمانی را به صورت تلویحی تایید کرد و افزود: شاید منظور مخالفان شیمی‌درمانی آیت‌الله خمینی این بود که چه خوب شد که این اتفاق رخ نداد تا مثلا برخی از مغرضان در حین استفاده از این روش و در هنگام ریزش محاسن امام از ایشان تصویری تهیه کنند. 
 
در زمان درمان به شیوه شیمی‌درمانی، موی بیمار تحت درمان دچار ریزش می‌شود. با این همه به گفته محمدعلی خوشنویس، عضو تیم پرستاری آیت‌الله خمینی، پس از دو بار عمل جراحی او و افزایش مجدد سلول‌های سرطانی، استفاده از داروی ضد سرطان و شیمی‌درمانی را آغاز کرد، اما پس از دریافت دومین دوز درمانی ایشان به انفارکتوس وسیع سطح قدامی قلب و ادم [ورم] حاد ریه مبتلا شدند که بلافاصله عملیات احیای قلب آغاز شد. این اقدامات با توجه به از دست رفتن سایز وسیعی از عضله قلب به درگذشت او در دقایق پایانی روز ۱۳ خرداد ۱۳۶۸ منجر شد.
 
خبر درگذشت آیت‌الله خمینی روز چهاردهم خرداد منتشر شد و ساعاتی بعد از این اعلام مجلس خبرگان رهبری آیت‌الله علی خامنه‌ای، رئیس‌جمهور وقت، را به عنوان رهبر انتخاب کرد.
 
آقای عارفی درباره شیوه درمان بیماری سرطان آیت‌الله خمینی که به مرگ او منجر شد، توضیح داد: این شیوه بهترین اقدام در آن روز بود و از ۲۳ سال پیش تاکنون هم در شیوه درمان این بیماری تحول تازه‌ای رخ نداده است.
 
محمدعلی خوشنویس، عضو تیم پرستاری آیت‌الله خمینی، تصریح کرد: بخش عمده مراقبت‌ها از رهبر پیشین ایران مربوط به نارسایی و عارضه قلبی او بود و بروز سرطان آن‌ها را شوکه کرد.

  • علت بازگشت آیت‌الله خمینی به تهران

براساس گزارش‌ها، آیت‌الله خمینی از زمان ورود به ایران پس از ۱۲ بهمن ۱۳۵۷ و استقرارش در قم بارها دچار حملات و عوارض قلبی شده بود به طوری که سرانجام سوم بهمن ۱۳۵۸ از قم با آمبولانس به تهران منتقل و در بیمارستان قلب بستری شد.
 
عارضه قلبی آیت‌الله خمینی به اقامت دائمی او در تهران منجر شد.
 
به گفته پزشکان آیت‌الله خمینی، با توجه به شرایط وخیم جسمی او سپاه پاسداران بدون اطلاع آیت‌الله خمینی بیمارستان کوچک مجهزی در نزدیکی جماران، محل اقامت رهبر ایران، تاسیس کرد. به گفته پزشکانش وجود این بیمارستان یک بار در ششم فرودین ۱۳۶۵ جان او را از مرگ حتمی نجات داد.
 
به گفته محمدعلی خوشنویس در ششم فرودین ۱۳۶۵ آیت‌الله خمینی دچار ایست قلبی و ایست تنفسی به مدت ۲ تا ۳ دقیقه شد. وضعیت جسمانی آیت‌الله خمینی طوری بود که پزشکان حاضر بر بالین او می‌گویند برای دقایقی علائم حیاتی در او مشاهده نشد، اما با انتقال او به بیمارستانی که در کنار منزلش در جماران ساخته شده بود، نجات پیدا کرد.
 
در این زمان آیت‌الله حسینعلی منتظری قائم مقام رهبر جمهوری اسلامی بود و جنگ ایران و عراق که هشت سال به طول انجامید هنوز در جریان بود.

تردید در وضعیت سلامت آیت‌الله خمینی در جریان این ایست قلب به حدی جدی بود که به اکبر هاشمی رفسنجانی فرمانده جنگ و رئیس وقت مجلس که در سفر خوزستان بود و به آیت‌الله علی خامنه‌ای که در خارج از تهران به سر می‌بردند با تلفن اطلاع داده شد که به پایتخت بازگردند، اما بعد از مشاهده علائم حیاتی در آیت‌الله خمینی به آن‌ها گفته می‌شود که در بازگشت به تهران عجله نکنند.
 
بعد از این ایست قلبی با توصیه پزشکان برای آیت‌الله خمینی باتری داخلی قلب کار گذاشته شد، اما به گفته پزشکانش این موضوع به صورت محرمانه باقی ماند و به طور عمومی اعلام نشد.
 
به گفته یکی از اعضای گروه پرستاران آیت‌الله خمینی، برای کنترل سلامت قلب بنیانگذار انقلاب اسلامی یک تیم پزشکی متبحر شامل دو پزشک و چند پرستار متخصص در امور سی‌سی‌یو به صورت تمام‌وقت و ۲۴ ساعته در یکی از اتاق‌های طبقه اول منزل او حضور داشتند.
 
به توصیه احمد خمینی، در گوشه و کنار منزل زنگ‌هایی نصب شده بود تا آیت‌الله خمینی در صورت احساس ناراحتی با فشار دادن آن گروه پزشکی را مطلع کند.

  • ایست قلبی آیت‌الله خمینی در سال ۶۵

آقای خوشنویس گفت: به جز ششم فرودین ۱۳۶۵، یک مورد دیگر عارضه قلبی هم برای آیت‌الله خمینی رخ داد که حضور سریع گروه پزشکی جان او را نجات داد.
 
در یکی از شیفت‌ها حدود ساعت ۲ صبح، پرستاران پشت دستگاه مانیتور بودند که یک اختلال ریتم خطرناک قلبی مشاهده کردند. بلافاصله با اطلاع به سایر اعضای تیم پزشکی با لوازم احیا بالای سر ایشان حاضر شدند. جالب این‌که پس از وارد شدن گروه درمانی بالای سر امام که با سرعت صورت گرفته بود، همسر امام فرصت خروج از تختخواب را نیافتند و با حضور تیم در زیر پتو پنهان شدند.

نکته جالب اخلاقی اینجا بود که حضرت امام به محض ورود ما پرسیدند چه شرایط خاصی ایجاد شده که شما سراسیمه اینجا آمده‌اید و آیا امکانش نیست که عیال از زیر پتو خارج شود و چادر به سر کند و و در گوشه بایستند که در این چند ثانیه امام از حال رفتند.
 
براساس گزارش‌ها پس از سکته قلبی آیت‌الله خمینی در تیر سال ۱۳۶۲، پزشکان اجازه پیدا کرده بودند که به طور معمول و به هنگام خواب بر بالین رهبر ایران حاضر شوند و وضعیت جسمی‌اش را از نزدیک دنبال کنند.
 
به گفته تیم پزشکی، دستگاه تله‌متری در جیب لباس آیت‌الله خمینی قرار داشت که با امواج ساطع از آن وضعیت جسمانی او به طور دقیق کنترل می‌شد.
 
براساس گفته‌های تیم پزشکی آیت‌الله خمینی پس از تشیخص ابتلای رهبر ایران به بیماری سرطان معده، آزمایش‌های مربوط به او بدون نام و عنوان برای شماری از متخصصان داخلی و پزشکان خارجی ارسال شد، اما تشخیص همه آن‌ها منطبق با تشخیص تیم پزشکی مخصوص رهبر ایران بود.