همشهری آنلاین_ سمیران باباجانپور: اما شرایط سخت ارتباط انسانی و تأکید بر فاصله‌گذاری‌های اجتماعی موجب شد تا در برخی از حوزه‌های فرهنگی، اتفاق‌های جالب و مثبتی رخ دهد. بیشترین تأثیر خانه‌نشینی شهروندان، رونق کتاب و کتابخوانی بود که پس از چند ماه، همچنان ادامه دارد.
کتابخانه‌ها تعطیل شدند و این تنها به بخش کالبدی و فیزیکی فضای کتابخانه‌ها مربوط بود. کتابدارها و فعالان حوزه کتاب تلاش کرده‌اند تا با روش‌های نوین مطالعه و ورود به فضای مجازی مخاطبان خود را حفظ کنند و کتابخوانی را به یکی از جذاب‌ترین تفریحات روزهای قرنطینه و خانه‌نشینی تبدیل کنند.
«اعظم شهبازی»، مدیر آفرینش و اجرای فرهنگسرای «فردوس»، درباره فعالیت متفاوت کتابخانه‌های عمومی منطقه ۵ که زیر نظر سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران فعالیت می‌کنند، می‌گوید: «اتفاق‌های مثبتی افتاده است. مخاطبان کتابخوان ما نه تنها کم نشدند بلکه به تعدادشان افزوده شده است. به‌ویژه در حوزه کتاب کودک و نوجوان، آمارها نشان از رغبت بیشتر این گروه سنی به مطالعه در روزهای قرنطینه دارد. برای مثال، در طرح کتابخوانی آنلاین، کودکان، ۹۴۵ فیلم از مطالعه و کتابخوانی خود را برایمان ارسال کرده‌اند. در این طرح، کودکان و نوجوانان، کتاب‌های مورد علاقه خود را می‌خواندند و فیلم این مطالعه را برایمان ارسال می‌کردند.
در بخش «موشن‌گرافی» کتاب، بیش از ۳۰ هزار بازدیدکننده داشته‌ایم. همه این اتفاق‌های خوب موجب شده است تا همکاران ما در کتابخانه‌های منطقه ۵ بیشتر از گذشته، به فکر برنامه‌ریزی‌های جذاب برای مطالعه آنلاین باشند. این روزها علاوه بر کتابخوانی کودکان، تمرکز بر مطالعه و کتابخوانی بزرگسالان نیز در کتابخانه‌ها منطقه ۵ افزایش پیدا کرده است. ارتباط با نویسنده‌های نام آشنا و معرفی کتاب‌های به روز و جریان‌ساز، مخاطبان زیادی را جذب کتابخانه‌های آنلاین کرده است. در حقیقت، تعطیلی فیزیکی کتابخانه‌ها فعالیت فعالان حوزه کتاب را نه تنها کم نکرده، بلکه تلاش‌ها و فعالیت‌ها بیشتر شده است.»
- از پادکست تا میکرو کتاب‌های خواندنی
تولید «پادکست» برای معرفی کتاب‌های مطرح، کتابخوانی کودکان و نوجوانان، ارسال عکس یادگاری با کتاب از سوی کودکان، ارتباط با «کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان» برای معرفی کتاب‌های مناسب گروه‌های سنی مختلف از جمله برنامه‌های آنلاین کتابخانه‌های منطقه است. با این حال، مدیر آفرینش و اجرای فرهنگی منطقه ۵ از تولید «میکروکتاب»های خواندنی و جذاب خبر می‌دهد و می‌گوید: «میکروکتاب‌ها روش‌های نوینی از مطالعه را در اختیار خوانندگان و علاقه‌مندان به کتاب قرار می‌دهند. با آغاز فعالیت‌های آنلاین کتابخانه‌های منطقه، طرح تولید میکروکتاب رونق پیدا کرده است. در این روش، شما کتابی را که باید ۲۰ ساعت بخوانید، چکیده آن را در عرض یک دقیقه مطالعه می‌کنید. این یکی از بهترین و نوین‌ترین روش‌های ترغیب شهروندان به مطالعه است.
میکروکتاب‌ها نسخه‌ای از کتاب هستند که به دور از اضافه‌نویسی، چکیده کلیدی آنها در چند دقیقه در اختیار شهروندان قرار می‌گیرد. کم حجم و کم هزینه بودن، دسترسی آسان‌تر به کتاب، بهره‌گیری از نسخه‌های صوتی، امکان مطالعه کتاب‌های بیشتر در زمان کمتر، خلاصه مفید و صرفه‌جویی در زمان، از مشخصه‌های این میکروکتاب‌ها است. خوشبختانه، همکاران کتابدار منطقه ۵، این روزها در حال تولید نسخه‌های بیشتری از این میکروکتاب‌ها برای مطالعه و کتابخوانی شهروندان هستند. نکته دیگر اینکه، فعالیت کتابخانه‌ها در فضای مجازی موجب شده است تا برنامه‌ها مختص به یک گروه و یا تنها اعضای کتابخانه نباشد، بلکه همه شهروندان شهر می‌توانند از این برنامه‌ها استفاده کنند.»
به گفته شهبازی، فعالیت کتابخانه‌ها در فضای مجازی تحولی در رویه مطالعه و همه‌گیری آن ایجاد کرده است. او می‌گوید: «امیدواریم با برنامه‌ریزی‌های دقیق‌تر و همکاری فعالان و نویسندگان، بتوانیم بهترین کتاب‌ها را معرفی کنیم و در فضای مجازی به‌صورت گروهی با شهروندان بخوانیم.»
- تلاش برای افزایش منابع کتابخانه
مدیر آفرینش و اجرای فرهنگی فرهنگسرای فردوس، درباره ۱۸۰ هزار و ۷۰ منبع کتاب در کتابخانه‌های وابسته به سازمان فرهنگی و هنری شهرداری در منطقه ۵، می‌گوید: «قبول داریم که منابع کتاب‌هایمان باید افزایش پیدا کند. با این حال، از هر روشی استفاده می‌کنیم تا منابع کتابخانه‌هایمان را افزایش دهیم به‌ویژه در حوزه کودک و نوجوان باید به کمک نویسندگان، منابع به روز و جذاب وارد کتابخانه‌ها شود.»