به گزارش همشهری آنلاین به نقل از روزنامه سبزینه، وجود شرایط مساعد از قبیل فراوانی مواد غذایی (قندی و پروتئینی)، درجه حرارت مناسب و رطوبت کافی و همچنین مقدار زیادی زنبور در فضای کم و بیش تاریک و کم‌نور داخل کندو اغلب سبب می‌شود که زنبورعسل و یا فرآورده‌های آن مورد حمله انواع عوامل بیماری‌زا و حیوانات شکارچی قرار گیرد؛ حیواناتی که در رأس آن‌ها خرس، همان عاشق دیرینه عسل است. کوه‌ها و مرتع‌های شمال شاهرود به دلیل آب و هوای مناسب و پوشش گیاهی متنوع، یکی از مکان‌های مناسب برای زنبورداری است و از این رو بهره برداران بسیاری این منطقه را برای پرورش عسل انتخاب کرده‌اند، اما از سوی دیگر وجود خرس قهوه‌ای و حمله‌اش به کندوها نیز مشکلاتی را برای آن‌ها ایجاد کرده است.
- ناتوانی زنبورداران در دفع خرس گرسنه
یک زنبوردار شاهرودی که کندوهایش چند شب پیش مورد حمله خرس قهوه‌ای قرار گرفته بود، با بیان این‌که برای تهیه عسل مرغوب‌تر زنبورستان خود را در باغ‌ها و مرتع‌ها جابه جا می‌کند، گفت: برای جلوگیری از خسارت فراوان حمله خرس‌ها به زنبورستان، شب‌ها در منطقه می‌مانم و در شب حادثه هم خرس و توله‌هایش کندوهای بسیاری را از بین بردند و عسل و زنبورها را با هم خوردند.
اسماعیل حسینی با بیان این‌که خرس مادر و توله‌هایش فقط به زنبور و عسل خوردن فکر می‌کنند و هیچ چیزی جلودارشان نیست، ادامه داد: دیوار بلند دومتر و 20 سانتی‌متری و حتی نصب حفاظ 30 سانتی‌متری سیم خاردار هم جلوی ورود خرس‌های گرسنه به باغ را نمی‌گیرد.
- زنبوردار حمایت نمی‌شود
یک زنبوردار دیگر نیز با بیان این‌که هیچ چیزی جلودار خرس‌های گرسنه نیست، افزود: بهره‌گیری از برخی محدودکننده‌ها مانند روشنایی، برافروختن آتش و ایجاد سر و صدای بلند در زنبورستان هم در دفع خرس تأثیر چندانی ندارد.
محمد حسینی به دشواری‌های اداری و قانونی برای دریافت خسارت حمله به کندوها نیز اشاره کرد و گفت: صندوق‌های بیمه برای پرداخت خسارت کاغذبازی‌های اداری و قوانین قدیمی و دست و پاگیری دارند و از سوی دیگر مبلغی که پس از برآورد خسارت پرداخت می‌کنند، قابل توجه نیست.
یک زنبوردار هم که پیش از این تعدادی از کندوهای زنبور خود را در مرتعی در دامنه کوه‌های اطراف شاهرود در حمله خرس از دست داده بود، گفت: پس از مراجعه به اداره حفاظت محیط زیست شاهرود برای گزارش حمله خرس به زنبورستان از هیچ‌گونه حمایتی برخوردار نشدم.
وی که از ذکر نامش خودداری کرد، افزود: برای بازدید کارشناسان هزینه پرداختم، ولی برای تعیین میزان خسارت با این پاسخ که «نباید در زیستگاه حیات وحش حضور می‌یافتم»، روبه‌رو شدم.
این زنبوردار ارزش هر کندو را دست کم 10میلیون تومان و میزان عسل تولیدی آن را نیز 10 کیلوگرم عنوان کرد و افزود: پرداخت دو میلیون تومان خسارت برای هر کندو، خسارت زنبوردار را جبران نمی‌کند. همچنین قوانین دست و پاگیر محیط زیست مانند تهیه مدارک مرتع‌داری و پروانه بهره‌برداری مرتع، زنبورداران را برای دریافت همان مبلغ اندک خسارت دلسرد می‌کند.
وی ادامه داد: وقتی حمله خرس مشهود است و کارشناسان آثار آن را نیز در منطقه دیدند و تأیید کردند، زنبوردار نمی‌تواند هر روز برای تکیمل پرونده در اداره حفاظت محیط زیست حاضر شود و از کار و زندگی خود عقب بماند.
- نور و صدای شلیک توپ، دو روش دفع خرس
مدیر عامل اتحادیه زنبورداران استان سمنان هم با اشاره به راه‌های مختلف برای دور کردن خرس از زنبورستان گفت: برای این کار می‌توان از چراغ‌های گردون و نورافکن‌های پرنور که با انرژی خورشیدی کار می‌کنند، برای روشنایی شبانه زنبورستان‌ها استفاده کرد.
عطاء‌الله باقرپور افزود: پخش صدای شلیک گلوله توپ در بیابان‌هایی که احتمال حمله شبانه خرس‌ها به زنبورستان وجود دارد هم یکی دیگر از راه‌های دور کردن این حیوان است.
- باغ‌ها خرس را به حضور در منطقه تشویق می‌کند
معاون محیط زیست طبیعی اداره کل محیط‌زیست استان سمنان نیز با اشاره به تغییر و کوچک شدن زیستگاه گونه‌های حیات وحش بر اثر عوامل طبیعی و انسانی، افزود: انسان‌ها برخی از زمین‌های کشاورزی را از زراعی به باغی تبدیل کردند که این کار هم تشویقی برای حضور حیوانات در منطقه به شمار می‌رود.
به گفته بهرام علی ظاهری، برخی باغداران برای افزایش بازده باغ خود در عمل گرده‌افشانی، کندوهای زنبورعسل را در آن‌ها قرار می‌دهند که این نیز تشویق چند برابری برای خرس‌ها است.
وی با بیان این که این عوامل تشویقی هوش و حواس خرس‌ها را از بین می‌برد تا مدهوش، دیوانه‌وار و بی‌صبرانه به دنبال غذای محبوب خود باشند، ادامه داد: انسان‌ها نیز باید برای توسعه و پشرفت فعالیت‌های خود در این پهنه‌ها قوانین و نکات ایمنی را رعایت کنند.
به گفته ظاهری، محیط زیست استان سمنان در این راستا برنامه‌های گشت‌زنی دوره‌ای در این مناطق که حیات وحش آسیب‌رسان به باغ‌ها و زنبورستان‌ها وجود دارند، اعلام کرده است. وی این اقدام را برای دور کردن این حیوان از محدوده زنبورستان‌ها و باغ‌ها موثر دانست تا کاهش خسارت‌ها را به دنبال داشته باشد.
ظاهری با اشاره به این که فرم‌های تعیین و برآورد خسارت حیات وحش به باغ‌ها، دام‌ها و زنبورستان‌ها وجود دارد که پس از تکمیل کارشناسان به سازمان محیط زیست ارسال خواهد شد، تأکید کرد: برای جبران این نمونه خسارت‌ها از محل مازاد درآمد سازمان حفاظت محیط زیست بودجه بسیار اندکی موجود است که پس از تأیید به خسارت‌دیدگان پرداخت می‌شود.
- جهاد کشاورزی مسئول حمایت از زنبورداران است
وی همچنین یادآور شد: در نشستی با معاونت امور دام جهاد کشاورزی استان هم این موارد عنوان شد و جهاد کشاورزی باید پیگیر مشکلات زنبورداران باشد.
معاون مدیر کل حفاظت محیط زیست استان سمنان با بیان این‌که جهاد کشاورزی برای جلوگیری از ورود این حیوان به باغ‌ها قوانینی برای دیوارکشی مناسب اطراف آن‌ها دارد، تأکید کرد: وقتی در طبیعت تغییر ایجاد شد، باید نکات ایمنی و حفاظتی و دستورالعمل‌ها را رعایت کرد.
ظاهری ادامه داد: جهاد کشاورزی باید در راستای حمایت از زنبورداران و بیمه زنبورستان‌ها به بهره‌برداران تسهیلات ارائه دهد.
وی با بیان این که در مناطق کوهستانی که حیات وحش آسیب‌رسان به زنبورستان‌ها زندگی می‌کنند، باید طبق دستورالمعل‌های وزاتخانه‌ای موجود جهاد کشاورزی برنامه‌ریزی و اقدام کرد، ادامه داد: در مناطق بیابانی و کویری که این نمونه از حیات وحش وجود ندارد، حتی وجود باغ‌های پسته و زنبورستان‌ها در کنار هم مشکلی ایجاد نمی‌کند.