همشهری آنلاین_ پریسا نوری: اهمیت توجه به این مناسبت امسال بیش از سال‌های گذشته است چراکه در ماه‌های اخیر ترس از کرونا موجب کاهش مراجعات به مراکز اهدای خون شده و ذخایر خونی کشور کاهش یافته است. این درحالی است که به گفته پزشکان، کووید ۱۹ یک بیماری تنفسی است و اهدای خون با رعایت پروتکل بهداشت خطری برای فرد اهداکننده نخواهد داشت. در آستانه روز ملی اهدای خون و به مناسبت بازگشایی یکی از پایگاه‌های اهدای خون شرق تهران سری به این پایگاه زدیم و در گفت‌وگو با مدیر مرکز از کم و کیف اهدای خون در این روزهای کرونایی مطلع شدیم.
- بازگشایی یک مرکز قدیمی
یکی از قدیمی‌ترین و شلوغ‌ترین مراکز اهدای خون در شرق تهران مرکز اهدای خون نارمک است. کمتر کسی از اهالی شرق پایتخت است که این مرکز را نشناسد یا حداقل یکبار در آن خون نداده باشد. باخبر شدیم این مرکز که ۳ سال پیش به دلیل بازسازی و بهسازی ساختمان تعطیل شده بود، بازگشایی شده و با ظرفیت بیشتر فعالیتش را از سر گرفته است. «مونا محبی» مسئول این مرکز می‌گوید: «قبلاً تخت اهدا داشتیم که پس از بازسازی و افزایش فضا به ۸ تخت رسیده است.» محبی درباره تعداد مراجعان هم می‌گوید: «در گذشته روزی ۱۲۰ مراجعه‌کننده داشتیم، اما الان چون مرکز تازه بازگشایی شده خیلی‌ها هنوز خبر ندارند و تعداد مراجعانمان فعلاً روزی ۲۵ نفر است. از این‌رو فعلاً در یک شیفت‌کاری از ساعت ۸ تا ۱۵ پذیرش داریم اما در آینده‌ای نزدیک و با افزایش تعداد مراجعان، دو شیفت‌کاری خواهیم داشت و تا ساعت ۱۹ پذیرای مراجعان خواهیم بود.»
- اهدای خون با رعایت نکات بهداشتی
اگر قصد اهدای خون دارید، اما ترس و نگرانی از ویروس کرونا مانع شده که به مراکز اهدای خون بروید، اطمینان داشته باشید نگرانی‌تان بی‌مورد است؛ چراکه رعایت پروتکل بهداشتی برای پیشگیری از شیوع کرونا از موارد مهمی است که این روزها در مراکز اهدای خون از جمله مرکز نارمک با دقت انجام می‌شود. محبی با بیان اینکه چکاپ سلامت کارکنان مرکز مداوم انجام می‌شود، می‌گوید: «هر ۲ ساعت یکبار همه قسمت‌هایی که در تماس مراجعان است از جمله دسته تخت‌ها، دستگیره درها، صندلی‌ها و... با محلول قوی ضدعفونی، استریل می‌شوند، بعد از پذیرش هر مراجعه‌کننده ملحفه تخت عوض می‌شود. همچنین به مراجعانی که هنگام ورود ماسک نداشته باشند، ماسک داده می‌شود و بعد از پرسش‌های اولیه درباره وضع سلامت، تب‌سنجی می‌شوندو در صورتی که تب مراجعه‌کننده بیشتر از ۳/۳۷ درجه باشند، پذیرش نشده و برای گرفتن تأییدیه سلامت به مراکز درمانی ارجاع داده می‌شوند.»
- رضایت اهالی از بازگشایی مرکز
دو سال پیش، با تعطیلی مرکز اهدای خون نارمک خیلی از مراجعان این مرکز که محل کار یا زندگی‌شان در محدوده منطقه ۸ بود، سرگردان شده و ناچار برای اهدای خون به مناطق دیگر مراجعه می‌کردند. «کمالی» از بانوان ساکن نارمک در این‌باره می‌گوید: «از سال‌ها پیش با دو نفر از دوستانم که آنها هم ساکن نارمک و هفت‌حوض هستند، سالی یکی دو بار می‌آمدیم و خون اهدا می‌کردیم، اما وقتی این مرکز تعطیل شد ما تا مدتی سرگردان بودیم و نمی‌دانسیم برای اهدای خون کجا برویم. تا اینکه پارسال دوستم پیشنهاد داد به مرکز اهدای خون در خیابان پیروزی برویم.» «علی» ۵۷ ساله یکی دیگر از اهالی نارمک و از مراجعان دائمی مرکز اهدای خون است: «به دلیل اینکه آهن خونم بالاست باید هر ۳ ماه خون بدهم، در این دو سال که اینجا تعطیل بود، به ناچار به مرکز وصال می‌رفتم و راهم خیلی دور شده بود، دیروز که از سر کار برمی‌گشتم متوجه شدم اینجا باز شده و خیلی خوشحال شدم.»
- اهدای پلاسما به شکرانه خلاصی از کرونا
از آنجا که پلاسمای خون بهبودیافتگان کرونا می‌تواند به محققان در ساخت دارو و واکسن کرونا کمک کند، چندی پیش سازمان انتقال خون طی فراخوانی از بهبودیافتگان کرونا دعوت کرد برای اهدای پلاسما به مراکز این سازمان مراجعه کنند که این فراخوان با استقبال شهروندان مواجه شد. «فرهاد» ۲۷ ساله یکی از نجات‌یافتگان این بیماری است که برای اهدای پلاسما به مرکز نارمک مراجعه کرده است. با توجه به اینکه مرکز اهدای خون نارمک مجهز به تجهیزات دریافت پلاسما نیست، کارشناسان این جوان را به مرکز اهدای خون وصال ارجاع دادند. فرهاد درباره انگیزه این کار خداپسندانه می‌گوید: «من و پدر و مادر و ۲ تا از خواهر و برادرهایم یک ماه پیش همگی به کرونا مبتلا شدیم و با نظر دکتر در خانه تحت درمان قرار گرفتیم تا اینکه ۳ هفته پیش علائم بهبودی داشتیم و بعد از آزمایش اطمینان پیدا کردیم حالمان خوب شده است. حالا آمده‌ام به شکرانه بهبودی خود و خانواده‌ام با اهدای پلاسما به بیماران کووید ۱۹ کمک کنم.»
- اینترنتی نوبت بگیرید
از فروردین ماه امسال و به دنبال شیوع کرونا در کشور، برای جلوگیری از ازدحام در مراکز اهدای خون، سامانه نوبت‌گیری اینترنتی راه‌اندازی شد تا اهداکنندگان خون به‌صورت اینترنتی برای اهدای خون نوبت بگیرند و در روز و ساعت مقرر به مرکز مورد نظرشان مراجعه کنند. این امکان علاوه بر جلوگیری از ازدحام از اتلاف وقت اهداکنندگان هم می‌کاهد. . به گفته مسئول مرکز اهدای خون نارمک، اولویت خون‌گیری با مراجعانی است که به‌صورت اینترنتی نوبت رزرو کرده‌اند. شهروندان برای دریافت نوبت اینترنتی اهدای خون به نشانی اینترنتی nobatdehi. ibto.ir مراجعه کنند.
- بهبودیافتگان کرونا به وصال بروند
یکی از روش‌های نجات افراد مبتلا به کووید ۱۹، استفاده از پلاسمای خون بهبودیافتگان این بیماری است و در حال حاضر تنها مرکز اهدای خون پایتخت که پلاسمای بهبودیافتگان کرونا را دریافت می‌کنند مرکز اهدای خون وصال است. بهبودیافتگان کووید ۱۹ با گذشت یک ماه از بهبودیشان می‌توانند با در دست داشتن مدارک پزشکی و آزمایشگاهی دوره درمان، و کارت ملی به این مرکز مراجعه کنند. مرکز وصال در خیابان انقلاب، خیابان وصال شیرازی، بالاتر از تقاطع طالقانی، شماره ۹۹ قرار دارد و هر روز حتی روزهای تعطیل رسمی از ساعت ۸ تا ۲۰:۳۰ آماده ارائه خدمات به شهروندان است.
- مراکز اهدای خون مناطق شرقی پایتخت
علاوه بر پایگاه اهدای خون نارمک که در بزرگراه رسالت حد فاصل میدان رسالت و خیابان آیت و مرز منطقه ۴ و ۸ قرار دارد، در حال حاضر ۲ مرکز اهدای خون در مناطق ۴ و ۱۳ پذیرای مراجعان اهدای خون هستند. البته تا سال ۹۵ یک پایگاه اهدای خون به ظرفیت ۴ تخت در خیابان ۲۰ متری افسریه منطقه ۱۵ هم فعال بود که به دلایلی از جمله وجود سازه کانکس و استاندارد نبودن تعطیل شد و از آن سال مراجعان این مرکز به پایگاه اهدای خون پیروزی ارجاع داده شدند.
- مرکز اهدای خون تهرانپارس
ساختمان دو طبقه و نوساز «مرکز جامع اهدای خون شهید حسن کریمی» که به دلیل نزدیکی به محله تهرانپارس به مرکز اهدای خون تهرانپارس معروف است، در اردیبهشت سال ۹۷ با ظرفیت ۱۴ تخت راه‌اندازی شد. این مرکز در خیابان توحید، ضلع غربی بوستان پلیس و انتهای خیابان سیزدهم شرقی قرار دارد و در روزهای شنبه تا پنجشنبه از ساعت ۸ تا ۱۹ و جمعه‌ها از ساعت ۹ تا ۱۶ فعال است.
- مرکز اهدای خون پیروزی
با تعطیلی پایگاه اهدای خون در افسریه، ساکنان منطقه ۱۵ برای اهدای خون به تنها مرکز اهدای خون جنوب‌شرق پایتخت در خیابان پیروزی مراجعه می‌کنند. این مرکز در ساختمانی یک طبقه در بخش مرکزی خیابان پیروزی و بین خیابان اول و دوم نیروی هوایی قرار دارد و مجهز به ۸ تخت اهدای خون است. مرکز پیروزی در روزهای شنبه تا پنجشنبه از ساعت ۸ تا ۱۹ پذیرای مراجعان است.
- امسال پایگاه اهدای خون سیار نداریم
هر سال همزمان با روز ملی اهدای خون برای تسهیل در رفت‌وآمد شهروندانی که تمایل به اهدای خون دارند توسط اداره سلامت شهرداری مناطق پایگاه‌های سیار اهدای خون در نقاط مختلف منطقه وسراهای محله دایر می‌شد. اما به نظر می‌رسد امسال با توجه به شیوع کرونا این موضوع محقق نشود. «زهرا علی‌اکبری» رئیس اداره سلامت شهرداری منطقه ۴ در این‌باره می‌گوید: «طرح اهدای خون تا سال‌های گذشته در پایگاه‌های سیار و خانه‌های سلامت‌سراهای محله انجام می‌شد. اما امسال با توجه به شرایط فعلی و شیوع کرونا این طرح اجرا نمی‌شود چون در حال حاضر هرگونه تجمع ممکن است سلامتی شهروندان را به خطر بیندازد. امسال شهروندان نیکوکار برای اهدای خون بهتر است به پایگاه‌ها و مراکز استاندارد سازمان انتقال خون مراجعه کنند و با رعایت پروتکل‌های بهداشتی خون اهدا کنند.»
- شرایط پذیرش داوطلبان اهدای خون
در صورت همراه نداشتن کارت ملی، اهدای خون انجام نخواهد شد. متقاضیان باید ویژگی‌های خاصی داشته باشند. مثلا سابقه بیماری ژنتیکی یا خونی نداشته و مبتلا به کم‌خونی نباشند و از لحاظ قوای بدنی، شرایط مطلوبی داشته باشند. سن حداقل ۱۸ و حداکثر ۶۰ سال برای اهداکنندگان ضروری است. همچنین وزن اهداکننده نبایدکمتر از ۵۰کیلوگرم باشد. بهتر است اهداکنندگان قبل و بعد از اهدا مقدار زیادی آب بنوشند و استراحت کافی داشته باشند. همچنین افرادی که حجامت کرده‌اند تا یک سال نمی‌توانند خون و پلاسما اهدا کنند.
- در چه صورت می‌توانید خون اهدا کنید
اگر حالتان خوب است و احساس ضعف و بی‌حالی ندارید.
اگر حداقل وزن شما ۵۰کیلوگرم و حداقل سن ۱۸ سال است. (بین ۱۶ تا ۱۸ سالگی با اجازه کتبی از پدر یا قیم قانونی خود مجاز به اهدای خون هستید.»
اگر به بیماری قلبی یا ریوی مبتلا نیستید و صرع ندارید.
- در چه صورت نباید خون اهدا کنید
اگر قصد شما برای اهدا انجام آزمایش‌های مربوط به بیماری ایدز و هپاتیت و یا سایر آزمایش‌هاست
اگر علائم مشکوک ابتلا به ایدز از جمله (تب، تعریق شبانه، کاهش وزن، سرفه، اسهال، لکه سفید روی زبان و...) را دارا هستید.
اگر حتی یکبار از موادمخدر تزریقی استفاده کرده‌اید یا درطول یک سال گذشته تماس جنسی پرخطر داشته‌اید.
اگر در طول یک سال گذشته حجامت، خالکوبی، درمان با طب سوزنی و... انجام داده‌اید.
- در سال چند بار می‌توانیم خون اهدا کنیم
به گفته مسئول مرکز اهدای خون نارمک آقایان در سال ۴ بار، ولی خانم‌ها به علت شرایط فیزیولوژی بدن تا ۳ بار در سال مجاز به اهدای خون هستند. بعد از اهدای خون ۲ تا ۳ ساعت با نوشیدن مایعات فراوان حجم خون از دست رفته به بدن باز می‌گردد.