همشهری آنلاین_ رابعه تیموری: با نخ زنی و چسب زنی کفش در کارگاه تولیدی عمویش به دنیای سخت و زمخت کار پا گذاشته و حالا بیش از ۴۰ نفر از ۳ کارگاه تولید کفش و کتانی او روزی حلال به خانه‌هایشان می‌برند. «اباذر خانمحمدی» بیش از ۳ دهه سابقه فعالیت در حرفه تولید کفش دارد و با دایر کردن کارگاه‌های تولیدی‌اش در محله زمزم، زمینه اشتغال هم‌محله‌ای‌هایش را فراهم کرده است.
- روزهای تلخ و تجربه‌های شیرین
آقا اباذرهنوز نوجوان بوده که مشکلات روزگار مجبورش کرده در کنار درس و مدرسه کار کند و کمک خرج خانه شود. او تعریف می‌کند: «۱۵ـ ۱۶ سالم بود که به کارگاه تولیدی عمویم رفتم و کنار دست استاد کفاش کارگاه شروع به شاگردی کردم. مثل همه تازه واردها چسب زنی و نخ زنی کفش‌ها را انجام می‌دادم و روزی ۳ تومان دستمزد می‌گرفتم.» آقا اباذر از آن دسته شاگردانی نبوده که تمام حواسش پی مزد روزانه‌اش باشد و از آینده غافل شود. او با سختکوشی و کنجکاوی که در یادگرفتن فوت و فن کار به خرج داد خیلی زود توانست اوستا شود و در بازار عرضه کفش سری میان سرها درآورد. آقا اباذر وقتی از روزهای جوانی و نوجوانی‌اش می‌گوید لحظاتی را که با قناعت و پا گذاشتن روی خواسته‌هایش پشت سر گذاشته کوتاه و گذرا نقل می‌کند. او می‌گوید: «بعد از یکی ۲ سال شاگردی همراه برادرم کارگاه جمع و جوری راه انداختیم که در آن سفارشات زیره و رویه زدن کفش را برای تولیدکنندگان این صنف انجام می‌دادیم.»
- اصول کارش تغییر نکرد
تولیدکننده محله زمزم بعد از پایان خدمت سربازی با یک و نیم میلیون تومان سرمایه‌ای که از این راه به دست آورد نخستین تولیدی مستقلش را راه انداخت. بسیاری از چرخ‌ها و ابزار کارش به قسط و وعده خریداری شده بودند و شروع کار چندان آسان نبود، اما بسیاری از تولیدکنندگان که دقت او را درحلال و حرام و کم و زیاد کار و ابتکارش را در تولید محصولات مورد تقاضای بازار می‌پسندیدند مشتری دائمی کارگاهش شدند. از سال ۱۳۷۵ که اباذر خانمحمدی این کارگاه را راه انداخت بیش از دو دهه می‌گذرد، اما هنوز هم بسیاری از فروشندگان عمده بازار عرضه کفش مشتری محصولات تولیدی او هستند. تولیدات روزانه کارگاه خانمحمدی به بیش از ۳۰۰ـ ۴۰۰ جفت کفش اسپرت رسیده وحدود ۴۰ نفر در بخش‌های مختلف ۳ کارگاه تولیدی او مشغول کار هستند. دیگر از روزهای سخت گذشته فقط خاطراتی باقی مانده که تأثیر آنها سبب می‌شود آقا اباذر برای کارگرانش فقط یک دوست و همکار باشد.
- مواد اولیه وطنی
یکی از ویژگی‌های قابل توجه محصولات کارگاه اباذر خانمحمدی استفاده از مواد اولیه وطنی است و انبار مواد اولیه کارگاهش پر از پارچه و آستر و چسب و زیره‌های ایرانی است. او خوب می‌داند واردات بی‌رویه محصولات خارجی دلیل تعطیلی بسیاری از کارگاه‌ها و تولیدی‌های محله است که روزی صدای چرخ‌های تولید و خنده‌های پرامید کارگران و صنعتگران در آن می‌پیچید. خانمحمدی می‌گوید: «زیره‌ای که ما در تولیداتمان به کار می‌بریم ایرانی است، اما کیفیتش از بسیاری از زیره‌های خارجی بیشتر است. بعضی از تولیدکننده‌ها استفاده از مواد اولیه خارجی را امتیاز کارشان می‌دانند و مواد اولیه بی‌کیفیت وارداتی را به لوازم وطنی ترجیح می‌دهند.» خانمحمدی با بلندنظری راه و چاه کار را به کارگرانش نشان می‌دهد و در دو دهه‌ای که از پاگرفتن کارگاه تولیدی او می‌گذرد بسیاری از نوجوانان محله در آن کار و کاسبی یاد گرفته‌اند و پی زندگی‌شان رفته‌اند. بسیاری از نان‌آوران خانه هم که به دنبال رزق و روزی می‌گشتند تا شرمنده اهل و عیالشان نباشند، در کارگاه بچه‌محلشان را می‌زدند و یقین داشتند آقا اباذر کنار این سفره جایی برای نشستن آنها باز می‌کند. او به دقت درحلال و حرام و مدارا با همکاران زمین خورده‌اش شهرت دارد و می‌گوید: «بسیاری از کسبه‌ای که ورشکست شده‌اند و توانایی پرداخت چک و بدهی‌هایشان را ندارند از اهالی همین محله هستند که کنار هم بزرگ شده‌ایم و کار و کاسبی راه انداخته‌ایم. نگهداشتن حرمت این دوستی و آشنایی از پول ارزش بیشتری دارد. این روزها با شیوع ویروس کرونا زندگی و کاسبی سخت‌تر شده و باید بیشتر از گذشته هوای یکدیگر را داشته باشیم.»
- تقویت آموزش‌های فنی و حرفه‌ای نیاز امروز است
هرچه جامعه به سمت پیشرفت و تکنولوژی حرکت کند نیاز به کسب دانش و مهارت در افراد آن جامعه نمود بیشتری پیدا می‌کند. اگر جامعه امروز بخواهد فقط مصرف‌کننده محصولات تکنولوژیک نباشد لازم است که افرادی ماهر و متخصص تربیت کند تا زمینه پیشرفت کشور در بخش‌های فنی و صنعتی را فراهم کند.
شاید تصور شود که این امر مهم در دانشگاه‌ها تحقق پیدا می‌کند، اما تجربه نشان داده نوجوانانی که در سیستم آموزشی مهارت محور رشد می‌کنند در دانشگاه هم به تحقیق و تجربه می‌پردازند و به یادگیری محفوظات نظری و تئوری بسنده نمی‌کنند. لازمه تربیت چنین دانش‌آموختگانی توسعه و توجه به نظام آموزشی فنی و حرفه‌ای کشور است. دانش‌آموزانی که در این مراکز تحصیل می‌کنند برای ایجاد شغل اعتماد به نفس بیشتری دارند و معمولاً کارآفرینانی موفق هستند. کسانی هم که پس از فارغ‌التحصیلی در مجموعه‌های صنعتی و کارگاه‌های کوچک و بزرگ یافته‌های علمی و عملی خود را به کار می‌بندند تولیدات و محصولاتی با کیفیت‌تر به مصرف‌کنندگان ارائه می‌دهند. از نقاط قوت نظام آموزش فنی و حرفه‌ای کشور فراهم بودن امکان ادامه تحصیل تا مقطع دکترا در دانشگاه‌های مختلف است. در سال‌های اخیر که تحریم‌ها و مشکلات اقتصادی بخش تولید و صنعت جامعه را دچار مشکل کرده، اهمیت آموزش فنی حرفه‌ای دوچندان شده است. در شرایط فعلی تربیت تئوریسین کارآیی و کارآمدی ندارد و باید نیروهایی فنی و متخصص و ماهر تربیت کرد تا با مهندسی معکوس، ابداع واختراع، برای گریز از تنگناهای اقتصادی و وابستگی‌های صنعتی کشور راه‌حلی پیدا کنند. هنرستان‌های فنی و حرفه‌ای در اجرای این مقوله بسیار کارگشا هستند، به شرط آنکه این مهم از سوی مردم و مسئولان بها داده شود. مسئولان باید بودجه و تمهیدات لازم را برای ترویج و گسترش فعالیت‌های فنی و حرفه‌ای فراهم کنند و مردم نیز به این باور برسند که آینده روشن کشور و فرزندانشان در گرو شناخت صحیح از شرایط امروز جامعه است. سخنان مقام معظم رهبری هم بر همین امر دلالت می‌کند. ایشان بارها تذکر داده‌اند که تربیت نیروی انسانی ماهر در پیشرفت کشورهای مختلف جهان نقش مهمی ایفا کرده و آموزش‌های فنی و حرفه‌ای از طریق بسترسازی برای خوداشتغالی به حل مشکل بیکاری کمک می‌کند. تجربه نشان داده نوجوانانی که در هنرستان‌ها و مراکز فنی و حرفه‌ای به موازات تقویت بنیه علمی خود به مهارت‌آموزی می‌پردازند در عرصه تولید و صنعت کشور افرادی موفق و تأثیرگذار هستند. فارغ‌التحصیلان هنرستان فنی نمونه دولتی توحید و هنرستان قدس نمونه‌هایی از این دانش‌آموختگان هستند که بسیاری از آنها در کنار تحصیلات عالیه به خوداشتغالی و کارآفرینی برای خود و دیگران پرداخته‌اند.