همشهری آنلاین_ بهاره خسروی: به همین دلیل سرعت در جمع‌آوری زباله‌های رهاشده در کوچه‌ها و خیابان‌ها و داخل نهرها یکی از مهم‌ترین مطالبات شهروندان است. اما یک سؤال در این میان مطرح است: آیا این سرعت عمل در جمع‌آوری زباله‌ها یک سویه و فقط مربوط به مدیران شهری است یا اینکه شهروندان هم در آن سهمی دارند؟ اهالی محله 37 هزار نفری سلیمانی در برابر این سؤال نظرات متفاوتی دارند. برای صفحه مشکل محله این شماره راهی محله سلیمانی در پازل دهم پایتخت شدیم و با اهالی و مسئولان محله درباره آن گفت‌وگو کردیم.
- آموزش با نقاشی دیواری
یکی از مهم‌ترین مشکلات محله سلیمانی برای جمع‌آوری زباله نبود زیرساخت مناسب شهری است. بیشتر کوچه‌ها باریک و صعب‌العبورند و امکان قرار دادن مخزن یا عبور ماشین‌های جمع‌آوری زباله در آنها وجود ندارد. جمعیت زیاد و بافت شهری هم فشرده است و همین موضوع کار جمع‌آوری زباله را سخت‌تر می‌کند.
«ندا حق‌دوست» از اهالی محله سلیمانی با اشاره به این موضوع می‌گوید: «همین موارد به کند شدن عملیات جمع‌آوری زباله‌ها کمک می‌کند. نکته مهم‌تر سر وقت گذاشت زباله‌ها در داخل مخازن است که با همه اطلاع‌رسانی‌ها درباره زمان قرار گذاشتن زباله در مخازن، هنوز هم بعضی از شهروندان به این موضوع بی‌تفاوتند. برای مثال در کوچه نامداری امکان نصب مخزن زباله نیست. ابتدای کوچه جنب مغازه نان سنگکی قدیمی دیواری است که اغلب اهالی زباله‌های خود را پای آن رها می‌کنند. در کوچه معینی هم اوضاع به همین شکل است و اهالی بی‌تفاوت به شرایط حاضر و شیوع کرونا زباله‌های خود را رها می‌کنند.»
حق‌دوست معتقد است آموزش تصویری نقش مهمی در نهادینه شدن فرهنگ قرار دادن زباله رأس ساعت مقرر در مخازن دارد. او در ادامه توضیح می‌دهد: «در بخش‌هایی از کوچه‌ها مردم شعارهای زیادی برای تذکر دادن به همسایه می‌نویسند و همدیگر را لعن و نفرین می‌کنند. بد نیست شهرداری از این فضاها برای آموزش استفاده کند و با کشیدن یک نقاشی دیواری، کاریکاتور یا متن کوتاه طنز با زبان ساده شهروندان را به قرار دادن به موقع زباله‌ها در مخازن تشویق کند.»
- زباله‌های جا مانده
این روزها تا دلتان بخواهد در گوشه‌وکنار خیابان سطل‌های زباله و داخل کیسه‌های زباله ماسک و دستکش‌های یکبارمصرف یافت می‌شود. اما در زمان جمع‌آوری زباله‌ها یا جابه‌جایی مخازن بخش عمده‌ای از زباله‌ها که همین دستکش‌ها و ماسک‌هاست، کف خیابان‌ها جا می‌ماند.
«مسعود حسینی» از اهالی خیابان حسینی با اشاره به این موضوع می‌گوید: «چند بار دیده‌ام که مخازن زباله‌ها را نصفه و نیمه جمع‌آوری می‌کنند. همین موضوع بی‌آنکه متوجه شویم باعث انتقال ویروس «کووید19» می‌شود. از طرف دیگر مخازن زباله دیر به دیر شست وشو می‌شوند و اغلب بوی بد می‌دهند.»
حسینی از سر و صدای خودروهای جمع‌آوری مخازن زباله در ساعت‌های پایانی شب هم حسابی گله دارد و می‌گوید: «شب‌ها به‌ویژه نیمه‌شب‌ها ماشین‌های حمل زباله با سر و صدای بلند کار می‌کنند و باعث سلب آرامش می‌شوند. بیشترشان هم در کارشان دقت ندارند. به چشم خودم دیدم که ماشینی مخزن زباله را خالی کرد و بعد انگار که نباید مخزن را خالی می‌کرده، دوباره همان زباله‌ها را از ماشین به داخل مخزن بازگرداند و بخش زیادی از آن در کف خیابان جا ماند.»
- قرار دادن زباله‌ها در مخازن رأس ساعت مقرر
سال‌های زیادی است که در تبلیغات تلویزیونی، بنرهای آموزشی و بیلبوردهای شهری به موضوع قرار دادن زباله‌ها رأس ساعت 9 شب اشاره می‌شود. اما آیا شهروندان نسبت به قرار دادن زباله‌ها در این ساعت حس مسئولیت دارند؟ «جعفر پژمان» از اهالی خیابان شهید سبحانی با طرح این پرسش ادامه می‌دهد: «بخش مهمی از افزایش میزان آلودگی زیست‌محیطی و کند شدن کار مسئولان خدمات شهری در جمع‌آوری زباله‌ها به خودمان مربوط است. اگر رأس ساعت مقرر زباله‌ها را در مخازن قرار دهیم، زباله‌ها انبار نمی‌شوند و به موقع جمع‌آوری می‌شوند. اما بارها شاهد این بوده‌ام که همسایه‌های ما خارج از ساعت مقرر زباله‌ها را در کوچه رها می‌کنند. حتی بعضی‌ها کیسه زباله را گره هم نمی‌زنند. با این کار به سلامت خودمان به‌ویژه در این روزهای همه‌گیری کرونا آسیب می‌رسانیم. مردم باید قبل از هر چیز نسبت به رعایت اصول زندگی شهرنشینی احساس مسئولیت کنند.»
- فرهنگسازی برای ایجاد حس مسئولیت در شهروندان
حلقه گمشده حل بسیاری از مشکلات زندگی شهری ترویج فرهنگ مسئولیت‌پذیری میان شهروندان است. موضوع جمع‌آوری زباله‌ها از کوچه و خیابان‌های شهر و رهانکردن زباله‌ها در نهرها و قرار دان زباله‌ها در مخازن رأس ساعت مقرر از موارد پرتکرار آموزش شهروندی است. مدیر محله سلیمانی با بیان این مطلب توضیح می‌دهد: «نباید آموزش به‌صورت مقطعی و نمادین باشد، بلکه باید به‌صورت ریشه‌ای با فرهنگ مردم عجین شود. در محله سلیمانی به‌ویژه سرای محله برنامه‌های آموزشی فراوانی برای ترویج فرهنگ مسئولیت‌پذیری میان اهالی برپا کرده‌ایم. اما در میان افرادی هم هستند که چندان به آموزش‌ها و بنرهای تبلیغاتی توجه ندارند و ترجیح می‌دهند زباله‌هایشان را در ساعت دلخواه از خانه خارج کنند. اگر در هر کوچه از محله یک خانواده چنین رفتار کند، طبیعتاً کوچه‌ها و مخازن در تمام ساعت‌های روز پر از زباله می‌شود.»
به گفته «سیما عظیمی» همیشه کوتاهی از مسئولان خدمات شهری نیست. گاهی رفتار شهروندان هم به کندی چرخه جمع‌آوری زباله‌ها می‌انجامد. همه شهروندان باید به این موضوع توجه داشته باشند و یک جانبه قضاوت نکنند.
- کار سخت نظافت محله 37 هزار نفری
نظافت محله پر و پیج و خم سلیمانی با جمعیت بالایی که دارد کار چندان راحتی نیست. با توجه به کم‌عرض بودن مسیر خیابان‌ها و معابر این محله عبور همزمان چند خودرو به راحتی ترافیک ایجاد می‌کند. بالطبع تردد خودروهای سنگین مانند ماشین‌های جمع‌آوری زباله در طول روز مشکل ترافیکی محله را چند برابر می‌کند. «رضا معروفی» از اعضای شورایاری محله سلیمانی با بیان این مطلب می‌گوید: «کار نظافت محله 3نوبت در روز انجام می‌شود. اما بخش عمده اینکه اهالی از کندی کار یا وضعیت آن گلایه دارند، به قرار ندادن زباله‌ها رأس ساعت مقرر مربوط می‌شود. اهالی مدعی‌اند کار جمع‌آوری زباله‌ها به کندی انجام می‌شود. اما خودشان ساعت مقرر قرار دادن زباله در مخزن را رعایت نمی‌کنند.»
به گفته معروفی محله 37 هزار نفری سلیمانی برای رفع مشکل جمع‌آوری زباله‌ها بیش از هر چیز نیازمند مشارکت اهالی است.
- زباله‌ها را رأس ساعت مقرر از منزل خارج کنید
بعد از شنیدن درددل و گلایه اهالی محله سلیمانی سراغ «اشکان صومی» شهردار ناحیه یک به‌عنوان مدیر پاسخگو رفتیم. صومی علت اصلی مشکل جمع‌آوری زباله‌ها در این محله بی‌توجهی شهروندان به زمان مقرر خارج کردن زباله‌ها از منزل دانست و افزود: «اهالی باید نسبت به نظافت محله و حفظ محیط‌زیست مسئولیت‌پذیر باشند. از طرف دیگر محله سلیمانی معابر باریکی دارد و بارها خود من چه شب چه روز همراه رانندگان خودروهای حمل زباله برای نظارت بر کار آنها به خیابان‌ها رفته‌ام. تردد در این محله با ماشین‌های سنگین کار سختی است. وقتی شب‌ها خودرو حمل زباله در محله حرکت می‌کند، ترافیک ایجاد می‌شود و بسیاری از رانندگان با بوق زدن اعتراض خود را نشان می‌دهند. در این میان اگر زباله‌ای زمین بیفتد و کارگر وقتی را برای جمع‌آوری و جارو زدن صرف کند، مدت زمان طولانی‌تری ترافیک ایجاد می‌شود. به همین دلیل کار نظافت و جارو کشیدن برعهده کارگر پست است.»