همشهری آنلاین، زهرا جعفرزاده: داروخانه‌داران می‌گویند نه می‌دانند واکسن آنفلوآنزا از کدام کشور وارد می‌شود و نه می‌دانند توزیع آن به چه صورت خواهد بود. این در حالی است که سال‌های گذشته تا این موقع از سال، واردات این واکسن انجام شده بود و از اواسط مرداد و اوایل شهریورماه توزیع آن شروع می‌شد.
مسئولان وزارت بهداشت در ماه‌های گذشته نسبت به شیوع آنفلوآنزا و همزمانی آن با کووید-۱۹ هشدار داده و پاییز سخت و پیچیده‌ای با همزمانی کرونا و آنفلوآنزا پیش‌بینی کرده‌اند. مینو محرز، متخصص عفونی و عضو کمیته علمی ستاد مقابله با کرونا هم چند روز پیش اعلام کرد که احتمال ابتلای همزمان به کرونا و آنفلوآنزا وجود دارد که این مسئله شرایط شیوع را وخیم‌تر می‌کند.
براساس اعلام سال گذشته وزارت بهداشت، از ماه مهر تا دی‌ماه پارسال ۱۰۳ نفر در اثر ابتلا به آنفلوآنزا جان خود را از دست دادند. این در حالی است که سال قبل، ویروس آنفلوآنزا زودتر از هر سال وارد ایران شد و تلفات بالایی به بار آورد. حالا هم رئیس بخش بیماری‌های عفونی بیمارستان مسیح دانشوری این احتمال را می‌دهد که امسال آنفلوآنزا همه‌گیر شود.
مدیر امور داروی سازمان غذا و دارو می‌گوید که شرکت‌های تامین‌کننده واکسن آنفلوآنزا، اعلام کرده‌اند نمی‌توانند واکسن آنفلوآنزا را مثل سال گذشته وارد کشور کنند و در این زمینه محدودیت‌ها و مشکلاتی وجود دارد؛ از سوی دیگر، تقاضای جهانی برای این واکسن بالا رفته و کشورهای تولیدکننده سهم قابل‌توجهی از واکسن را برای خودشان اختصاص می‌دهند. با این حال، او که تأخیر در واردات این واکسن را تأیید می‌کند، به همشهری می‌گوید: قرار است ۱۳میلیون و ۵۰۰ هزار واکسن یعنی ۵ تا ۶برابر شرایط عادی وارد کشور شود. نخستین مرحله هم از شهریورماه با یک میلیون و ۳۰۰هزار دوز، شروع می‌شود و برای گروه‌های پرخطر است.
-
قطعا گران‌تر است
«شرکت خرید قبلی کرده اما هنوز هیچ خبری نیست.» این را یکی از فروشندگان شرکت داروپخش می‌گوید. او که نخواست نامش در گزارش بیاید، به همشهری می گوید که تا این موقع از سال باید واکسن آنفلوآنزا وارد کشور می‌شد اما ظاهرا تقاضا در جهان بسیار بالا رفته و این واکسن با تأخیر وارد می‌شود.
به گفته او، معمولا هر سال تعداد مشخصی از این واکسن از فرانسه و هلند و تعداد کمتری از روسیه وارد می‌شد. بیشترین تقاضا برای واکسن هلندی بود و رغبت کمتری برای داروی روسی وجود داشت اما امسال مشخص نیست از کدام کشورها وارد می‌شود و حتی قیمت آن نامعلوم است و این احتمال وجود دارد که به‌دلیل قیمت دلار، با تعداد کمتر یا قیمت بالاتر وارد شود.
حمید فرهاد داروساز است و داروخانه‌ای در غرب تهران دارد. او هم می‌گوید که واکسن آنفلوآنزا هر سال از سوی چند شرکت وارد و توزیع می‌شود، شرکت دارویی البرز و رازی و چند شرکت کوچک معمولا این واکسن را وارد می‌کنند. اما حدود ۲ ماه پیش شرکت بهستان که پخش‌کننده داروست، اعلام کرد که آنها به‌صورت انحصاری واکسن را وارد کشور می‌کنند.
به گفته این داروساز، این موقع از سال واکسن در داروخانه بود: «این دارو باید در اوایل فصل سرما تزریق شود، چراکه با سردشدن هوا، استفاده از این دارو بی‌فایده است و ایمنی ایجاد نمی‌کند.» با این‌همه به اعتقاد او، احتمال اینکه امسال افراد کمتری به آنفلوآنزا مبتلا شوند، زیاد است، چراکه افراد در ماه‌های گذشته از ترس ابتلا به کرونا، سیستم ایمنی بدنشان را بالا برده‌اند و ریسک ابتلایشان به آنفلوآنزا کمتر شده است. او می‌گوید که در ماه‌های گذشته مردم تمایل بیشتری برای خرید داروهای تقویت‌کننده سیستم ایمنی بدن داشته‌اند و آمار خرید این داروها بالا رفته است. مثل ویتامینD یا E و شربت‌های زینک.
-
واردات واکسن باید چند برابر بیشتر شود
از نظر محمود هادی‌پور که داروساز و مدیر داروخانه‌ای در مرکز تهران است، هنوز فرصت برای واردات واکسن آنفلوآنزا وجود دارد اما به‌نظر می‌رسد مشکل در اختصاص دلار ایجاد شده است، آن‌هم دلار ۴۲۰۰تومانی، چراکه به‌گفته او، این قیمت دولتی دلار، فساد ایجاد می‌کند و یکی از دلایل ایجاد ناهنجاری در سیستم دارویی کشور است: «تقاضا برای خرید این واکسن بالاست و دولت باید به‌دنبال منابع دیگری برای تامین آن برود.» با این همه، او تأکید می‌کند که باید در واردات این واکسن تعجیل شود تا به‌تدریج وارد داروخانه‌ها و سیستم توزیع شود، هر چقدر دیرتر وارد شود، مردم حریص‌تر می‌شوند.
او می‌گوید که این واکسن هر سال از کشورهای اروپایی به‌ویژه هلند، فرانسه و در دوره‌ای انگلیس وارد کشور می‌شود و تنها در یک سال واکسن روسی از سوی شرکتی وابسته به سازمان تامین اجتماعی توزیع شد. البته این واکسن به میزان زیادی وارد شده بود اما استقبال زیادی از آن نشد، بر این اساس سال گذشته واردات آن به ایران حذف شد.
به گفته او، امسال باید چند برابر شرایط عادی، واکسن خریداری شود؛ چراکه مردم می‌خواهند ایمنی پیدا کنند و هر دو ویروس را با هم نگیرند. در کنار همه اینها هادی‌پور می‌گوید که وزارت بهداشت از فرصت فعلی استفاده کند و اطلاعات درستی به مردم بدهد تا ولع مردم برای خرید این واکسن را کاهش دهد: «همین الان تنها به شخص من ۱۰۰واکسن سفارش داده شده است، حالا اگر کل جامعه را درنظر گرفت، قطعا آمار تقاضا خیلی بالاتر خواهد بود.»
-
تقاضای جهانی برای واکسن آنفلوآنزا
رئیس سازمان غذا و دارو گفته است که تعدادی از این واکسن وارد کشور شده که در شهریور توزیع می شود اما با محدودیت‌هایی، به این ترتیب که ابتدا برای گروه‌های آسیب‌پذیر و بیماران خاص و در ادامه برای مصرف عموم تخصیص داده می‌شود.
حیدر محمدی، مدیرکل امور دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو اما به همشهری می‌گوید امسال قرار است ۵برابر سال‌های گذشته واکسن وارد شود: «تقاضای واکسن آنفلوآنزا در دنیا به‌شدت بالا رفته، هر سال شرکت‌های واردکننده پیشقدم می‌شدند و از اسفند، تقاضای خودشان را ثبت می‌کردند و در نهایت، اوایل سال برنامه‌ریزی برای واردات انجام می‌شد، اما امسال شرکت‌های تامین‌کننده خودشان رغبتی نشان نداده‌اند، این شرکت‌ها سال‌های گذشته خودشان برای واردات، درخواست را ثبت می‌کردند اما امسال اعلام کرده‌اند که نمی‌توانند این واکسن‌ها را تامین کنند.»
به‌گفته محمدی، همه اینها در شرایطی است که سیستم سیاستگذاری وزارت بهداشت امسال درگیر تامین داروی کرونا بوده است: «شرایط امسال طوری است که تقاضای جهانی برای این واکسن بالاست و حتی خود کشور تولیدکننده هم سهم بیشتری برای خودش اختصاص می‌دهد، این در حالی است که امسال نیاز کشورمان، ۵ تا ۶ برابر بالا رفته است.»
براساس اعلام محمدی، در سال‌های گذشته، واکسن از منابع اروپایی و روسی وارد کشور می‌شد، امسال اما روسیه صادرات واکسن را ممنوع کرده است، به‌طوری‌که در ابتدا قرار بود ۸میلیون صادر کند حالا اعلام کرده بیشتر از یک میلیون واکسن صادر نخواهند کرد.
-
توزیع یک میلیون و ۳۰۰ واکسن آنفلوآنزا از شهریور
ششم مرداد بود که رئیس سازمان غذا و دارو، اعلام کرد توزیع رایگان ۲.۵میلیون واکسن آنفلوآنزا برای گروه‌های خاص، از شهریور شروع می‌شود. حالا مدیر امور داروی این سازمان می‌گوید که سال گذشته واکسن مورد نیاز معاونت بهداشتی وزارت بهداشت، حداکثر ۴۰۰هزار عدد بود که یک میلیون و ۸۰۰هزار واکسن وارد شد. امسال اما ۲میلیون واکسن از سوی معاونت بهداشتی اعلام نیاز شده که اقدامات واردات آن انجام شده است: «در فراخوان سومی که برای واردات این دارو داده شد، قرار بر این شد تا ۱۳ میلیون و ۵۰۰ هزار واکسن وارد شود. از این تعداد در مرحله اول یک میلیون و ۳۰۰واکسن وارد شده که هم‌اکنون در گمرک است و هفته آینده ترخیص و توزیع می‌شود.»
به گفته او، بخشی از این واکسن‌ها برای گروه‌های حساس یا همان پرخطر است که از سوی معاونت بهداشتی وزارت بهداشت توزیع می‌شود و بخشی هم توزیع داروخانه‌ای می‌شود و بیشتر برای کودکان درنظر گرفته شده است: «واردات واکسن به‌تدریج انجام می‌شود و در شهریورماه به پیک توزیع می‌رسد.» حالا در کنار سازمان غذا و دارو، رئیس جمعیت هلال احمر هم اعلام کرده که این ارگان، یک میلیون ویال واکسن آنفلوآنزا وارد کشور می‌کند. هر چند که هنوز هم خبری از واردات آن نیست.
-
بعید است تولید واکسن به امسال برسد
چندی پیش رئیس سازمان غذا و دارو از تولید واکسن آنفلوآنزای داخلی خبر داد و گفت این واکسن احتمالا پاییز امسال با حدود یک میلیون دوز تولید می‌شود. از آن طرف دبیر ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری اواخر تیرماه اعلام کرد که تولید داخلی واکسن آنفلوآنزا از مهر امسال با ظرفیت ۲میلیون دوز شروع می‌شود.
این در حالی است که به گفته مدیر امور داروی سازمان غذا و دارو، تولید واکسن آنفلوآنزا در داخل، هنوز به‌طور رسمی شروع نشده و به مرحله توزیع نرسیده است. این واکسن در فاز مطالعات بالینی قرار دارد و اگر این روند تکمیل و مجوز توزیع آن داده شود، پیش‌بینی می‌شود تا چندماه آینده وارد بازار شود، اما بعید می‌دانیم که به امسال برسد، بر همین اساس تولید این دارو برای امسال در برنامه‌ریزی‌ها قرار داده نشده است.
بر اساس اعلام محمدی قرار است امسال از پنج شش کشور ازجمله فرانسه، هلند، ایتالیا و اتریش این واکسن وارد شود، البته یک سری از شرکت‌ها عمده‌فروش هستند و ممکن است برند فرانسوی یا کره‌ای باشد اما از طریق همین شرکت‌ها در ترکیه فروخته شود: «قرار بود این دارو با ارز آزاد خریداری شود اما وزیر موافقت نکرد، چراکه مردم توانایی خرید ندارند. بنابراین بهتر است با ارز دولتی توزیع شود.» به اعتقاد او امسال افراد بیشتری از این واکسن استفاده خواهند کرد، اما توصیه می‌شود تنها افراد در معرض خطر واکسن تزریق کنند.