به گزارش همشهری‌آنلاین و به نقل از روزنامه سازندگی؛ بر اساس آمار وزارت بهداشت ۱۳ استان جزو مناطق قرمز ویروس کرونا هستند که ۷ میلیون و ۷۵۵ هزار و ۴۴۵ دانش‌آموز در این نقاط در مقاطع مختلف مشغول به تحصیل هستند. ناگفته نماند که چند ماه از سال تحصیلی ۹۹-۹۸ به دلیل همه‌گیری ویروس کرونا با تعطیلی مدارس همراه بود و دانش‌آموزان با استفاده از شبکه شاد و آموزش‌های غیرحضوری ماه‌های پایانی سال تحصیلی را پشت‌سر گذاشتند. با توجه به مشکلاتی که دانش‌آموزان با شبکه شاد و دسترسی به اینترنت داشتند این سوال مطرح است که آغاز سال تحصیلی جدید برای بیش از ۷ میلیون و نیم دانش‌آموز چگونه با آموزش از راه دور امکان‌پذیر خواهد بود؟
شبکه شاد و جمعیت ۷ میلیونی
محسن حاجی‌میرزایی، وزیر آموزش و پرورش روز دوشنبه ۱۰ شهریور درباره آغاز سال تحصیلی تازه با توجه به همه‌گیری ویروس کرونا گفت: «روز شنبه روز آغاز سال تحصیلی است و بنا بر این است که همه مدارس به صورت حضوری دایر باشند مگر منطقه‌ای که از سوی ستاد ملی کرونا اعلام شود که قرمز است و مدارس اجازه بازگشایی ندارند.» بر اساس آماری که ستاد مبارزه با ویروس کرونا اعلام کرده ۱۳ استان تهران، مازندران، گیلان، قم، اصفهان، خراسان رضوی، آذربایجان شرقی، کرمان، خراسان شمالی، سمنان، یزد، زنجان و قزوین در وضعیت قرمز قرار دارند. آمار دانش‌آموزان سراسر کشور کمی بیش از ۱۵ میلیون نفر است. مهدی شرفی، سرپرست مرکز برنامه‌ریزی و فناوری اطلاعات مهر سال ۹۸ درباره آخرین آمار ثبت نام دانش‌آموزان، بر اساس اطلاعات ثبت شده در سامانه سناد را ۱۵ میلیون و ۱۳۸هزار و۵۲۳ نفر اعلام کرده که از این آمار، هشت میلیون و ۲۷۸هزار و ۲۸۲نفر در دوره ابتدایی ثبت‌نام شده‌اند.
با توجه به آماری که سایت رشد وابسته به وزارت آموزش و پرورش در سال تحصیلی ۹۸-۹۹ منتشر کرده از مجموع ۱۵ میلیون دانش‌آموزی که در استان‌های مختلف تحصیل می‌کنند، ۷ میلیون و ۷۵۵ هزار و ۴۴۵ دانش‌آموز در ۱۳ استانی که ستاد مقابله با ویروس کرونا به عنوان مناطق قرمز اعلام کرده در حال تحصیل هستند.
بیش از ۵ میلیون دانش‌آموز در مناطق زرد
البته دانش‌آموزان در استان‌های با وضعیت زرد سال تحصیلی را از ۱۵ شهریور با حضور در مدارس آغاز خواهند کرد. براساس اعلام وزارت بهداشت استان‌های آذربایجان غربی، البرز، فارس، لرستان، هرمزگان، اردبیل، بوشهر، کرمانشاه، کهگیلویه و بویراحمد، خراسان جنوبی، مرکزی، ایلام، چهارمحال و بختیاری، گلستان و خوزستان در وضعیت هشدار قرار دارند. بر همین اساس از مجموع ۳۱ استان کشور، ۱۳ استان با شرایط قرمز و ۱۵ استان در وضعیت هشدار یا همان زرد قرار دارند و در واقع فقط سه استان با خطر کمتری در همه‌گیری ویروس کرونا مواجه هستند. با این حال وزیر آموزش و پرورش گفته که حتی دانش‌آموزان مناطق زرد هم باید در سال تحصیلی جدید سر کلاس حاضر شوند: «کلاس‌ها در منطقه‌ای که زرد باشد برگزار می‌شود ولی با تعداد محدودتر دانش‌آموزان؛ این موضوع تا قبل از روز شنبه از سوی مدارس به خانواده‌ها اطلاع‌رسانی می‌شود.» این در حالی است که ۵ میلیون و ۸۴۰ هزار و ۱۳۲ دانش‌آموز در مناطق زرد مشغول به تحصیل هستند و آن‌طور که مرکز فناوری اطلاعات اعلام کرده، کمی بیشتر از نیمی از دانش‌آموزان در مقطع ابتدایی تحصیل می‌کنند. با توجه به اینکه دانش‌آموزان در سنین پایین‌تر آگاهی کمتری نسبت به رعایت نکات بهداشتی دارند، به نظر می‌رسد حضور دانش‌آموزان در مدارس مناطق زرد که جمعیتی نزدیک به ۶ میلیون نفر دارد می‌تواند در افزایش آمار مبتلایان به ویروس کرونا در پاییز موثر باشد.
حاجی میرزایی درباره شرایط حضور دانش‌آموزان در کلاس‌های مناطق زرد گفته: «تعداد دانش‌آموزان در ۳۵ درصد مدارس کمتر از ۵۰ نفر است در نتیجه می‌توانند با رعایت پروتکل‌های بهداشتی فاصله را رعایت کنند و کلاس‌ها طبق روال عادی برقرار است. اما در مورد بقیه مدارس، بحث آموزش حضوری منتفی نیست و اصل بر حضوری بودن آموزش‌ها است. درباره ۶۵ درصد مدارس باقی‌مانده باید گفت در جایی که تعداد دانش‌آموزان به‌گونه‌ای باشد که رعایت فاصله ممکن نباشد ناگزیر هستیم کلاس‌ها را حضوری برگزار کنیم اما در قالب گروه‌بندی‌های متفاوت که برخی، روزهای فرد و برخی، روزهای زوج به مدرسه بیایند. اما کلاس اولی‌ها اهمیت ویژه‌ای دارند و تاکید بر این است که حتی اگر شده به صورت محدود و دونفر دونفر حتما به همراه خانواده به مدرسه بروند و با معلم خود آشنا شوند. جریان آموزشی اتکای بیشتری بر حضور در کلاس‌ها دارد.»
شبکه شاد؛ با چالش‌های ریز و درشت
از روزهای ابتدایی اسفند سال ۹۸ مدارس و آموزشگاه‌ها تعطیل شدند و کلاس‌ها به شکل غیرحضوری و با استفاده از پلتفرمی با نام شبکه شاد برگزار شده و معلمان و دانش‌آموزان با استفاده از اینترنت به شبکه شاد متصل می‌شدند. چند ماه پایانی سال تحصیلی گذشته به همین شکل به پایان رسید اما شبکه شاد اشکالاتی داشت که بسیاری را در استفاده از آن با مشکل روبه‌رو کرد؛ کند و گران بودن اینترنت بخشی از مواردی است که آموزش غیرحضوری را در سال تحصیلی ۹۸-۹۹ با چالش‌های مهمی روبه‌رو کرد. البته مسائل پیش روی دانش‌آموزان بعضی مناطق در آموزش از راه دور فقط به کند بودن اینترنت مربوط نمی‌شد. دانش‌آموزانی حتی از داشتن گوشی تلفن همراه ساده هم محروم بودند چه برسد به گوشی تلفن همراه هوشمندی که بتوان روی آن شبکه شاد نصب کرد. در بعضی از مناطق هم اینترنتی نبود که بشود به شبکه آموزش از راه دور متصل شد. حالا اما دانش‌آموزان ۱۳ استان باید به شکل غیرحضوری سال تحصیلی ۹۹-۱۴۰۰ را آغاز کنند. در سال تحصیلی گذشته قول‌هایی درباره پخش تبلت‌های ارزان‌قیمت بین دانش‌آموزان مطرح شد که تاکنون عملی نشده است. دیروز هم حاجی میرزایی درباره این موضوع گفت: «ظرفیت تولید داخلی پایین است و امکان واردات و تامین منابع مالی لازم در این زمان کوتاه دشوار است. پیگیری‌هایی در حال انجام است اما فرض را بر این گذاشته‌ایم برای آنها که تبلت ندارند آموزش را به طرق دیگری ارائه کنیم.»
او همچنین درباره هزینه اینترنت برای شبکه شاد گفت: «تلاش می‌کنیم تا جایی که می‌شود هزینه اینترنت را برای استفاده از شبکه شاد کاهش دهیم و حتی رایگان کنیم. چارچوبی تعیین شده که مجموعه‌های دیگر به‌خصوص مدارس غیردولتی بتوانند از قالب‌های مکمل استفاده کنند. بستر رسمی آموزش شبکه شاد است اما اگر برای آموزش‌های تکمیلی بخواهند از پلتفرم‌هایی استفاده کنند مقرراتش تدوین شده که ابلاغ خواهد شد و بخش خصوصی می‌تواند همکاری کند. برای استفاده ایمن دانش‌آموزان از اینترنت هم با اپراتورها صحبت شده و تلاش بر این است که سیمکارت دانش‌آموزی دسترسی به اینترنت ایمن داشته باشد.»
حاجی میرزایی همچنین درباره اینترنت شبکه شاد گفت: «بحث اینترنت مورد پیگیری ما قرار گرفته و پیشنهادهایی به ستاد کرونا داده‌ایم. کمیته‌ای برای بررسی موضوع تعیین شد که پیشنهاد کمیته تعیین و دریافت یک‌سوم هزینه اینترنت است که هنوز در ستاد ملی تصمیم‌گیری نشده و قبل از شروع سال تحصیلی تعیین تکلیف خواهد شد.» او به روند آموزش در حاشیه شهرها و مناطق محروم هم اشاره کرد: «برای آنها که به ابزار و اینترنت دسترسی ندارند آموزش تلویزیونی که پوشش گسترده‌تری دارد ارائه می‌شود حتی اگر دسترسی به تلویزیون هم نداشته باشند با تولید بسته‌های یادگیری و ارتباط با معلم آموزش را دنبال خواهیم کرد.»
با این حال محمدمهدی زاهدی، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی، دوشنبه ۱۰ شهریورماه درباره دسترسی دانش‌آموزان به اینترنت و تلفن همراه گفت: «حداقل سه میلیون نفر دانش‌آموز در کشور تبلت و موبایل هوشمند ندارند و دو میلیون نفر به اینترنت دسترسی ندارند که این پنج میلیون نفر خود به خود از آموزش مجازی عقب می‌مانند.»
او انتقاداتی هم به شبکه شاد داشت: «آمار ثبت‌نام در شبکه شاد جای بحث دارد به‌طوری که مدارس بعضا دانش‌آموزان را ثبت‌نام کرده‌اند اما هنوز دانش‌آموز نحوه استفاده از آن را نمی‌داند، باید پلتفرمی آماده شود که مانند یک پیام‌رسان داخلی برای آموزش استفاده شود و یکی از انتقادات شدید ما نسبت به وزارت ارتباطات عدم فراهم کردن بستر لازم برای این حوزه است. واقعیت این است که سیستم شاد اینگونه نیست که فکر کنیم می‌تواند ۱۰ میلیون دانش‌آموز را آموزش بدهد و باید آموزش و پرورش فکر اساسی بکند.»