همشهری آنلاین_ مهدی اسماعیل پور: با همکاری سازمان سرمایه‌گذاری، اجرا می‌شود. این موضوع در منطقه ۲۱ که تلفیق و ملقمه‌ای از صنعت و سکونت است، شاید از اهمیت بیشتری برخوردار است، چون مشاغلی که به آنها «مشاغل مزاحم» و «آلاینده» اطلاق می‌شود، کم ندارد. هرچند به نظر می‌رسد این مشاغل با بافت مسکونی منطقه به نوعی گره خورده است اما با آسیب‌های بسیاری همراه است. با توجه به برنامه و سیاستی که مدیرعامل شرکت ساماندهی اعلام کرده است، به سراغ منطقه ۲۱ رفتیم تا ضمن بررسی وضع مشاغل مزاحم، از آخرین کارهای انجام شده و تصمیمات گرفته شده برای خروج و ساماندهی آنها کسب اطلاع کنیم.
پای صحبت شهروندان که بنشینید، گلایه‌های بسیاری از فعالیت مشاغل و اصناف در مجاورت خانه و محله‌شان دارند. از تعمیرگاه‌های خودرو، موتور و دوچرخه گرفته تا طباخی و اغذیه‌فروشی‌ها و میوه‌فروشی‌ها که هرکدام هم دلایل خاص خودشان را دارند. یکی از سر و صدا، ریختن زباله و آلودگی‌های ایجاد شده گلایه دارد و دیگری از سدمعبر و رعایت نشدن بهداشت و بوی نامطبوع انتقاد می‌کند.
- فقط «قرمزها» خارج می‌شوند
نخستین و اساسی‌ترین سؤال این است که مشاغل مزاحم چه نوع مشاغلی هستند و شهروندان در چه شرایطی می‌توانند به‌عنوان مشاغل مزاحم از آنها به سامانه ۱۳۷ شهرداری شکایت کنند؟ رئیس اداره ساماندهی شهرداری منطقه ۲۱، در این‌باره به «همشهری محله» می‌گوید: «براساس مصوبه شورای شهر، مشاغل به ۳ دسته مشاغل «قرمز»، مشاغل «زرد» و مشاغل «سبز» تقسیم‌بندی شده‌اند. مشاغل قرمز آن دسته از مشاغلی هستند که با فضا و زیرساخت‌های شهری تناسب و سنخیت ندارند و به آن آسیب وارد می‌کنند. مشاغلی که مورد استفاده مردم نیستند و به بافت و زندگی شهری لطمه می‌زنند. مشاغلی نظیر «روده پاک‌کنی» ها، «ریخته گری» ها و «صابون پز» ها که زندگی شهری نیازی به آنها ندارد. این مشاغل باید از شهر منتقل و خارج شوند. مشاغل زرد مشاغلی است که مورد نیاز روزمره مردم هستند، اما حضور و فعالیت‌شان سبب ایجاد آزار و مزاحمت‌هایی برای شهروندان می‌شود. مشاغلی مانند «صافکاری» ها و «خدمات خودرویی» که مشکلاتی مانند سر و صدا، سدمعبر و ایجاد آلودگی دارند. در این مشاغل موضوع انتقال مطرح نیست و باید ساماندهی شوند. مشاغل سبز هم مشاغلی هستند که مورد نیاز مردم بوده و فعالیت آنها هیچ مشکلی برای شهروندان و زندگی شهری ایجاد نمی‌کنند که از جمله آنها می‌توان به «سوپرمارکت» ها و «کتابفروشی» ها و مشاغلی از این دست اشاره کرد.» «امیرحسین علیزاده»، درباره شکایت‌هایی که شهروندان از برخی مشاغل دارند هم می‌گوید: «برای رسیدگی به شکایت شهروندان و ارجاع پرونده به ماده ۵بند ۲۰، چند موضوع ملاک است. از جمله اینکه هویت فرد شکایت‌کننده مشخص باشد. دوم اینکه شکایت به شکل مکتوب ارائه شود و سوم اینکه فرد شکایت‌کننده در همسایگی و مجاورت مکانی باشد که از آن شکایت کرده است.»
- «قرمزها» در بافت صنعتی، «زردها» در بافت مسکونی
علیزاده، در پاسخ به این سؤال که آیا در بافت مسکونی منطقه مشاغل قرمز داریم، این‌گونه توضیح می‌دهد: «در بافت مسکونی منطقه، مشاغل قرمز نداریم. مشاغلی مانند ریخته‌گری و آبکاری که جزو مشاغل قرمز محسوب می‌شوند و در بخش صنعتی فعالند. با توجه به اینکه این واحدها از بخش مسکونی فاصله دارد و از سویی دیگر، بخش قابل توجهی از منطقه را بافت صنعتی تشکیل می‌دهد، وجود این واحدها مزاحمت و مشکلی برای بافت شهری و شهروندان ایجاد نمی‌کند. عمده مشاغل زرد منطقه هم به صافکاری‌ها و خدمات خودرویی مربوط می‌شود. که به‌صورت لکه‌هایی در خیابان‌های «دستغیب»، «رجایی»، «بهشتی» و بلوار «گلها» فعالند که برای هرکدام از این خیابان‌ها حدود ۱۰ تا ۱۲ پرونده و رأی برای تمهیدات یا تعطیلی داریم. البته این آمار در بازه‌های زمانی مختلف، متغیراست. برای ساماندهی این واحدها، تمهیداتی در نظر گرفته و اجرا شده است که از جمله آنها می‌توان به مسدود کردن دسترسی آنها به بخش مسکونی اشاره کرد. در مجموع، برای ساماندهی این واحدها کارهای زیادی انجام شده است و فعالیت‌های آنها نسبت به گذشته بسیار منظم‌تر شده‌اند.» رئیس اداره ساماندهی شهرداری منطقه درباره تعداد پرونده‌ها و رای‌های صادر شده برای واحدهای مزاحم نیز به همشهری محله می‌گوید: «در مجموع برای ۳۶۲ واحد، رأی تعطیلی یا تمهیدات گرفته‌ایم که از این تعداد ۲۷۹ رأی برای تهمیدات و ۸۳ رأی هم برای تعطیلی واحدها است که کارهای مربوط به آنها از جمله اعلام اخطار انجام شده است.»
- اجرای طرح‌های مشارکتی برای ساماندهی
یکی از اهداف شهرداری از سال‌های گذشته، انتقال خدمات خودرویی از بافت مسکونی به بخش‌هایی از بافت صنعتی است تا ضمن اینکه برای ارائه خدمات در دسترس شهروندان باشند، فاصله معناداری هم از بخش شهری و مسکونی منطقه داشته باشند. طرحی که علیزاده تأکید می‌کند، همچنان مورد توجه و اولویت مدیریت شهری منطقه قرار دارد: «عمده مشکل ما در زمینه مشاغل مزاحم با خدمات خودرویی‌ها از جمله صافکاری‌ها و کارواش‌ها است. از سال‌های گذشته، به دنبال انتقال این واحدها به بخش‌های صنعتی منطقه بودیم که بحران اقتصادی پیش آمد. بحران اقتصادی که همه با آن دست به گریبان هستند. به هرحال، در شرایطی که بازار واحدهای تجاری و خدماتی و صنعتی کساد شده و اغلب به حالت نیمه فعال و نیمه تعطیل درآمده‌اند و درآمد خاصی ندارند، نمی‌توانیم به آنها فشار مضاعف وارد کنیم. برای انتقال مشاغل لازم است، انگیزه‌های اقتصادی ایجاد کنیم. برای مثال، باید بگوییم با انتقال به مکان جدیدی که برایشان در نظر گرفته شده، آب رایگان است یا پول برق‌شان نصف می‌شود. یا تسهیلات و امتیازهایی دریافت می‌کنند. به زور نمی‌توان این کار را انجام داد. بنابراین، به منابع و سرمایه نیاز داریم. یکی از برنامه‌های شهرداری برای انتقال واحدها استفاده از طرح‌های مشارکتی است. می‌خواهیم آنها را به داخل بافت‌های رها شده صنعتی مانند کارخانه «ارج» منتقل کنیم. در قالب یک طرح مشارکتی می‌توان این کار را انجام داد و به دنبال اجرای آن هستیم. البته باید توجه داشت که چنین طرح‌های را نمی‌توان یک‌شبه اجرا کرد و زمانبر هستند. امیدواریم که بتوانیم در آینده و در شرایط اقتصادی بهتر این کار را انجام دهیم.»