همشهری آنلاین - سارا کلهر: بیش از ۸ ماه از شیوع ویروس کرونا در جهان می‌گذرد و از همان ابتدا تولید واکسن موثر برای پیشگیری از کرون از مهم‌ترین دغدغه‌های دانشمندان و محققان بوده است. تاکنون واکسن‌های زیادی به مرحله آزمایش انسانی رسیده، اما در این میان چند واکسن امیدبخش‌تر بوده است و در مراحل پیشرفته‌تر آزمایشی قرار دارد. واکسن دانشگاه آکسفورد در مراحل کارآزمایی انسانی‌اش ایمنی ایجاد کرده و ممکن است سازمان‌های ناظر تا پایان سال جاری میلادی آن را تایید کنند. شرکت آمریکایی مدرنا هم از تزریق واکسن تولیدی خود روی انسان و موفقیت آن در تولید آنتی‌بادی در بدن انسان خبر داده است.
مقامات بهداشتی چین هم از شروع تزریق گسترده واکسن تولیدی این کشور خبر دادند. در میان این واکسن‌ها، واکسن روسی زودتر از بقیه مجوز گرفت، اما سازمان‌های ناظر مثل سازمان جهانی بهداشت هنوز این واکسن را تایید نکرده‌اند. هرچند که خبرهایی از میزان موثر بودن واکسن روسی کرونا منتشر شده است. پیش از این نیز دکتر مینو محرز درباره واکسن روسی به همشهری‌آنلاین گفت: «روسیه برای تولید واکسن تایید هیچ‌جا ــ حتی سازمان جهانی بهداشت ــ را نمی‌گیرد و فقط خودش را قبول دارد. نه تنها FDA آمریکا بلکه تایید EU اروپا را هم نمی‌گیرد».
بیشتر بخوانید؛
دکتر رضا ملک‌زاده، معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت، روز پنج‌شنبه ۱۳ شهریور مهمان «چتر خبر» همشهری‌آنلاین بود و درباره تولید واکسن کرونا در ایران، واکسن‌های تولیدشده در دنیا و واردات واکسن به ایران توضیحاتی داد.
دکتر ملک‌زاده درباره روند تولید واکسن کرونا در ایران به همشهری‌آنلاین گفت: در مورد واکسن ایرانی در مراحل اولیه تحقیق هستیم و هنوز به مرحله‌ای نرسیده‌ایم که بتوانیم این واکسن را روی انسان آزمایش کنیم و احتمالا زمان می‌خواهد برای این‌که در این زمینه به نتیجه برسیم.
وی احتمال به نتیجه رسیدن سه واکسن را در دنیا بیش از بقیه دانست و توضیح داد: سه واکسن از بقیه جلوترند؛ واکسن چین، واکسنی که دانشگاه آکسفورد و محققان آمریکایی با همکاری هم روی آن کار می‌کنند و واکسن سوم هم واکسن شرکتی به نام مدرنا در آمریکاست. مراحل اولیه این واکسن‌ها خوب طی شده و مراحلی که روی حیوان به خصوص میمون باید تست شود انجام شده و الان به مرحله‌ای رسیده است که باید روی انسان تست شود.
مشکلات موجود بر سر راه تولید واکسن کرونا
معاون تحقیقات وزیر بهداشت درباره مشکلات موجود بر سر راه تولید واکسن کرونا گفت: این واکسن‌ها مراحل علمی را طی کرده‌اند، اما دو مشکل بزرگ وجود دارد. اول این‌که این واکسن‌ها باید در این مرحله روی جمعیت کافی یعنی حداقل ۲۰ هزار نفر و به طور ایده‌آل روی ۴۰ هزار نفر تست شود. بعد هم که تست می‌شود حداقل باید ۶ تا ۷ ماه و در شرایط ایده‌آل یک سال صبر کنیم تا اطمینان حاصل شود که واکسن بی‌ضرر است. واکسن دارویی است که به فردی کاملا سالم تزریق می‌شود بنابراین باید از بی‌ضرر بودنش اطمینان کافی داشته باشیم. دوم این‌که واکسن باید مفید باشد یعنی این‌که افرادی که این واکسن را می‌گیرند باید ایمنی کامل به دست بیاورند.
ایران از کدام کشور واکسن وارد خواهد کرد؟
دکتر ملک‌زاده در پاسخ به این سوال که آیا ممکن است واکسن کرونای روسیه را به کشور وارد کنیم، گفت: در مورد واکسن روسی کاری که روسیه کرده درحقیقت این است که همین مراحلی را که ما طی کرده‌ایم گذرانده است و بلافاصله می‌خواهد روی انسان آزمایش کند. روس‌ها حتی واکسنشان را در کمیته اخلاق پژوهش نبرده‌اند در حالی که این کمیته باید واکسن را تصویب کند به همین علت رئیس کمیته اخلاق پژوهش روسیه در اعتراض به این اقدام استعفا کرد. به همین دلیل فعلا این واکسن را وارد نمی‌کنیم ما باید در مورد واکسن روسیه از نظر علمی بررسی کامل انجام دهیم تا بتوانیم آن را به عنوان واکسنی قابل قبول بپذیریم.
وی در ادامه افزود: ما یا واکسن را خودمان تولید می‌کنیم یا احتمالا واکسنی را که در آکسفورد تولید خواهد شد و هند هم با آن‌ها همکاری می‌کند وارد خواهیم کرد. باید به یاد داشته باشیم تولید انبوه واکسن آن هم برای مقیاسی که در جهان مورد نیاز است کاری مشکل‌تر از کشف واکسن است. در حقیقت نمی‌توانند واکسن را برای همه تولید کنند. ما هم ان‌شاءالله با توجه به زیرساخت‌ها و ارتباطاتی که داریم یا واکسن را تولید می‌کنیم یا وارد خواهیم کرد.
معاون وزیر بهداشت با اشاره به توان بالای کشور در تولید دارو و واکسن توضیح داد: وقتی قرار شد داروی رمدسیویر تولید شود شرکت آمریکایی با کمپانی هندی قرارداد بست و هند چون توانایی تولید کافی نداشت سراغ کارخانه سبحان‌داروی ایران آمد که برای تولید به آن‌ها کمک کند. ما خوشبختانه زیرساخت‌هایمان برای تولید دارو و واکسن بسیار خوب است و امیدواریم به محض این‌که واکسن به مرحله‌ای برسد که اطمینان کنیم واکسنی بی‌ضرر و موثر است بتوانیم در ایران هم آن را داشته باشیم.
دکتر ملک‌زاده در پاسخ به این سوال که «اگر بخواهیم واکسن کرونا وارد کنیم باید از هند این کار را انجام دهیم؟» گفت: نمی‌توانم الان این را بگویم. معمولا تولید همه این داروها در هند یا چین است. در این دو کشور تخصص کافی برای تولید وجود دارد. ما الان بسیاری از داروهایی را که در دنیا تولید می‌شود در مدت کوتاهی می‌توانیم در ایران تولید کنیم و یک مقدار برای مواد اولیه از کشورهایی مثل چین و هند کمک می‌گیریم.
توضیح ملک‌زاده درباره دستور روحانی برای وارد کردن واکسن
روز یکشنبه ۹ شهریور دکتر حسن روحانی، رئیس‌جمهور، در گفت‌وگو با دکتر سعید نمکی، وزیر بهداشت، دستور داد: هرچه سریع‌تر اقدامات لازم برای خرید واکسن کرونا انجام شود، اما توضیحی داده نشد که این واکسن از کدام کشور وارد خواهد شد. معاون تحقیقات وزیر بهداشت در این باره توضیح داد: اگر واکسنی تولید شود و مورد تایید سازمان غذا و داروی ما باشد، وارد خواهد شد. واکسن باید مورد تایید باشد بنابراین به محض این‌که یک واکسن قابل قبولی در دنیا تولید شود قطعا به ایران هم وارد می‌شود. واکسینه شدن افرادی که جزو گروه‌های پرخطرند خیلی مهم است. بنابراین اگر واکسن قابل اطمینانی در دنیا تولید شود، قطعا دولت ابتدا برای این گروه‌ها واکسن را وارد خواهد کرد اما هنوز چنین واکسنی تولید نشده است.
چه کسانی به تزریق واکسن کرونا نیاز ندارند؟
از ابتدای همه‌گیری بیماری کوویدـ۱۹ به دلیل ناشناخته بودن آن سوالات بسیاری برای مردم پیش آمده است که پزشکان و متخصصان برای برخی از این سوالات پاسخی یافته‌اند، اما برخی از آن‌ها همچنان بی‌جواب مانده است.
دکتر ملک‌زاده در مورد این‌که «آیا افرادی که در این مدت به کرونا مبتلا شده‌اند نیز به واکسن نیاز دارند» گفت: نیازی که در چند ماه آینده برای واکسن در ایران هست برای همه مردم نیست چون تعداد زیادی از مردم ما به کوویدـ۱۹ مبتلا شده‌اند و این افراد در کوتاه‌مدت دیگر احتیاج به واکسن ندارند. درواقع کسانی که به بیماری مبتلا شده‌اند یکی از مطمئن‌ترین افرادی هستند که دیگر به این بیماری دچار نخواهند شد.
واکسن کرونا کارآمد است؟
معاون وزیر بهداشت با تاکید بر ناشناخته بودن این ویروس به همشهری آنلاین گفت: هنوز مشخص نیست که چه ابتلا به کوویدـ۱۹ و چه تزریق واکسن آن تا چه مدت مصونیت ایجاد می‌کند. مطالعاتی که در دنیا انجام شده است نشان می‌دهد اگر فردی یک بار مبتلا شود، احتمال این‌که در ۲ تا ۳ سال آینده مجدد بیمار شود خیلی خیلی بعید است. واکسن هم اگر مصونیت کامل ایجاد نکند، احتمالا تا یک سال جواب می‌دهد. به یاد داشته باشید وقتی فردی به ویروس مبتلا می‌شود، ایمنی‌ای که در بدنش ایجاد می‌شود خیلی بیشتر از واکسن خواهد بود.