همشهری آنلاین_حوریه حسینی: اغلب مناطق پهنه غربی پایتخت، مانند منطقه‌های ۵ و ۲۲ از داشتن شبکه ریلی محروم یا کم برخوردارند. به همین دلیل، شهروندان برای سفر به این مناطق، علاوه بر پرداخت هزینه‌های گزاف برای تردد، باید مدت زمان طولانی را در بزرگراه‌های پرترافیک سپری کنند، اما با ساخت و بهره‌برداری از خط ۱۰ مترو، آنها سفری راحت و آسان را می‌توانند تجربه کنند. چراکه خط ۱۰ مترو به طول ۴۳ کیلومتر و با ۳۵ ایستگاه از محله «قنات کوثر» در منطقه ۴ شهرداری آغاز و تا پهنه غرب تهران محله «وردآورد» امتداد خواهد داشت. در این گزارش سراغ «علی امام»، مدیرعامل شرکت مترو و «علی نوذرپور»، شهردار منطقه ۲۲ رفتیم و درباره تأثیر این خط بر توسعه و آبادانی محله‌های غرب تهران پرسیدیم.
خط ۱۰ مترو که از شرقی‌ترین نقطه پایتخت آغاز می‌شود با عبور از بزرگراه‌های شهید «بابایی» و «صدر» به «نمایشگاه بین‌المللی تهران»، «سعادت‌آباد»، میدان «کاج» و میدان «کتاب» و در نهایت به انتهای بزرگراه آیت‌الله «هاشمی رفسنجانی» در منطقه ۵ می‌رسد. سپس از منطقه ۲۲ عبور کرده، به سمت بزرگراه شهید «خرازی» ادامه مسیر می‌دهد و از دریاچه «چیتگر» به سمت ایستگاه «وردآورد» می‌رود. این ایستگاه با مترو خط ۵ (مسیر تهران ـ کرج)، ایستگاه تبادلی دارد. «علی امام»، مدیرعامل شرکت مترو، از خط ۱۰ مترو به سبب عبور از ۶ منطقه شهرداری تهران به‌عنوان یکی از خطوط طولانی مسیر ریلی شبکه مترو تهران یاد می‌کند و درباره این خط می‌گوید: «خط ۱۰ مترو، یکی از خطوط ۴ گانه جدیدی است که فاز نخست خط ۱۰ از نمایشگاه بین‌المللی آغاز شده و در مجموع ۴۳ کیلومتر است که در قالب ۵ فاز با یک برنامه ۵ ساله اجرا می‌شود.
در گذشته، مترو تهران فاقد طرح جامع مصوب بود. در نتیجه آغاز ساخت خط جدید بدون وجود سند بالادستی، به منابع شهر آسیب می‌رساند. برای همین، با تصویب طرح جامع حمل‌ونقل ریلی تهران در روزهای پایانی بهمن‌ـ ماه ۱۳۹۸ از سوی «شورای عالی ترافیک کشور»، آغاز عملیات اجرایی خط جدید در دستور کار شرکت مترو تهران قرار گرفت. با انجام مطالعات درباره خطوط جدید و هم‌چنین تصویب طرح جامع حمل‌ونقل ریلی تهران، از میان ۴ خط جدید ۸، ۹، ۱۰ و ۱۱ و نیز ۲ خط اکسپرس که در طرح جامع حمل‌ونقل ریلی به تصویب رسیده بود، به این نتیجه رسیدیم که خط ۱۰ از اولویت اجرایی بیشتری برخوردار است. از این‌رو فاز یک آن با پیمانکاری قرارگاه «خاتم‌الانبیا» اجرایی خواهد شد.»
- تأمین هزینه‌های ساخت
مدیرعامل مترو تهران، درباره روند اجرای این عملیات عمرانی می‌گوید: «شورای‌شهر تهران در بین خطوط جدید، مصوبه‌ای در اردیبهشت ماه داشت که منابع آن تا ۴ هزار میلیارد تومان از پروژه‌های مشارکتی سازمان سرمایه‌گذاری شهرداری تهران برای آغاز خط ۱۰ تأمین می‌شود و با توجه به اینکه در سال گذشته، مناقصه انتخاب مشاور ذی صلاح برای مطالعات امکان‌سنجی خطوط جدید ۴ گانه در دستور کار قرار گرفت، برای این کار مشاور تعیین شده و کار خود را آغاز کرده است. برای ایجاد خط ۱۰ از منابع درآمدی شهرداری یا اوراق مشارکتی که منتشر شده است، استفاده نخواهیم کرد زیرا وقتی مدل مالی تأمین منابع برای هر بخش در نظر گرفته شود، عملیات اجرایی نیز بر اساس همان الگو آغاز می‌شود. از سوی دیگر، وجود مال‌ها و فروشگاه‌های بزرگ در مسیر این خط و نیز فرصت‌های مناسب برای ساخت مجتمع‌های ایستگاهی موجب می‌شود سرمایه‌گذاران بخش خصوصی در ساخت خط ۱۰ مشارکت داشته باشند. چراکه با توجه به محدودیت منابع مالی شهرداری تهران و نیز دولت در سال جاری، ساخت این خط با حضور و مشارکت سرمایه‌گذاران بخش خصوصی برای تأمین بخشی هزینه اجرای آن امکان‌پذیر است. در همین راستا، سرمایه‌گذاران مختلفی برای مشارکت در ساخت این خط اعلام آمادگی کرده‌اند و جلسات متعددی نیز در همین زمینه برگزار شده است.»
- نقطه‌ای برای تبادل مسافر
امام، به دیگر ویژگی‌های خط ۱۰ مترو تهران اشاره می‌کند و می‌گوید: «خط ۵ مترو یک خط بین استانی بوده که از تهران تا «کرج» و وردآورد ادامه دارد، بنابراین حدود ۳۳درصد از مسافرهای استان «البرز» به تهران، در مناطق ۲، ۵ و ۲۲ توزیع می‌شوند. در حالی که اکنون تنها نقطه تبادل مسافر در ایستگاه «صادقیه» است که اگر خط ۱۰ راه انداری شود، بخشی از این مسافران در خط ۵ جدا شده و در خط دیگر ادامه مسیر می‌دهند. از سوی دیگر، توسعه منطقه ۲۲ نیز هدف بوده است.» او نداشتن شبکه ریلی در منطقه ۲۲ را نقطه ضعف این منطقه جدید عنوان می‌کند و در این‌باره می‌گوید: «بخش مهمی از خط ۱۰ در مناطق غربی شهر تهران و به‌ویژه در منطقه ۲۲ است. چراکه منطقه ۲۲ جدیدترین منطقه شهرداری تهران و از نظر زیرساخت‌های حمل‌ونقل عمومی دچار ضعف‌های جدی است. بخش غربی خط ۱۰ در برنامه‌کاری و اجرایی شرکت مترو تهران قرار گرفت، یعنی ابتدا مطالعه آن انجام و سپس عملیات اجرایی آن انجام می‌شود. هم‌چنین، سرمایه‌گذارانی از سنوات گذشته در منطقه ۲۲ فعال شدند و سال گذشته نیز برای اجرای خط ۱۰ مترو ابراز علاقه کردند تا در عملیات ساخت این طرح مشارکت داشته باشند. بنابراین در ماه جاری، کلنگ عملیات اجرایی بخش غربی خط ۱۰ مترو زده می‌شود و بخش غربی آن در محدوده نمایشگاه بین‌المللی تا محدوده شهران به طول ۱۲ کیلومتر خواهد بود. این خط، غرب تهران را متحول می‌کند»
- شهرداری منطقه ۲۲/بزرگ‌ترین پروژه که با امکانات داخلی ساخته می‌شود
«علی نوذرپور»، شهردار منطقه ۲۲، ساخت خط ۱۰ مترو را تحولی بزرگ برای توسعه و آبادانی منطقه ۲۲ می‌داند و در این‌باره می‌گوید: «پیش‌بینی‌های اولیه این است که حدود ۹ تا ۱۰ ایستگاه این خط در منطقه ۲۲ قرار خواهد گرفت و این خط با خط‌هایی مانند یک، ۳، ۵، ۶ و ۷ تبادل مسافر انجام می‌دهد. فاز غربی خط ۱۰ به ۵ بخش اجرایی تقسیم می‌شود و براساس برنامه قرار است هرچه سریع‌تر بخش پنجم خط ۱۰ از وردآورد به سمت «ایران مال» اجرایی شود. در فاز یک خط ۱۰ قرار است در بخش‌هایی که معارض وجود ندارد، کار در چند جبهه آغاز شود. این فاز در منطقه ۲۲ بالغ بر ۲۰ میلیارد تومان هزینه دارد و اجرای آن ۳ سال طول خواهد کشید. هم‌چنین، خط ۹ مترو نیز از مترو چیتگر آغاز و به سمت شمال آزادگان ادامه پیدا می‌کند و سپس از زیر «همت»، طول شرقی ـ غربی را طی می‌کند و به حالت نیمه لوپ به مرکز شهر منتقل می‌شود. البته زمان اجرای این خط مشخص نیست. علاوه بر این، خط ۱۱ نیز که از چیتگر به سمت جنوب تهران حرم حضرت «شاه عبدالعظیم حسنی(ع)» ادامه پیدا خواهد کرد، یک ایستگاه در منطقه ۲۲ دارد. این خط، ۷ نقطه تبادل دارد و می‌تواند سفرهای مترو را افزایش دهد. خط ۱۰ یکی از طولانی‌ترین و اصلی‌ترین خطوط مترو تهران و از نظر بار مالی نیز بزرگ‌ترین پروژه‌ای است که به‌صورت عمده با امکانات داخلی ساخته می‌شود. وعده داده شده تا پایان امسال، ۱۲ ایستگاه افتتاح شود و امکان دارد که حتی به ۱۴ ایستگاه مترو نیز برسد. امید است که با تأمین مالی از منابع اوراق مشارکت و TOD و مجتمع‌های ایستگاهی و هم‌چنین کمک‌های نقدی و غیرنقدی شهرداران مناطق، تا پایان امسال، ۱۴ ایستگاه افتتاح شود.»