آماده ارائه تجربیات هسته‌ای خود به کشورهای همسایه هستیم.
به گزارش فارس منوچهر متکی وزیر امور خارجه کشورمان صبح روز دوشنبه 27 خرداد در مراسم افتتاحیه هجدهمین کنفرانس بین المللی خلیج فارس طی سخنانی ضمن خوشامد گویی به میهمانان شرکت کننده در این همایش گفت: برای اینجانب مایه مسرت است که دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه در طول نزدیک ربع قرن از فعالیت‌های مطالعاتی و پژوهشی خود هیجده کنفرانس بین المللی پیرامون خلیج فارس برگزار کرده است. این امر پیش از هر امری نشانگر اهمیتی است که وزارت امور خارجه و جمهوری اسلامی ایران برای این منطقه قائل است.
وی افزود: برگزاری همایش‌های خلیج فارس در تهران و همایش سال جاری که به زمینه‌های ثبات، امنیت و همکاری منطقه‌ای در خلیج فارس و موضوعات مهمی مانند مقابله با تهدیدات و چالش‌های منطقه‌ای، همکاری‌های اقتصادی و تجاری منطقه‌ای، زمینه‌های نوین همگرایی منطقه‌ای، ثبات در عراق و نقش رسانه‌ها در همکاری‌های منطقه‌ای اختصاص یافته است، مفر و مجال مناسبی برای گفت و شنود اندیشمندان، پژوهشگران و صاحب نظران حاضر در این جلسه فراهم ساخته و رهاوردهای ارزشمندی برای مردمان این حوزه در پی داشته و می‌تواند چشم اندازهای تازه‌ای در افق همگرایی سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و امنیتی منطقه‌ای ترسیم کند.
وی ادامه داد: طرح ما همکاری در تمامی ابعاد سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، نظامی و امنیتی است؛ این مهم در پیشنهادهای دوازده گانه رئیس جمهور کشورمان در بیست و هشتمین اجلاس سران شورای همکاری خلیج فارس به روشنی بیان شد؛ از جمله می‌توان به همکاری در زمینه‌های امنیتی، اقتصاد، انرژی، توریسم، مبادلات آموزشی، علمی، فناوری و پژوهشی، همکاری در صیانت از محیط زیست خلیج فارس و دریایی عمان، تامین آب و گاز مورد نیاز برادرانمان در جنوب خلیج فارس، سرمایه گذاری مشترک در منابع نفت و گاز به صورت دو و چند جانبه، لغو روادید و تسهیل رفت و آمد شهروندان اشاره کرد. هدف عالی جمهوری اسلامی در پس این پیشنهادات و حضور در اجلاس سران شورای همکاری و هر دعوتی ایجاد چارچوبی مرضی الطرفین برای همکاری و همگرایی است و این مهم در پیشنهادهای ریاست جمهوری خطاب به سران منطقه آمده است.
متکی با بیان اینکه خلیج فارس در تاریخ پر فراز و نشیب خود همواره از موقعیت برجسته‌ای در فرهنگ، سیاست، اقتصاد و امنیت جهانی برخوردار بوده و اینک نیز در نخستین دهه سده بیست و یکم به بین المللی‌ترین حوزه جغرافیای کره زمین تبدیل شده و شاهد روندهای کلان نوظهور و متنوعی است، خاطر نشان کرد: در این رهگذر برخورداری از بیشترین حجم ذخایر انرژی و اهمیت جنبه‌های فرهنگی، اقتصادی، استراتژیک و ژئوپولتیک و جایگاه بی بدیل، خلیج فارس را در کانون توجه، نفوذ، مناقشه و رقابت قدرت‌های فرامنطقه‌ای قرار داده است.
این وضعیت به موازات تحت الشعاع قرار دادن معادلات درون منطقه‌ای، مانع تحقق تمام عیار منطق و همگرایی و همکاری منطقه‌ای کشورهای خلیج فارس گشته است. وانگهی، حضور نظامی قدرت‌های فرامنطقه‌ای نه تنها گره‌ای از مسائل خلیج فارس نگشوده است بلکه بر عکس امنیتی کردن محیطی سیاسی شالوده مشکلات موجود را تشکیل داده و مانع از ترجمه امکانات این حوزه به سود مردمان آن گشته است. از این رو، قدرت‌های فرامنطقه‌ای همواره عامل اصلی ناامنی و بی ثباتی خلیج فارس بوده‌اند.
به گفته وزیر خارجه بازسازی و احیای جایگاه تاریخی خلیج فارس در عرصه‌های فرهنگی، سیاسی و اقتصادی و تبدیل این حوزه به بازیگر اثرگذار در معادلات منطقه‌ای و بین المللی مستلزم شکل دهی به الگوی بومی تعامل، همکاری و همگرایی منطقه‌ای بر مبنای امکانات و مقتضیات فرهنگی، سیاسی و اقتصادی این حوزه مهم جغرافیایی می‌باشد. بدیهی است انگیزه‌ها، عوامل و متغیرهائی مانند همسایگی و هم سرنوشتی، اشتراکات عمیق مذهبی و تمدنی، نزدیکی و پیوند متقابل و مستحکم فرهنگ‌ها و سنت‌ها و میراث‌های تاریخی ارزشمند ملل منطقه، نویدبخش آغاز فصل درخشان دیگری در تاریخ این حوزه و زمینه ساز تعامل و همسوئی منافع و مصالح کشورهای خلیج فارس علیرغم میل برخی خواهد بود.
وی افزود: جمهوری اسلامی ایران در مقام پرجمعیت‌ترین کشور خلیج فارس با موقعیت ژئواستراتژیک و جایگاه ساسی، فرهنگی و تاریخی ممتاز و عامل پیوند حوزه‌های جغرافیایی شرق و غرب و شمال و جنوب برجسته‌‌ترین قدرت و شاخص‌ترین بازیگر سیاسی، اقتصادی و فرهنگی خلیج فارس محسوب می‌شود. به رغم تصویر سازی‌های منفی و تکاپوی گسترده قدرت‌های فرامنطقه‌ای جهت انزوای جمهوری اسلامی ایران، کشور ما در مقام بازیگری فعال و صلح طلب با اقدامات مسئولانه خود همواره پیشتاز همگرایی و همکاری منطقه‌ای بوده است. ایران همواره نقش برجسته‌ای در حل و فصل مناقشات منطقه‌ای ایفا نموده و در مقام کشوری صلح طلب از تغییر پارادایم سنتی ملهم از اهداف قدرت‌های فرامنطقه‌ای و شکل دهی به ساز و کارهای بومی سازی نظام امنیتی خلیج فارس مبنی بر همکاری و اعتماد سازی کشورهای این حوزه جانبداری می‌کند. نظر و عمل سیاست خلیج فارس جمهوری اسلامی ایران گواه بارز این خط مشی می‌باشد.
وزیر خارجه کشورمان خاطر نشان کرد: به اعتقاد من کشورهای خلیج فارس از امکانات، توانمندی‌‌ها و ظرفیت‌های کافی و لازم برای ایفای نقش سازنده و برداشتن گام‌های بلند جهت مدیریت موثر معادلات منطقه خود برخوردارند. منطقه گرایی از اولویت‌های نخست سیاست منطقه‌ای در آسیای جنوبی غربی و خلیج فارس به شمار می‌رود. منظر ایرانی منطقه گرایی، هم سرنوشتی بر مبنای اشتراکات فرهنگی را ره‌آموز توسعه اقتصادی و ثبات سیاسی منطقه قلمداد می‌نماید.
امنیت وارداتی در خلیج فارس مفهومی ندارد
وزیر امورخارجه با بیان اینکه ایران به دنبال یک همکاری مشترک در خلیج فارس است تاکید کرد: امنیت وارداتی در خلیج فارس معنی و مفهومی ندارد.
منوچهر متکی وزیر امور خارجه در ادامه گفت: ما در آن سوی آب‌ها به دنبال برادرانمان هستیم، برادرانی که سرنوشت مشترکی با آنها داریم. ما در آب‌های خلیج فارس به همراه آنها در درون قایق واحدی نشسته‌ایم و به سوی مقصد و مقصود واحدی در حرکتیم و یا به عبارت بهتر همکاری و همراهی ما در این تعامل نه تنها مفید بلکه ضرورت است.
وی افزود: البته ما همسایگان خودمان را انتخاب نکرده‌ایم، آنها نیز ما را انتخاب نکرده‌اند دست تقدیر ما را در کنار هم قرار داده است، ولی زندگی خوب و توام با امنیت و رفاه برای ملت‌ها و نسل‌های آینده دیگر تقدیر نیست و این مهم توسط دست‌های خودمان قابل تحصیل است و باید در این راه بکوشیم و معادله‌ای را برقرار سازیم که در آن هیچ طرفی با هر عده و عده‌ای بازنده‌ای معرفی نشود.
متکی گفت:بازی برد - برد اگر چه در عمل بسیار سخت است ولی محال نیست و در هر صورت چه در تداوم و استمرار و چه در عمق و ریشه پایدار تر است. ما در خلیج فارس به دنبال یک همکاری مشترک با برادران خود در آن سوی آب‌ها هستیم. ما با همدیگر همسایه‌ایم، ما امت واحدی هستیم، تاریخ مشترک، دین مشترک، تمدن مشترک و از همه مهم تر آمال، آرزوها و آِینده مشترکی داریم، اگر از ما سوال کنند قبله شما کجاست؟ بی درنگ آن سوی آب‌ها را نشانه می‌رویم، درست همانجایی که قبله دیگر ملت‌های منطقه‌ای است و هدف ما در برپایی این کنفرانس ها برای دعوت‌ها و استقبال‌ها است.
متکی با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران همکاری و همگرائی منطقه‌ای در خلیج فارس را درصدد اولویت‌های سیاست خارجی خود قرار داده است، گفت: کشورهای خلیج فارس می‌توانند با طراحی الگوی بومی، زمینه‌های تحقق آن را فراهم ساخته و در جهت دهی به معادلات این منطقه و ارتقای جایگاه بین‌المللی آن نقش محوری ایفاء نمایند. سفرهای متعدد مقامات جمهوری اسلامی ایران به جنوب خلیج فارس و دعوت از مسئولان این کشورها جهت بازدید از کشورمان هدفش ارتقای سطح همکاری‌هاست نه توقع داریم در این همکاری حقوق شما تضییع شود و نه توقع داریم از ما چنین انتظاری داشته باشید، بلکه توقع ما یافتن راه‌های همکاری بیشتر می‌باشد به نحوی که منافع دو طرف را تامین کند، لذا پیشنهاد می‌کنیم منافع خود را به نحوی تعریف کنیم که مخل منافع سایر همسایگانمان نباشد و بلکه امنیت و رفاه و آسایش و ثبات را برای همه فراهم کند. هیچ یک از ما نمی‌تواند امنیت خودش را به تنهایی تضصمین کند. تجارب گذشته را نباید تکرار کنیم.
به گفته وی امنیت در خلیج فارس تنها با دست مردان و زنان با کفایت منطقه تامین می‌شود، امنیت وارداتی معنی و مفهوم ندارد، امنیت نیابتی شکست خورده است.
وی گفت: امنیت نظامی متکی به سلاح و عناد نظامی ابرقدرت‌ها، اختلاف، اشغال، ناامنی، برادر کشی و غارت ذخایر نسل‌های امروز و آینده فرزندان این منطقه را به همراه داشته است. راهی که در طول سال‌های گذشته در امنیت وارداتی و حضور نیرو و سلاح نظامی بیگانه و امنیت نیابتی پیموده شد، نه تنها امنیت را به همراه نیاورد بلکه به ناامنی و کشتار و غارت بیشتر منتهی شد و این تجربه قابل تکرار نیست. نه با روش‌های گذشته و نه با پیمان های بلندمدت و نمونه‌های جدید که جز استمرار اشغال و استمرار غارت و استمرار زیر پا گذاشتن استقلال و آزادی و حرمت انسانی چیزی دیگری به همراه نخواهد داشت.
متکی افزود: با توجه به تحول مفهوم امنیت در پرتو رخدادهای اخیر، امنیت مشارکتی متشکل از بازیگران کشورهای هر حوزه و منطقه به یک پارادیم غالب تبدیل شده است، از این رو بایستی گفتمان تازه‌ای در خصوص ترتیبات امنیت خلیج فارس شکل گیرد به نحوی که معادله‌های گذشته مبتنی بر حضور بیگانگان و مستثنی ساختن برخی کشورهای عمده به سود تحولات جاری نظیر استراتژی امنیتی آمریکا مبتنی بر تهدید سازی ساختگی برای تسلط بر کشورهای حوزه خلیج فارس و متحول گردد.
وی اظهار داشت: هم اکنون زمینه‌های بسیار مساعد برای شکل گیری اتحادیه‌های اقتصادی - سیاسی و امنیتی در حوزه خلیج فارس مهیا است و تجربه تلاش‌های معطوف به برقراری صلح و ثبات از سوی جمهوری اسلامی ایران در حوزه‌های منطقه‌ای پیرامون خود نشانگر آن است که ایران می‌تواند سکان اصلی امنیت و ثبات در منطقه خلیج فارس باشد. در صورت کاهش تحریکات خارجی و رفع تلاش بیگانگان برای بیم آفرینی به منظور فروش تسلیحات خود در این منطقه، کشورهای حوزه خلیجه فارس به دلیل همگونی‌های مذهبی و اجتماعی خود آمادگی لازم برای شکل دادن به ترتیبات همکاری جویانه در این حوزه و تقبل مسئولیت برقراری ثبات و امنیت درون جوش در این حوزه را دارا هستند.
وزیر خارجه تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران همچنین از تمایل کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس جهت استفاده از فناوری صلح آمیز هسته‌ای برای تولید انرژی استقبال کرده و آمادگی خود را به منظور همکاری و انتقال تجربیات به کشورهای همسایه خود اعلام داشته است. ابراز تمایل کشورهای عضو شورا به استفاده از انرژی هسته‌ای دلیلی بر حقانیت جمهوری اسلامی ایران برای بهره گیری از فناوری صلح آمیز هسته‌ای می‌باشد زیرا کشورهای غربی همواره در برنامه هسته‌ای ایران به این دلیل که دارای ذخایر فسیلی است شبهه وارد کرده و آن را برای اهداف نظامی معرفی می‌کنند.
وی تصریح کرد: در حالی که کشورهای شورای همکاری که دارای منافع عظیم انرژی فسیلی از قبیل نفت و گاز بوده با تلاش‌های به این واقعیت پی برده‌اند که این منابع در آینده نه چندان دور به اتمام خواهد رسید. همچنان که بهره مندی نیروگاه بوشهر از آخرین تاسیسات ایمنی و استانداردهای بین‌المللی هسته‌ای می‌تواند الگو قرار گیرد.
جمهوری اسلامی ایران بر اساس اعتقادات دینی و انسانی خود موضوع عاری سازی منطقه‌ای خاورمیانه از سلاح‌های کشتار جمعی به ویژه سلاح اتمی را مخربترین نوع سلاح‌های کشتار جمعی است مطرح کرده و بر همین اساس بر تعهدات بین‌المللی و انسانی خود زیر نظر آژانس بین‌المللی اتمی برنامه‌های هسته‌ای خود را پیگیری خواهد کرد.
به گفته وزیرخارجه هم اکنون تلاش‌هائی برای دامن زدن به نگرانی‌های تصنعی در رابطه با فعالیت صلح آمیز هسته‌ای ایران از سوئی برخی از کشورهای فرا منطقه‌ای با هدف تحت تاثیر قرار دادن مناسبات دوستانه ایران با همسایگان خود در حال انجام است.
وی اضافه کرد: ما معتقدیم هدف از اینگونه القائات از سوی کشورهای مزبور صرفاً ادامه فشارهای سیاسی در چارچوب سیاست محروم سازی ملت ایران و ملت‌های منطقه‌ای از حقوق مشروع خود و ایجاد و افزایش تنش بدگمانی میان کشورهای منطقه و دور نگاه داشتن آنها از دستیابی به این فناوری پیشرفته می‌باشد لذا امیدواریم رهبران و مسئولین کشورهای همسایه ما در خلیج فارس توجه شایسته‌ای به این واقعیت نمایند.
وزیر خارجه گفت: شاید برخی پیشنهاد فوق الذکر را در برابر طمع قدرت‌های بزرگ، درخواست‌های ناممکن معرفی کنند، ولی در طول سال‌های گذشته تجربه ثابت کرده است که همکاری‌های منطقه‌ای می‌تواند به اشغال پایان دهد و صهیونیست‌های اشغال‌گر را به عقب رانده و اشغالگران آمریکایی را با مشکل جدی مواجه نماید، بنابراین پس از ایمان به خدای قادر متعال باید دست در دست یکدیگر برای آبادانی، پیشرفت، ثبات و امنیت برای نسل‌های امروز و فردای خود به تلاش برخیزیم و نه از ملامت ملامت کنندگان بهراسیم و نه از آیات یاس آنها مایوس شویم.
رویکرد نظامی در منطقه شکست خورده است
وزیر امور خارجه با بیان اینکه رویکرد نظامی در منطقه شکست خورده است، تاکید کرد: با توجه به فضای خلائی که ایجاد شده امکان همکاری‌های منطقه‌ای بیش از پیش وجود دارد.
وزیر امور خارجه کشورمان افزود: ایران نفوذ خود را در منطقه خلیج فارس با ایجاد ثبات و امنیت تعریف کرده است. ایران رویکرد خودش را بر این اساس تقویت می‌کند و ما شاهدیم که این رویکرد در منطقه مقبول واقع شده است.
وزیر امور خارجه کشورمان در پاسخ به سوالی با اشاره به شرایط دشوار منطقه و نقش بازدارندگی ایران افزود: در سطح منطقه و بین‌المللی فضای خلائی ایجاد شده است که ناشی از رویکرد نظامی شکست‌خورده نیروهای فرامنطقه‌ای در خلیج فارس است و ما فکر می‌کنیم با توجه به فرصت مناسبی که در سطح منطقه ایجاد شده بیش از همیشه می‌توان به همگرایی‌های منطقه‌ای توجه کرد.
متکی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به رویکرد نظامی آمریکا در منطقه خلیج فارس گفت: آمریکا در منطقه شکست خورده است و ورود به بازی جدید نیز برای پوشاندن شکست‌هایش در عراق است. فشارهایی که برای بستن قرارداد امنیتی جدید با عراق مشاهده می‌کنیم نیز برای پوشاندن این شکست است.
وی خاطرنشان کرد: مردم عراق پذیرای این قرارداد نیستند و ما هر روزه شاهد مخالفت علما، شخصیت‌های مذهبی، سیاسی و مردم عراق با امضای این قرارداد هستیم.
وزیر امور خارجه کشورمان با اشاره به رویکرد دوگانه آمریکا با مساله تروریست در عراق و تاثیر آن بر افزایش بی‌ثباتی در منطقه و کشتار مردم بیگناه عراق گفت: تروریسم خوب و بد وجود ندارد و نمی‌توان نسبت به این مساله گزینشی برخورد کرد.
وی تداوم اشغال را از دیگر مشکلات در عراق برشمرد و گفت: عراق همانند کودکی است که در بغل فرد زشت‌خویی بی‌تابی می‌کرد و این فرد زشت‌خو می‌گفت نمی‌دانم چرا این کودک بی‌تاب شده است. روشن است که مشکل عراق ناشی از تداوم اشغالگری آمریکایی‌هاست و ما بارها تاکید کرده‌ایم که بازدارندگی در مقابل این مشکلات با همکاری جمعی همه کشورها ممکن است.
متکی با اشاره به پیشنهادات عملی جمهوری اسلامی برای افزایش همکاری‌ها و همگرایی‌ها در منطقه خلیج فارس گفت: پیشنهادات ایران در حوزه‌های اقتصادی، سیاسی و امنیتی تعریف شده است. یک سال قبل مقام معظم رهبری طی پیشنهادی پیمان جمعی منطقه‌ای در خلیج فارس را مطرح کردند که این پیشنهاد از سوی رئیس‌جمهور در شورای همکاری خلیج فارس ارائه شد.
وی افزود: در این راستا گفتگوهایی را با کشورهای منطقه آغاز کردیم و رویکردهای مثبتی را نیز از آنها مشاهده کردیم.
وزیر امور خارجه کشورمان با اشاره به ارائه پیشنهادات اقتصادی برای همکاری کشورهای خلیج فارس افزود: همکاری در حوزه اقتصادی که از سوی ایران پیشنهاد شده بود وارد فاز عملیاتی شده است، ما پیشنهاداتی را بررسی کردیم که بتواند قرارداد NTA قرارداد منطقه آزاد تجاری خلیج فارس را با کشورهای عضو شورا ببندیم و این پیشنهاد تثبیت شده است.
وزیر خارجه در مورد نحوه عملیاتی شدن قرارداد منطقه آزاد تجاری خلیج فارس افزود: آقای العطیه دبیرکل شورا نماینده‌ای را برای مذاکره در این خصوص به ما معرفی کرده و من هم نماینده ایران را به ایشان معرفی کردم و قرار است در سفر آتی آقای العطیه مذاکرات بیشتری در این خصوص صورت گیرد.
وی در بخش دیگری از سخنان خود تصریح کرد: در حوزه اقتصادی ما همچنین شاهد استقبال خوبی از کشورهای منطقه در پروژه خصوصی‌سازی بر اساس سیاست‌های اصل 44 قانون اساسی در کشور هستیم.
وزیر امور خارجه کشورمان با اشاره به مشترکات فرهنگی میان جمهوری اسلامی و کشورهای منطقه خلیج فارس یادآور شد: در بخش گفتگوهای فرهنگی هم ما در قالب گفتگوهای دینی و هم فعالیت‌های فرهنگی و هنری همکاری‌های خوبی را شاهدیم.
وی با اشاره به برگزاری اجلاس اخیر مذاهب اسلامی در شهر مکه گفت: اقدام عربستان سعودی در برگزاری مجمع گفتگوهای دینی با استقبال خوبی در سطوح بالای جمهوری اسلامی ایران مواجه شد و مجموعه مواردی که برشمردیم نشاندهنده رویکرد ما به همکاری‌ها و همگرایی‌های منطقه‌ای است.
مخالف هژمونی و رویکرد آمرانه دیگر کشورها در موضوعات منطقه‌ای هستیم
وزیر امور خارجه کشورمان تصریح کرد: ما با هژمونی و رویکرد آمرانه دیگر کشورها در موضوعات منطقه‌ای مخالف هستیم.
یکی از حاضران در جلسه با اشاره به بسته پیشنهادی گروه 1+5 که خاویر سولانا روز شنبه آن را تحویل ایران داد از متکی پرسید آیا با توجه به محتوای این بسته و نامه وزرای خارجه این گروه، جمهوری اسلامی وارد گفتگوهای غیررسمی با گروه 1+5 خواهد شد؟ که وی در پاسخ اظهار داشت: ما بسته پیشنهادی را دریافت و آن را بررسی خواهیم کرد و در زمان مناسبش پیرامون مسائل مربوط به بسته اظهارنظر خواهیم کرد.
وی با تایید این نکته که بخشی از این بسته به امنیت منطقه‌ای اختصاص دارد، گفت: موضوع امنیت و ثبات در این منطقه از گذشته‌های دور مطرح بوده و در چند دهه اخیر شاید جنگ رژیم صدام علیه جمهوری اسلامی یکی از مواردی بود که نهایتاً بازیگران اصلی را به این نکته رهنمون کرد که بحث امنیت منطقه ای باید به عنوان بخشی از پکیج و بسته نگاه به این منطقه مورد توجه قرار گیرد.
متکی ادامه داد: به همین علت بند هشت قطعنامه 598 به موضوع امنیت منطقه‌ای در این حوزه اختصاص می‌یابد.
وی با بیان اینکه نمی‌خواهم به سوابق اشاره کنم، یادآور شد: ولی دو نکته در خلیج فارس برای منطقه و خارج منطقه مهم می‌باشد یکی مدیریت انرژی در منطقه خلیج فارس و دیگری امنیت انرژی در این منطقه است.
متکی با ذکر این نکته که کسانی از دیر زمان رویای مدیریت انحصاری انرژی خلیج فارس را مدنظر داشتند، اظهار داشت:فکر می‌کنم این موضوع برای مصرف کنندگان عمده انرژی خلیج فارس که بزرگترین پهنه تامین انرژی در جهان است، مهم است.
به گفته وزیر خارجه کشورمان اروپا و کشورهای عمده مصرف کننده انرژی در آسیا برایشان مهم است که انرژی خلیج فارس چگونه مدیریت بشود و این دغدغه را دارند که نوعی مدیریت سیاسی با اهداف خاص اعمال نشود.
وی جمهوری اسلامی را کشوری خواند که مدیریتش بر منابع انرژی‌اش مستقل است و گفت: شاید توجه ویژه در کار با تک تک کشورهای منطقه از این زاویه است.
متکی با اشاره به موضوع امنیت انرژی، خاطرنشان کرد: به میزان افزایش نیاز به انرژی خلیج فارس از یک سو و تحولات دائماً رو به رشد قیمت ها و مسائل جانبی آن از سوی دیگر، کشورها را در تعامل با این منطقه محتاط کرده است.
وزیر خارجه کشورمان با ذکر این نکته که رویکرد محتاطانه 1+5 به مقوله امنیت در منطقه باید از این منظر مورد کنکاش و بررسی قرار گیرد، بار دیگر گفت: پاسخ و نظر جمهوری اسلامی در رابطه با بسته پیشنهادی این گروه را متعاقبا اعلام خواهیم کرد.
وی مقوله امنیت منطقه ای با رویکرد بومی سازی و تکیه بر کشورهای منطقه را الزاماً به معنای عدم همکاری دیگران ندانست و تصریح کرد: ما با هژمونی و رویکرد آمرانه دیگر کشورها در موضوعات منطقه ای خود مخالفیم. ما رویکرد مبتنی بر همکاری دیگران را مدنظر داریم.
متکی با اشاره به نیاز کشورها به انرژی منطقه خلیج فارس و با بیان اینکه ثبات این منطقه موجب آرامش دیگران خواهد بود، اظهار داشت: این در حالی است که بر عکس کسانی با رویکردهای نظامی به دنبال بی ثباتی این منطقه هستند.
وزیر خارجه کشورمان با ذکر این نکته که مناطق مختلف در اتصال و ارتباط تنگاتنگ و مستقیم و رابطه تاثیر و تاثری با همدیگر هستند، گفت: آنچه در این منطقه بسیار مهم به لحاظ جغرافیایی، اقتصادی و سیاسی ساماندهی شود مستقیماً تاثیر خود را بر دیگر مناطق نیز خواهد گذاشت.
وی فلسفه ارائه بسته پیشنهادی جمهوری اسلامی در اوایل ماه گذشته میلادی به گروه 1+5 و برخی از دیگر کشورها را با رویکردی مسئولانه و متعهدانه از سوی جمهوری اسلامی و در چارچوبی سازنده عنوان کرد و افزود: در این بسته نه خواستی را برای خودمان مطرح کردیم و نه این بسته در یک نگاه مبتنی بر چانه زنی مباحث را طرح می کند.
متکی ادامه داد: این بسته (بسته پیشنهادی ایران) صرفا با هدف سازنده کمک به حل معضلات، بحران ها و مشکلات منطقه ای و فرامنطقه ای تدوین شده است.
وزیر خارجه کشورمان در پاسخ به سوال رئیس مرکز مطالعات سیاسی بیروت ضمن تبریک به مردم لبنان به خاطر توافقات اخیر در دوحه، ابراز امیدواری کرد که سه گام مهم تشکیل دهنده توافقات دوحه یعنی انتخاب رئیس جمهور که انجام شد، تشکیل دولت که در حال انجام است و برگزاری انتخابات شکل مناسب خود را طی کند و عملیاتی شود.
وی اجلاس دوحه را مثال و نمونه موفقی از یک رویکرد کاملا منطقه ای برای حل یک مشکل عنوان کرد و گفت: ما همواره گفته‌ایم که مشکلات 19 ماهه لبنان در چارچوب گفتگوهای لبنانی – لبنانی و مساعدت کشورهایی که برای نزدیکی نظرات به یکدیگراقدام می کنند و پرهیز از هرگونه تحمیل فرمولی خاص و تصمیم گیری از سوی ملت لبنان در خارج از این کشور قابل حل است.
وزیر خارجه با اشاره به دخالت های بوش در لبنان، خاطرنشان کرد: آقای بوش یکی روز از خواب بیدار شد و گفت دستور می‌دهم نمایندگان لبنان بر مبنای نصف بعلاوه یک رئیس جمهورشان را انتخاب کنند این در حالی بود که قانون اساسی لبنان چارچوب دیگری را برای انتخاب رئیس جمهور تعیین می کند.
متکی ادامه داد: برخی کشورهای دیگر بودند که ما کمکشان کردیم اما سیاست‌هایشان موفق نبود زیرا فرمول حل مشکلات لبنان باید برآیند نظرات و مرضی الاطراف باشد.
وی ساختار لبنان را یک ساختار چند وجهی برشمرد و گفت: اجماع اساس منطقی و معقول در تصمیم سازی های لبنان است.
وزیر خارجه کشورمان اضافه کرد:زمانی مذاکرات دوحه آغاز شد در ساعت 2:30 صبح به من تلفن زدند و گفتند که بن بستی در گفتگوها ایجاد شده و ما از همان زمان تا ساعت 8 صبح با مقامات قطری و لبنانی و برخی دیگر در تماس بودیم.
متکی یادآور شد: هدف این تماس صرفا تاکید بر ادامه گفتگوها بود و خوشبختانه این گفتگوها انجام شد و به نتیجه رسید.
وی با بیان اینکه راهکارهای حل مشکلات منطقه در خود منطقه وجود دارد، تصریح کرد: دیگران باید در این زمینه کمک و ترغیب کنند.
وزیر خارجه با اشاره به رویکردهای مبتنی بر هژمونی و سلطه طلبی توسط آمریکا که در گذشته شاید به راحتی انجام می شد و هر وقت اراده می کردند و هر جا می خواستند حضور می یافتند و نظراتشان را تحمیل می کردند، اظهار داشت: آمریکا پس از پایان جنگ سرد با غروری زاید الوصف سیاست جهان تک قطبی را دنبال می کرد و به دنبال تحقق این رویا بود.
به گفته متکی آمریکا در افغانستان براساس تصمیم سازمان ملل وارد این کشور شد و در عراق آنچنان مست باده غرور شده بود که بدون نیاز به تصمیم سازی سازمان ملل یکجانبه وارد عراق شد.
وی با بیان اینکه مردم منطقه، عراق و افغانستان در آغاز از سقوط افراط گرایی حاکم بر کابل و سقوط رژیم دیکتاتوری صدام در بغداد که در فاصله یک دهه دو جنگ (ایران و کویت) را بر منطقه تحمیل کرد، خوشحال بودند، گفت: ولی کسی گمان نمی کرد این اشغال در تداومی شش هفت ساله موجب کشتار صدها هزار نفر بشود.
وزیر خارجه ادامه داد: البته این جنگ ها تجربه ای را به نمایش گذاشت که آن شکست رویکرد زورمدارانه و یکجانبه گرایانه آمریکا بود.
متکی با بیان اینکه آمریکایی ها برای اولین بار متوجه شدند که هر چه اراده کنند قادر به اعمالش نیستند، خاطرنشان کرد: بخشی از این تجربه ناشی از تحولی است که در منطقه خاورمیانه در نگرش ها، تحلیل ها و نوع دید نسل جدید خاورمیانه ایجاد شده است.
وی اظهار داشت: شاید چند دهه قبل شما در نظرسنجی ها نوعی مدل بودن را از فرهنگ، آداب، موسیقی، لباس پوشیدن، فست فود آمریکایی در منطقه و در سطح بالایی شاهد بودید ولی امروز براساس نظرسنجی های خود آمریکایی ها شاهدید که بیش از 80 الی 85 درصد مردم منطقه در حد تنفر از سیاست ها و رویکردهای آمریکا اظهارنظر می کنند.
به گفته وزیر خارجه این موارد باید برای عقلا، صاحبنظران و آحاد مردم آمریکا موضوعی قابل بررسی باشد.
متکی اضافه کرد: موسسات و Think Tankهای (اتاق فکرهای) آمریکایی باید مطالعه کنند که چرا تنفر نسبت به دولتمردان آمریکایی در دنیا این همه در حال افزایش است.
وی با تاکید بر اینکه مردم دنیا مخالفتی با مردم آمریکا ندارند، گفت: بوش در سفر خداحافظی خود در اروپا اذعان کرد که مردم اروپا علاقمند به مردم آمریکا هستند اگرچه رئیس جمهور آمریکا را قبول نداشته باشند.
وزیر خارجه با بیان اینکه این اقرار کفایت می کند، اظهار داشت: اگر مردم اروپا به رئیس جمهور آمریکا علاقمند نبودند بوش بداند که عملکردش در منطقه خاورمیانه موجب تنفر مردم منطقه از دولتمردان آمریکایی شده و این برای آمریکا خوب نیست.
متکی در پاسخ به سوالی در خصوص ورود آمریکا به جنگی دیگر در منطقه با بیان اینکه آمریکا از انتخابات کنگره تا به امروز در یک خلاء تصمیم سازی قرار دارد، خاطرنشان کرد: شکست های پی در پی در منطقه، شرایط دشواری را برای آمریکا به وجود آورده که فکر نمی کنیم آمریکا در موقعیت ورود به یک بحران آفرینی دیگری برای پرداخت کنندگان مالیات این کشور باشد.
درهجدهمین همایش بین المللی خلیج فارس با عنوان زمینه های همکاری، امنیت و ثبات منطقه ای در مدت دو روز و با 6 جلسه مجزا کارشناسان و متخصصان داخلی و خارجی به بحث و بررسی در باره مهمترین مسائل مربوط به خلیج فارس می پردازند.