همشهری آنلاین - نورا عباسی: خواندن و شنیدن آمار مبتلایان و جانباختگان کرونا به بخشی از عادت‌های زندگی روزمره ما تبدیل شده است و دیگر نمی‌توان راحت از کنار اخبار مرگ‌ومیرهای کرونایی عبور کرد. براساس آخرین آمار بیش از ۳۲میلیون نفر در جهان به این بیماری مبتلا شده‌اند و نزدیک به ۹۹۴ هزار نفر نیز جان خود را از دست داده‌اند.
در این میان بسیاری فصل پاییز و زمستان را بستری مناسب برای اوج گرفتن خسارت‌های جانی کرونا می‌دانند و زنگ خطر کرونا در فصل پاییز را به صدا درآورده‌اند. اما پاییز امسال، تنها با کرونا دست و پنجه نرم نمی‌کنیم، چراکه قبل از ظهور این ویروس ناشناخته و در پاییزهای گذشته، عوامل متعددی مانند آلودگی هوا، گازگرفتگی، سکته قلبی و ... مرگ را به ما نزدیک و نزدیک‌تر کرده بودند؛ عواملی که هنوز پای ثابت آمار مرگ‌ومیر هستند.
آلودگی هوا
یافته‌های جدید موسسه مکس پلانک آلمان نشان از این واقعیت دارد که «همه‌گیری» آلودگی هوا طول عمر جمعیت جهان را به طور متوسط حدود ۳سال کاهش داده و باعث بروز ۸.۸ میلیون مرگ زودرس در سال می‌شود.
بر اساس یافته‌های این مطالعه، در مقایسه با سایر عوامل مرگ زودرس، آلودگی هوا سالانه ۱۹برابر مالاریا، ۹برابر ایدز و ۳برابر الکل قربانی می‌گیرد.
آنطور که در این پژوهش آمده است، آلودگی هوا در گام اول موجب افزایش مرگ‌ومیرهای ناشی از بیماری قلبی و سکته مغزی می‌شود و تقریبا نیمی از مرگ‌ومیرهای ناشی از آلودگی هوا به این بیماری‌ها بازمی‌گردد و بیماری‌های ریوی و سایر بیماری‌های غیرواگیر از جمله دیابت و فشار خون بالا در رتبه دوم مرگ‌های مرتبط با آلودگی هوا قرار دارند. نکته قابل توجه این است که تنها ۶درصد مرگ‌ومیر ناشی از آلودگی هوا مربوط به سرطان ریه است.
براساس نتایج به‌دست آمده، با کنترل آلودگی هوا می‌توان به طور بالقوه از ۵.۵ میلیون تلفات در سراسر جهان پیشگیری کرد. آمار کشته‌شدگان آلودگی هوا تنها مربوط به پژوهش‌های جهانی نیست، چراکه خاطرات فصل پاییز در بسیاری از شهرهای بزرگ ایران نیز با آلودگی هوا گره خورده است و براساس گفته عیسی کلانتری، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، سالانه ۳۰هزار نفر به علت آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند.
آلودگی هوای کلانشهرها در ایران سبقه طولانی دارد و آنطور که علیرضا رئیسی، معاون وزیر بهداشت، در آذر سال ۹۸ اعلام کرده بود «در سال‌های ۹۲ تا ۹۴ شاهد کاهش غلظت آلاینده‌های هوا بودیم، اما از سال ۹۴ تا ۹۶ افزایش غلظت و آلودگی هوا را داشتیم و هم‌اکنون این آلودگی ۳.۳برابر حد مجاز جهانی است. میزان مرگ‌ومیر ناشی از آلودگی هوا در تهران در سال ۹۷، بالغ بر ۳هزار نفر از افراد بالای ۳۰سال بود که بیماران مزمن تنفسی ۸۵ نفر، سرطان ریه ۹۶ نفر، بیماران قلبی ۱۰۵۸ نفر و سکته های مغزی ۵۲۶ نفر بودند.» و این اعداد و ارقام به ما می‌گویند که خطرات جانی آلودگی هوا هر سال گسترده‌تر می‌شوند.
نشت گاز
مرگ خاموش نامی است که بر مسمومیت با گاز CO گذاشته شده و هر سال فصل پاییز که می‌رسد صفحه حوادث از اخبار جانباختگانی پر می‌شود که به دلیل سهل‌انگاری یا خرابی سیستم گرمایشی به کام مرگ کشیده شده‌اند. سازمان اورژانس کشور سال گذشته گزارشی از میزان گازگرفتگی و مسمومیت با گاز CO در فصل پاییز منتشر کرد و در این گزارش آمده بود که از ابتدای مهر تا ۱۵آذر آن سال، ۹۷نفر در کشور بر اثر مسمومیت با گاز CO فوت کرده‌اند.
در فصل پاییز سال گذشته هزار و ۹۶۹ نفر در کل کشور با گاز CO دچار مسمومیت شدند و بیشترین موارد مسمومیت مربوط به استان‌های تهران با ۴۱۳ نفر، خراسان رضوی با ۲۴۴ نفر، فارس با ۱۹۹ نفر و آذربایجان شرقی با ۱۳۹ نفر بود. همچنین در آمار بیشترین فوتی ناشی از مسمومت با CO، استان‌های اصفهان و آذربایجان‌شرقی هرکدام با ۱۱نفر و فارس با ۱۰نفر در رتبه‌های اول و دوم قرار داشتند. در این میان استان‌های گیلان، سمنان، خوزستان، اردبیل و آذربایجان هرکدام با یک کشته، کمترین آمار تلفات جانی ناشی از نشت گاز را داشتند.
سکته قلبی
آلودگی هوا زمینه را برای شدت‌گرفتن بیماری‌های مختلف مهیا می‌کند اما از میان تمام این بیماری‌های کشنده، سکته قلبی در جایگاه اول قرار دارد. درواقع می‌توان گفت که با آمدن اولین روزهای پاییز و شدت گرفتن آلودگی هوا، بیماران قلبی بیش از دیگران در معرض خطر قرار دارند.
آنفلوآنزا
روزهای اولی که کرونا ظاهر شد، بسیاری آن را به آنفلوآنزای فصلی تشبیه می‌کردند؛ بیماری‌ای که هر سال پاییز زنده می‌شود و با از بین رفتن سرما فروکش می‌کند و شاید همین نگاه موجب شد تا بسیاری فصل گرما را عامل نابودی کرونا بدانند. هرچند گذر زمان نشان داده است که کرونا کشنده‌تر از آنفلوآنزاست اما در این میان نباید خطرات آنفلوآنزای فصلی را دست‌کم گرفت.
براساس اطلاعات موجود، به طور متوسط آمار مرگ ناشی از ابتلا به آنفلوآنزا حدود ۰.۱ درصد است و اگر بخواهیم آمار ارائه‌شده از جانب چهره‌هایی مانند مسعود مردانی، عضو کمیته کشوری مبارزه با بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت و عضو کمیته علمی ستاد ملی مقابله را مبنا قرار دهیم باید بگوییم که «۱۲ درصد از موارد بستری بیمارستانی کووید- ۱۹ فوت می‌کنند». این آمار به ما می‌گوید در حال حاضر قدرت مرگ‌آور بودن کرونا بیش از آنفلوآنزاست اما نباید از خطرات آنفلوآنزای فصلی غافل شد.
براساس اطلاعاتی که رئیس مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت بهداشت در رابطه با آنفلوآنزا در پاییز سال گذشته منتشر کرده بود «در یک فصل آنفلوآنزا حدود ۲۰درصد مردم جامعه مبتلا می‌شوند. از آغاز فصل اخیر (پاییز ۹۸) جمعا ۱۰۳نفر از هموطنان‌مان به دنبال ابتلا به آنفلوآنزا فوت کردند».