همشهری‌آنلاین - مریم سرخوش: ۱۶تا ۱۷درصد از جمعیت گیلان و بیش از ۱۲درصد از جمعیت مازندران را سالمندان تشکیل می‌دهند تا ۲ استان شمالی کشورمان پیرترین مناطق کشور لقب بگیرند. مرکزی، همدان، آذربایجان شرقی، اصفهان و تهران هم در رتبه‌های بعدی قرار دارند و به‌نظر می‌رسد استان‌های میانه جدول هم به‌زودی فاصله عددی‌شان را با پیرترین مناطق کاهش دهند، چرا که به گفته مسئولان، جمعیت سالمندی کشورمان به‌سرعت در حال افزایش است. برخی شهرها هم به‌تنهایی گوی سبقت را ربوده‌اند و به‌دلیل کاهش نرخ فرزندآوری و بالا رفتن سن ازدواج، زنگ خطر پیری در آنها به صدا درآمده است. گفته می‌شود که در ۳۰ سال آینده از هر ۳ نفر، یک نفر سالمند خواهد بود و این یعنی بحران سالمندی، اگر برنامه‌ای برای سال‌های پیش رو نداشته باشیم. هر چند که مسئولان استانی به مناسبت روز جهانی و هفته سالمند از تدابیر و اقداماتی برای افزایش رفاه سالمندان خبر می‌دهند؛ از تلاش بهزیستی برای همکاری بیشتر با سازمان‌های خدماتی تا پایلوت شدن چند استان برای اجرای طرح «هر خانه؛ یک پایگاه سلامت» با هدف نگهداری بهتر از سالمندان. این گزارش را بخوانید.
فرصتی برای رفع نیاز سالمندان
مدیر گروه سلامت خانواده معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اراک فرا رسیدن هفته سالمند را بهانه‌ای برای توجه هر چه بیشتر به سالمندان و فرصتی برای رفع نیاز آنها دانست و اظهار کرد: گروه‌های سالمند همانند سایر گروه‌های موجود در جامعه نیاز به توجه دارند. با توجه به جمعیت سالمند استان مرکزی، همواره تلاش کرده‌ایم که آنها را از لحاظ جسمی، روحی و روانی تحت نظر قرار دهیم و غربالگری کنیم. شهلا نظری با بیان اینکه تفرش، آشتیان و فراهان بیشترین افراد سالمند را به خود اختصاص داده‌اند، عنوان کرد: BMI، تغذیه و روان سالمندان استان از سوی پزشک بررسی و درصورت نیاز به کارشناسان مربوطه ارجاع داده می‌شوند. همچنین در بازه زمانی مختلف آزمایش‌های قند، چربی و فشار برای سالمندان شهری و روستایی به رایگان انجام می‌شود.
توسعه مراکز روزانه
معاون توانبخشی سازمان بهزیستی همدان هم با بیان اینکه فرهنگ مثال‌زدنی همدانی‌ها باعث شده میزان پذیرش سالمندان در مراکز شبانه‌روزی این استان کم باشد، اظهار کرد: بر این اساس افزایش تعداد مراکز روزانه مهم‌ترین راه برای افزایش کیفیت زندگی سالمندان خواهد بود. هم‌اکنون ۲ مرکز در شهر همدان فعال هستند و پیگیر راه‌اندازی ۲ مرکز روزانه دیگر در تویسرکان و بهار هم هستیم که تا پایان سال راه‌اندازی خواهند شد. در این مراکز خدمات فرهنگی، ورزشی، مشاوره‌ای، اوقات فراغت و... ارائه می‌شود.
فریدالدین حجت‌الاسلامی اجرای طرح‌های خانواده‌محور و توانمندسازی را از دیگر برنامه‌های بهزیستی همدان عنوان کرد و ادامه داد: از ۲ سال پیش، این طرح در همدان اجرایی شده و ۵۰ سالمند تحت پوشش آن هستند که به‌زودی به ۱۰۰ سالمند افزایش پیدا خواهند کرد. محوریت این طرح مناسب‌سازی زندگی سالمند، از سرویس بهداشتی و حمام گرفته تا سمعک و عینک، است. حجت‌الاسلامی تأکید می‌کند: برای حضور راحت‌تر و سالم‌تر سالمندان در جامعه نیاز به همکاری همه دستگاه‌های متولی است و بهزیستی به‌تنهایی قادر به انجام هیچ‌کاری نیست.
ضرورت ارائه خدمات نیم‌بها
مدیرکل بهزیستی گیلان با بیان اینکه استان ۲۹۰هزار سالمند دارد به همشهری می‌گوید: اگر برای این شرایط درست فکر و برنامه‌ریزی کنیم، سالمندی برای ما یک فرصت است، ولی اگر برنامه‌ریزی نکنیم و آسیب‌های سالمندان را کاهش ندهیم تبدیل به تهدید می‌شود.
حسین نحوی‌نژاد می‌افزاید: افراد سالمند در دوران پیری و کهولت سن نیاز به مراقبت بیشتر، توجه به سلامتی و محبت دارند و باید هم جامعه و هم دولت این دوران را برای آنان آسان کنند. اما همه امور به دولت منتهی نمی‌شود و خود خانواده‌ها باید از نظر محیطی و عاطفی فضای بهتری را برای سالمندانشان ایجاد کنند. بخشی از امور هم مربوط به درمان و پوشش درمانی بیمه‌هاست که همه بیماری‌های سالمندان را پوشش نمی‌دهد. در بخش استفاده آسان از امکانات شهری، مثل تردد وسایل نقلیه عمومی و... همه نهادها خصوصا شهرداری‌ها باید همکاری کنند تا مناسب‌سازی شهری صورت بگیرد.
به گفته این مسئول اکنون میزان مناسب‌سازی شهری در گیلان از ۲۷درصد به ۴۰درصد رسیده، ولی همچنان وضعیت مناسب نیست. نحوی‌نژاد به کارت‌های منزلت برای سالمندان هم اشاره می‌کند و می‌افزاید: چنین کاری تاکنون محقق نشده، ولی نهادهایی مانند شهرداری یا وزارت فرهنگ و ارشاد و وزارت ورزش و جوانان، باید برای استفاده سالمندان از خدمات رایگان و یا نیم‌بها شدن مراکز تفریحی و فرهنگی و ورزشی تحت عنوان کارت منزلت به تفاهم برسند.
رونمایی از کارت منزلت در شیراز
شیراز پایلوت طرح کارت منزلت بود و به مناسبت روز جهانی سالمند، از این کارت، روز گذشته، به‌صورت نمادین رونمایی شد تا ۱۸۳هزار سالمند در مرکز فارس با این کارت بتوانند از خدمات رفاهی، ورزشی، هنری و غیره استفاده کنند. معاون امور توانبخشی بهزیستی استان فارس در این‌باره بیان کرد: با تلاش سازمان بهزیستی و همکاری شهرداری شیراز، ۵ دستگاه خدمات‌شان را به دارنده این کارت‌ها ارائه می‌کنند. حمید گودرزی از اجرای این طرح در سایر شهرهای استان خبر داد و گفت: هم‌اکنون برای برخی سالمندان شیرازی کارت صادر نشده که تعدادی از آنها در خود مراکز بهزیستی هستند و از خدمات بهره‌مند می‌شوند و برخی دیگر هم هویتشان معلوم نیست و پیگیر آنها هستیم.
این مسئول تأکید کرد: سالمندان زمانی صاحب قدرت و نفوذ بودند و امروز به خیل جامعه سالمندی پیوسته‌اند و ضروری است از آنها حمایت‌های مالی، اقتصادی و حقوقی شود. اما هم‌اکنون قانونی دال بر حقوق سالمندان وجود ندارد. البته در شورای سالمندی استان مصوبه‌ای در این خصوص تصویب و به مجلس ارائه شده و امیدواریم به‌زودی به قانون تبدیل شود.
پیشگیری از افسردگی سالمندان
فرحناز محمدی، مدیرکل بهزیستی کرمانشاه هم با اشاره به رتبه هشتم این استان در میان پیرترین استان‌های کشور گفت: بیش از ۱۰درصد جمعیت ما سالمندان هستند و دالاهو با نرخ سالمندی ۱۳.۵۵درصد پیرترین شهر کرمانشاه است. بر این اساس، ۵ مرکز شبانه‌روزی سالمندان در استان به‌صورت شبانه‌روزی خدمات‌رسانی می‌کنند و ۳۱۰ سالمند در آنها نگهداری می‌شوند. همچنین ۶ مرکز روزانه توانبخشی سالمندان هم در استان فعال است. سمانه پورهادی، دکتری تخصصی سالمندشناسی دانشگاه علوم پزشکی بابل هم گفت: رشد جمعیت سالمندی در مازندران بیشتر از دیگر استان‌هاست. باید به این نکته توجه داشت که با ورود به دوران بازنشستگی و کناره‌گیری از شغل، ازدواج فرزندان، از دست دادن دوستان، اقوام و حتی همسر باید فعالیت‌هایی برای پیشگیری از افسردگی سالمندان برنامه‌ریزی شود. از سوی دیگر، فعالیت فیزیکی افراد با افزایش سن کاهش می‌یابد و باید برنامه‌هایی با فعالیت‌های ورزشی برای افزایش روحیه و نشاط آنها با مشارکت کلیه نهادها تدارک دیده شود.
چند استان پایلوت «هر خانه؛ یک پایگاه سلامت» می‌شوند
مشاور وزیر بهداشت در امور توانبخشی هم صبح دیروز در نشست خبری به مناسبت روز جهانی سالمند از برنامه‌های این وزارتخانه با هدف ارتقای سطح سلامت سالمندان خبر داد و گفت: یکی از برنامه‌های وزیر بهداشت «هر خانه؛ یک پایگاه سلامت» است که بر همین اساس، چند پروتکل آماده شده و به‌صورت پایلوت در چند استان اجرا می‌شود. محمد تقی جغتایی با بیان اینکه در این برنامه، آموزش‌هایی به یکی از افراد خانواده داده می‌شود تا بتواند مشکلات سالمندان را کنترل کنند، افزود: افتادن‌های منجر به شکستگی‌ها و اختلال حافظه، ۲ مشکل عمده سالمندان است و در این زمینه به یک فرد از اعضای خانواده آموزش داده می‌شود. در عین حال، مراقبت‌هایی با عنوان کنترل فشار خون، قند خون، تغذیه، دیابت و... در بستر خدمتی آماده شده که ارائه می‌شود.
مسن‌ترین مرد جهان، روستایی ساکن خداآفرین نیست
آذربایجان شرقی هم از استان‌های دارای جمعیت قابل‌ملاحظه سالمندی است که مسئولان استانی دلیل آن را مهاجرفرست بودن این منطقه به دلایلی ازجمله بیکاری و نبود شغل برای جوان‌ها عنوان می‌کنند. هر چند که داستان سالمندی در این استان یک اتفاق جالب هم داشته و چند سال پیش عنوان شد که پیرترین مرد جهان در یکی از روستاهای آن ساکن است. «محرم آصفی همدان» که تاریخ تولدش در شناسنامه مهر ۱۲۶۶درج شده، اما ثبت‌احوال معتبر بودن این تاریخ را در همان زمان هم تأیید نکرد. به بهانه روز جهانی و آغاز هفته ملی سالمند، پیگیر وضعیت بررسی زمان تولد این پیرمرد ساکن روستای شاه‌حیدر در خداآفرین کلیبر شدیم. قرار بود کارشناسان پزشکی قانونی استان بررسی دقیق‌تر سن او را انجام دهند، اما در این چند سال خبری درباره سن دقیق این روستایی منتشر نشد. اداره ثبت‌احوال خداآفرین در این‌باره اعلام کرد: تاریخ تولد درج‌شده در شناسنامه ایشان صحت ندارد، چرا که پدر ایشان هم متولد ۱۲۶۶هستند. علاوه بر این مادر این فرد روستایی هم متولد ۱۲۸۵ است. براساس نظرات کارشناسان، زمان تولد آقای آصفی بعد از ۱۳۰۰تا ۱۳۰۶تعیین شده و موضوع مسن‌ترین مرد جهان درباره ایشان رد می‌شود.