به گزارش همشهری آنلاین به نقل از روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران، با توجه به شیوع کووید۱۹ و آغاز فصل پاییز و تشدید بیماری‌های تنفسی، دکتر مصطفی معین رئیس مرکز تحقیقات ایمونولوژی، آسم و آلرژی و فوق‌تخصص ایمونولوژی و آلرژی بالینی به سوالاتی در این زمینه که دغدغه ذهن بسیاری از شهروندان است، پاسخ داد.
آیا مصرف اسپری‌های تنفسی بینی و ریوی در بیماران آسمی باعث افزایش احتمال ابتلا به عفونت کووید۱۹ می‌شود؟
پوشش مخاطی در حفره‌های بینی و راه‌های هوایی ریه در آلرژی بینی و در بیماری آسم به علت آلرژی دچار التهاب مزمن می شود و اسپری های موضعی کورتیکواستروئیدی برای کاهش التهاب و ادامه فعالیت طبیعی بینی و ریه توسط پژشک معالج تجویز می شود. التهاب مزمن باعث می شود که سازو کارهای سرشتی دفاعی و ایمنی در لایه مخاطی و سلول های پوششی آن دچار اختلال و احتمال نفوذ ویروس ها و از جمله ویروس کرونا تا اعماق ریه بیشتر شود. بنابراین مصرف اسپری موضعی در آلرژی بینی یا در درمان آسم نه تنها ضرری ندارد و موجب تضعیف سیستم ایمنی بیمار نمی‌شود، بلکه مفید است و باید طبق نسخه پزشک ادامه یابد. همچنین اگر علائم آلرژی بینی یا آسم از کنترل خارج شود و عطسه و سرفه هم تشدید یابد، چنانچه بیمار به کرونا مبتلا یا ناقل ویروس کرونا باشد، می‌تواند ویروس را به اطرافیانش انتقال دهد.
آیا مصرف داروهایی مانند آنتی‌هیستامین و مونته لوکاست باعث تضعیف سیستم ایمنی و احتمال ابتلا به کووید۱۹ می‌شود؟
آنتی‌هیستامین‌ها و داروهای ضد لکوترین هم مانند اسپری‌های موضعی برای رفع التهاب مجاری هوایی در بینی و ریه موثر و مفید هستند و خطری از نظر استعداد بیشتر به عفونت کووید۱۹ ندارند.
آیا بیماران مبتلا به آسم احتمال بیشتری برای ابتلا به عفونت کووید۱۹ دارند؟
با اینکه عفونت‌های ویروسی دستگاه تنفسی مانند سرماخوردگی‌ها و آنفلوآنزا شایع‌ترین علت بروز و شدت یافتن علائم تنفسی یا حمله آسم و بستری شدن بیماران هستند، ولی خوشبختانه تاکنون گزارش های پژوهشی قابل توجهی از شیوع بیشتر موارد آسم در بیماران مبتلا به کووید۱۹ به نسبت میانگین شیوع آسم در جامعه منتشر نشده است. اما نکته مهم این است که اگر علائم تنفسی بیمار مبتلا به آسم با درمان درست به خوبی کنترل نشده باشد و فرد مبتلا به آسم به کووید۱۹ هم مبتلا شود، احتمال مشکلات تنفسی آسم و وخامت بیماری کرونا و بستری شدن بیمار در بخش مراقبت‌های ویژه و نیاز به تنفس کمکی هم بیشتر خواهد بود.
آیا علائم کووید۱۹ در افراد مبتلا به آسم با افراد غیرمبتلا به آسم متفاوت است؟
همانطور که در پاسخ قبلی اشاره کردم، اگر آسم بیمار در حد خوب کنترل شده باشد، چنانچه به کووید۱۹ هم مبتلا شود، علائم بالینی او تفاوت چندانی با سایر افراد مبتلا نخواهد داشت.
آیا سیر کووید۱۹ در افرادی که سابقه آسم دارند با بقیه افراد جامعه متفاوت است؟ از نظر شدت بیماری و احتمال نیاز به بستری در بیمارستان یا آی‌سی‌یو؟
در آسم کودکان که در اکثر موارد (۸۰ تا ۹۰ درصد) از نوع آلرژیک است، احتمال درگیر شدن با کووید۱۹ کم است و در صورت ابتلا به آن سیر معمولی خواهد داشت. دلیلی که در این زمینه ارائه شده، این است که در سطح سلول‌های پوششی مجاری هوایی در آسم آلرژیک، گیرنده های ACE۲ که محل اتصال و نفوذ ویروس کرونا است، کمتر بیان می شود. آسم بزرگسالان در حدود ۵۰ درصد از نوع آلرژیک و بقیه از نوع غیرآلرژیک است و بنابراین احتمال ابتلای آنها به کووید۱۹ و شدت آن بیشتر از سایر افراد جامعه است.
در صورت ابتلا به عفونت کووید۱۹ چه تغییری در داروهای مصرفی برای درمان آسم لازم است؟
چنانچه علائم آسم کنترل شده باشد، نیازی به تغییر در رژیم دارویی بیمار نیست و باید به درمان دارویی طبق تجویز پزشک معالج و دستورالعمل مکتوب (Action plan) ادامه یابد. در موارد حمله آسم، با تجویز پزشک معالج حتی استفاده چندروزه از کورتیکواستروئید خوراکی مانند پردنیزولون نیز لازم است. رعایت همه توصیه های بهداشتی در پاندمی کرونا مانند حفظ فاصله اجتماعی، زدن ماسک و شستشوی دست‌ها و ... ضروری است و پیگیری معالجه آسم هم با صلاحدید پزشک می تواند از راه دور (Telemedicine) به صورت تلفنی یا ویدئویی انجام شود.
با شروع فصل پاییز و در شرایط پاندمی کووید۱۹ چه اقداماتی برای بیماران مبتلا به آسم ضروری است؟ آیا این افراد باید واکسن آنفلوآنزا را تزریق کنند؟
فرا رسیدن فصل پاییز از چند جهت حائز اهمیت و توجه جدی است. اول اینکه با سردی هوا و نزدیکی بیشتر افراد در فضای بسته، احتمال انتقال ویروس کرونا بین آنها وجود دارد. دوم، پاییز فصل گرده‌افشانی علف‌های هرز و نیز افزایش تعداد کپک‌ها و قارچ‌ها در هوا و همچنین فصل آلودگی بیشتر هوای شهرهای پرترافیک به دلیل پدیده وارونگی دما (Inversion) است و بیماران مبتلا به آلرژی ها و آسم در معرض خطر تشدید علائم تنفسی هستند. سوم اینکه مانند سال های گذشته احتمال شیوع آنفلوآنزا هم جدی است و همزمانی آن با پاندمی کرونا و تغییرات آب و هوایی و آلرژی زایی و آلودگی هوا می تواند پرخطر باشد. بنابراین رعایت دقیق برنامه دارودرمانی آسم، به‌کارگیری دقیق پروتکل های بهداشتی کرونا و تزریق واکسن آنفلوآنزا مورد تاکید است.
آیا خوردن موادغذایی خاص (مانند زنجبیل، سیر و ...) یا مولتی‌ویتامین ها در پیشگیری از ابتلا به کووید۱۹ در بیماران آسم و آلرژی توصیه می‌شود؟
در بحران هایی مانند پاندمی کرونا، همه نوع اطلاعات و شبه علم در شبکه های مجازی یا شایعات رایج می شود که نباید به آنها اعتنا کرد. تاثیرگذاری مصرف زنجبیل یا سیر یا ویتامین ها و املاح و مکمل‌های غذایی (ویتامین Zinc ,D ,C و ...) به عنوان تقویت سیستم ایمنی برای پیشگیری یا درمان بیماری کرونا ثابت نشده و فاقد شواهد علمی است. به طور کلی رعایت توصیه های بهداشتی، مصرف غذای کامل همراه سبزیجات و انواع میوه تازه، استراحت و خواب کافی، ورزش و داشتن آرامش برای تقویت سیستم ایمنی مناسب است. در صورت نیاز مشورت کردن با طبیب معالج توصیه می‌شود.