به گزارش همشهری آنلاین به نقل از ایران، شدت قطبی شدن سیاست در ایران را از اینجا می‌توان فهمید که بسیاری نتایج انتخابات اخیر امریکا را از دریچه چشم‌انداز سیاسی و رقابت‌های داخلی ارزیابی کردند، بدون اشاره به این واقعیت که در نهایت ایستادگی مردانه ملت ایران ماندگار شد و عامل فشارهای ناجوانمردانه به ملت ایران از کاخ سفید رفت. این جمله آخر، تعبیری بود که حسام‌الدین آشنا، مشاور رئیس جمهوری درباره انتخابات امریکا مطرح کرد. او در «توئیتر» نوشت: «ایرانیان مردانه ایستادند تا آن نامرد هم رفتنی شد.» یک مصداق این نامردی، نه تحریم‌های شدید، بلکه خروج یکجانبه از توافق برجام است که همه دنیا به وفای به عهد ایران اذعان داشتند. آنچه در ادامه می‌خوانید، واکنش مقام‌ها و شخصیت‌های سیاسی ایران نسبت به نتایج انتخابات اخیر امریکا است.
پایان دوران ماجراجویی و قلدری
چهره‌هایی همچون اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهوری و محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه، انتخاب نشدن دوباره ترامپ را به معنای پایان دوران ماجراجویی، جنگ‌طلبی و قلدری توصیف کردند.
جهانگیری در «توئیتر» نوشت: «سرانجام با اعلام نتیجه انتخابات امریکا، دوران ترامپ و تیم ماجراجو و جنگ‌طلب او به پایان رسید. نقض معاهده‌های بین‌المللی از محیط زیست تا تحریم‌های اقتصادی و ضد انسانی علیه ملت ایران و حمایت از تروریسم و نژادپرستی، شاکله سیاست‌های ترامپ بود. او اضافه کرد: «ملت ایران که با مقاومت در مقابل سیاست فشار حداکثری ترامپ ایستاد، رنج‌های ناشی از اخلال گسترده در معیشت خود، عدم دسترسی بیماران به دارو و ترور سردار سلیمانی عزیز را فراموش نخواهد کرد.»
جهانگیری ابراز امیدواری کرد که شاهد تغییر سیاست‌های مخرب امریکا و بازگشت به قانون و تعهدات بین‌المللی و احترام به ملت‌ها باشیم.
محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان نیز که در کشور بولیوی، واقع در امریکای لاتین به سر می‌برد، نوشت: «مردم امریکا حرف خود را بیان کردند. جهان هم‌اکنون نظاره‌گر است که آیا رهبران جدید (امریکا) قلدری فاجعه‌بار و بی‌قانون رژیم در حال خروج (ترامپ) را رها می‌کنند و چندجانبه‌گرایی، همکاری و احترام به قانون را می‌پذیرند یا خیر؛ کردار مهمترین چیز است.»
علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی هم با اشاره به اینکه «پایان ترامپ شگفتی نیست، حکم مقدر تاریخ است» اظهار کرد: «بیشتر مردم امریکا بر کارنامه سراسر ناکامی تفکری که قلدری و زورگویی را حلال مشکلات می‌دانست، مهر مردودی زدند. آیا دولت منتخب این درک را دارد که زیر قاب عکس او در کاخ سفید به جای عبارت چهل و پنجمین رئیس جمهور، بنویسد عبرت آیندگان»
محمود واعظی رئیس دفتر رئیس جمهوری هم نوشت: «شکست ترامپ و استقبال مردم امریکا و اکثر کشورهای جهان از این اتفاق، به این معناست که دوران یکجانبه‌گرایی، تندروی، تنش‌زایی، زیر پاگذاشتن تعهدات و تجاوز به حقوق ملت‌ها به سر آمده است.»
او اضافه کرد: «چهار سال سیاست خارجی زیان‌بار دولت ترامپ می‌تواند درس عبرتی باشد که سکانداران جدید کاخ سفید از این فرصت برای تغییر مسیر و اصلاح سیاست‌های غلط آمریکا استفاده کرده و با شرایط جدید نظام بین‌الملل همراه شوند.»
سخنگوی وزارت خارجه: بایدن باید جبران مافات کند
آنچه شمخانی «عبرت آیندگان» خواند، شکست سیاست فشار حداکثری امریکا علیه ملت ایران است، شکستی که از دل مقاومت ملت ایران برآمد و در نهایت، عامل این فشار از کاخ سفید رفت. بر همین اساس، سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان سیاست جمهوری اسلامی ایران نسبت به دولت جدید امریکا را اینطور بیان کرد: اساساً ایالات متحده امریکا در موضعی نیست که برای کسی شرط بگذارد، ایالات متحده امریکا ناقض برجام، ناقض قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت بوده و میلیاردها دلار به ملت ایران خسارت زده و از برنامه برجام به عنوان یک مشارکت‌کننده خارج شده است. روزی که دولتی در ایالات متحده بخواهد به برجام برگردد میزی وجود خواهد داشت که باید پاسخگوی نقض عهدها باشد.
بر طبق فرمایشات مقام معظم رهبری، امریکا باید توبه کند و این به معنای آن است که اولاً باید بپذیرد چه خطاهایی کرده و ثانیاً جنگ اقتصادی علیه ایران را متوقف کند و ثالثاً مسیر رفته را برگردد و تعهداتش را عمل و برای گام چهارم جبران خسارت کند.
روی ناخوش بهارستان به بایدن
محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس هم با انتشار فیلمی از سخنرانی سیدحسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله لبنان در توئیتر نسبت به این امر واکنش نشان داد که در آن نصرالله، آیاتی از قرآن کریم را درباره سرنوشت فرعون قرائت می‌کند. او همچنین با درج هشتگ‌هایی چون فرعون، ترامپ، بایدن و افول امریکا، گویی سعی در القای این امر داشت که فرقی میان ترامپ و بایدن نیست و آنچه شاهد آن هستیم، در نهایت افول امریکا است. این رویکردی بود که سایر نمایندگان هم اتخاذ کردند.
وحید جلال‌زاده نماینده مردم ارومیه در مجلس از جمله این نمایندگان است که نوشت: «عزت ما در بی‌نیازی از کدخداست، حکمت ایجاب می‌کند که قوی شویم و مصلحت هم در نگاه به داخل نهفته است. فیل و الاغ هیچ فرقی نمی‌کند، راه برون‌رفت از مشکلات افزایش کارآمدی و رضایتمندی ملی است.»
علی‌اکبر علیزاده نماینده مردم دامغان در مجلس هم فرق گذاردن بین بایدن و ترامپ را ناشی از ساده‌لوحی و عدم درک صحیح از اصول سیاست خارجی امریکا درمقابله با ایران دانست.
اما در کنار اینها، دو اظهارنظر عجیب هم از سوی برخی نمایندگان دیده شد. یکی از آنان، علی اصغر عنابستانی نماینده سبزوار در مجلس بود که مدعی شد «آنچه باعث شده دونالد ترامپ دودستی به صندلی‌اش بچسبد (یعنی قبول نکردن شکست و اصرار بر پیروزی) جذابیت ریاست جمهوری نیست، بلکه نزدیک‌تر شدن به انتقام سخت پس از دوران ریاست جمهوری است.»
مالک شریعتی نماینده تهران از نمد انتخابات امریکا، کلاهی برای حمله به رقیب داخلی درست کرد و نوشت: «ان‌شاءالله به‌زودی جزئیات دقیق‌تری درباره گروگان‌گیری معیشت مردم از سوی غربگرایان به ملت خواهیم گفت. به شرط حیات، طراحی و ارتباطات مرموز و پیام‌های مخفیانه رد و بدل شده میان دلالان وطن فروش با کدخدای جدید رسوا خواهد شد؛ همان‌ها که سال ۱۳۷۹ دیک چنی را مخفیانه به تهران آوردند.» در این میان، سید سلمان ذاکر نماینده ارومیه در مجلس بود که قدری ملی نگاه کرد و نوشت: «مقاومت و ایستادگی ایران اسلامی در برابر زیاده‌خواهی و زورگویی‌های ترامپ را می‌توان یکی از علل شکست او در انتخابات دانست»
اصلاح‌طلبان: پیروزی بایدن و شکست ترامپ مهم است
برخلاف طیف‌هایی از اصولگرایان که معتقدند چیزی عوض نشده است، اصلاح‌طلبان می‌گویند که تفاوت میان ترامپ و بایدن ملموس است. این چیزی است که از اظهارنظرهای آنان می‌توان فهمید. مانند حجت‌الاسلام سیدمحمدعلی ابطحی، عضو مجمع روحانیون مبارز که نوشت: «خبر مهم دنیا نیامدن ترامپ است، نه آمدن بایدن. برای ایران که قربانی فشار حداکثری او بود مهم‌تر است. بایدن برای ایران منجی نیست. ولی فرصت هست. از فرصت‌ها باید استفاده کرد، اگر چه نباید به آن دل بست.»
علی مطهری نماینده سابق مردم تهران هم نوشت: «مقاومت سه ساله ملت ایران در مقابل فشار حداکثری یکی از عوامل شکست ترامپ بوده است. جالب است که ضد انقلاب خارج‌نشین با آرزوی براندازی و انقلابیون داخلی از ترس احیای برجام، خواهان پیروزی ترامپ بودند.»
سیدمطفی هاشمی‌طبا، از فعالان سیاسی نیز با بیان اینکه برخی تندروها از جانب اصلاح‌طلبان حرف‌های خاص و عجیبی را بیان می‌کنند، به «برنا» گفت: «اصلاح‌طلبان وضعیت کشور را مورد تحلیل قرار می‌دهند و طبیعی است وقتی بایدن بر سر کار بیاید، نوع برخوردش با کل مسئولان داخلی و خارجی نسبت به ترامپ متفاوت است، این دلیل نمی‌شود که بگویند اصلاح‌طلبان خواهان مذاکره هستند.» او با بیان اینکه ترامپ یا بایدن در شرایطی که مناسب باشد خودشان خواهان مذاکره با ایران هستند، افزود: «این‌گونه نیست که بگوییم اصلاً مذاکره نمی‌کنیم، اگر رئیس جمهور آینده امریکا به برجام بازگردد، در قالب برجام می‌توان با او مذاکره کرد، اما این به موضع ایران بستگی دارد.»
غلامرضا ظریفیان، دیگر چهره اصلاح‌طلب هم با بیان اینکه «برخی در داخل کشور دلشان نمی‌خواهد برجام اجرایی شود و اساساً به همین دلیل دوست دارند ترامپ انتخاب شود بلکه امکان اجرای برجام کم و کمتر شود» سؤال اصلی امروز کشور را این طور صورت‌بندی کرد: «سؤال اصلی ما باید این باشد که اساساً سیاست خارجه ما برای تأمین و تضمین مصالح و منافع ملی در عرصه بین‌الملل نیازمند چه رویکرد و تدابیری است؟»
او اضافه کرد: «سؤال من از این مخالفان برجام که ادعای اصولگرایی دارند، این است که چگونه می‌شود شما از کسی حمایت می‌کنید که دستش هنوز از خون سردار شهید سلیمانی خشک نشده است؟ واقعیت این است امکان بازگشت به برجام سخت است ولی اجرای آن با بایدن راحت‌تر است.»
واکنش دختر شهید سلیمانی
اما به رغم برخی چهره‌های سیاسی اصولگرا، دختر شهید سلیمانی از شکست ترامپ ابراز خشنودی کرد. زینب سلیمانی در توئیتر با بیان اینکه «باخت ترامپ قمارباز و جنایتکار در انتخابات امریکا امری نیست که خوشحالی خود را پنهان کنیم» نوشت: «احمق درجه یکی که مشاورانی احمق‌تر به او گفته بودند که با آفریدن آن شب شوم و سیاه آینده انتخاباتی خود را تضمین می‌کند غافل از اینکه خداوند در کمین نشسته و خون سردار قهرمان ایرانیان او را به یکی از نفرت‌انگیزترین سیاستمداران جهان تبدیل خواهد.»
او تصریح کرد: «خوشحالی از رفتن ترامپ هرگز به معنای رضایت از روی کار آمدن کسی نیست که خود از بانیان داعش است و شهادت سردار ما را «اجرای عدالت» خواند.»
بایدن، ایران و برجام
در سال‌های گذشته توافق هسته‌ای مهمترین موضوع مطرح بین ایران و امریکا بوده است. دونالد ترامپ پس از خروج از برجام سیاست فشار حداکثری علیه کشورمان را دنبال کرد و گفته بود که در صورت پیروزی این سیاست را تا کشاندن ایران به میز مذاکره ادامه خواهد داد. جو بایدن رئیس جمهوری منتخب امریکا اما از جمله مخالفان سیاست ترامپ در خروج از برجام بوده است.
او پیش از این و در جریان رقابت‌های انتخاباتی گفته بود که در صورت پیروزی در انتخابات، امریکا را به برجام بازخواهد گرداند. از جمله او در یک نشست انتخاباتی در دانشگاه شهری نیویورک با اشاره به اینکه برجام باعث شد نظارت بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران افزایش یابد، گفت: «ترامپ توافق هسته‌ای را کنار گذاشت و با این کارش باعث شد ایران برنامه هسته‌ای خود را دوباره توسعه دهد. اگر تهران انجام تعهدات هسته‌ای خود را از سر بگیرد، من به برجام بازخواهم گشت.» بایدن البته این ادعا را هم مطرح کرد: «من تلاش می‌کنم تا با همکاری متحدان مان ضمن تقویت و بسط برجام، با فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده ایران در منطقه مقابله کنیم.»
بایدن پیش از این نیز تصمیم ترامپ برای خروج از برجام را فاجعه‌بار خوانده و گفته بود: «ترامپ وعده داد که خروج از این توافق به نوعی به یک توافق بهتر منجر می‌شود. اما در عوض، آنچه که قابل پیش‌بینی بود، رخ داد: ایران در حال تقویت قابلیت هسته‌ای خود است. طنز تلخی است که وزارت خارجه امریکا اینک از ایران می‌خواهد به همان توافقی که دولت ترامپ خارج شده است، پایبند باشد.» کاملا هریس معاون اول او هم در مناظره با مایک پنس معاون اول دونالد ترامپ با انتقاد از خروج امریکا از برجام گفت: «او از توافق‌ها خارج شده است.
به توافق هسته‌ای ایران نگاه کنید که ما را در موقعیتی قرار داده که کمتر ایمن هستیم چون آنها دارند چیزی می‌سازند که ممکن است به ایجاد یک زرادخانه هسته‌ای مهم ختم شود.» وی در ادامه گفت: «مردم، ما همراه با دوستان و متحدان مان داخل آن توافق بودیم و به خاطر رویکرد یکجانبه دونالد ترامپ در سیاست خارجی و انزواگرایی‌اش، او ما را از این توافق خارج کرده و در موقعیت ناامن‌تر قرار داد.» هریس گفت: « چیزی که همیشه جزئی از قدرت کشور ما بوده، علاوه بر ارتش فوق‌العاده ما این بوده که ما به حرفمان پایبند می‌مانیم ولی دونالد ترامپ این را نمی‌فهمد چون نمی‌داند صادق بودن یعنی چه.»
کاملا هریس در پاسخ به اظهارات پنس درباره ترور شهید سلیمانی هم گفته بود: «بعد از حمله به سلیمانی، حمله متقابلی از سوی ایران به نظامیان ما در عراق انجام شد و آنها به ضربه مغزی مبتلا شدند. می‌دانید دونالد ترامپ این مسأله را چطور رفع و رجوع کرد؟ گفت آنها به سردرد مبتلا شده‌اند.» آنچه بایدن و کاملا هریس از فعالیت‌های خطرآفرین هسته‌ای ایران بعد از خروج ترامپ یاد می‌کنند، کاهش تعهدات برجامی ایران است که اتفاقاً در چارچوب همین توافق و در برابر عدم تعهد طرف‌های دیگر انجام شده است.
مسئولان کشورمان بارها تأکید کرده‌اند در صورت انجام این تعهدات ایران هم به سمت انجام تعهدات خود پیش خواهد رفت. جو بایدن همچنین گفته است که تصمیم دارد ممنوعیت سفر به امریکا را که توسط ترامپ اعمال شده بود و بر ایران و بسیاری دیگر از کشورهای با اکثریت مسلمان اثر می‌گذاشت، لغو کند. روزنامه نیویورک تایمز درباره رویکرد بایدن به ایران و برجام نوشته: سیاست بایدن درباره ایران می‌تواند موجب به انزوا کشاندن بنیامین نتانیاهو [نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی] شود که از امتیاز رویکرد تقابلی ترامپ برای تقویت روابط اسرائیل با کشورهای عربی بهره‌مند می‌شد که به عادی‌سازی روابط دیپلماتیک با امارات متحده عربی و بحرین ختم شد.