مدیر طرح: سمیه گایکانی
همکاران: سیامک کفایی، شبنم چهره، فریده درفشی، زهرا ادریس آبادی، میترا زاغی و مصطفی کوچکی
پیشگفتار
احترام موهبتی است که همه آن را می خواهند اما معدودی بدستش می آورند. چـرا؟ احتـرام اکتـسابی است؛ هرگز به کسی اهدا نمی‌شــود. امروزه با هجوم مردم بـرای انجام دادن سراسیمه کارها، انـدک افـرادی دارای اراده، بـردبـاری یا پشتکار مورد نیازبرای مورد احترام واقع شـدن حقیقی هستند. ایـجـاد احـتـرام نـیازمند زمان و درنظر گرفتن جزئیات ظریف است تا بتوان به بهترین نتیجه دست یافت. احترام همچنین رابطه مستقیم با شـهرت و اعتـبـار شـما دارد. از خود جلوه ای متشخص بسازید، احترام بـه عنـوان نتیجه ظاهر خواهد شد.
بی‌احترامی کردن به دیگران فقط به برخوردهای درون خانواده اختصاص ندارد. ممکن است هریک از اعضای خانواده، به دلایل مختلف مانند روحیات آنها، برخوردهایی که از کودکی با هم داشته اند ویا طرز فکر آنها وشناخت آنها ازهم، یکدیگر را محق آن بدانند. درجمع دوستان ویا نشست های خانوادگی افراد محبت خود را دیگر با ابراز کردن و به زبان آوردن به یکدیگر نشان نمی دهند افراد بر خلاف گذشته که بزرگترها برای کوچکترها داستان میگفتند وکوچکترها با احترام از کارها وبرنامه های خود با آن ها سخن میگفتند و همه از بودن در کنار یکدیگر لذت می بردند، از اینگونه رفتارها لذت نمی برند، حالا ساعات با هم بودن به تماشای فیلم ویا شنیدن موسیقی ویا انجام بازی های مختلف می گذرد. آدم ها از یکدیگر دور شده اند و علت آن را تکنولوژی می دانند اما اگرمحبت ها کم رنگ شده و شیوه احترام گذاشتن ها متفاوت شده و ارتباطات گذشته برای ما بی معنی شده آیا فقط دلیلش وجود تکنولوژی ست یا چیز دیگر ؟
مرضیه مهدوی در سایت همشری آنلاین در مطلبی با عنوان "احترام؛ چیزی که این روزها کمتر می‌بینیم" چنین می‌نویسد:"دیگر الان همه می‌دانند که در دوره «گذار» هستیم. داریم از «سنت» به طرف«مدرنیته»حرکت می‌کنیم و در واقع زندگی‌هایمان ملغمه‌ای از سنت و مدرنیته است. شاید این زندگی قاطی‌پاطی شده ما، مال این باشد که تکلیفمان با خودمان روشن نیست. نمی‌دانیم که دلمان می‌خواهد سنتی باشیم یا مدرن بودن را می‌پسندیم؟ جالب است که هر دو بخش، جذابیت‌هایی دارند.
می‌خواهیم با افکار سنتی، زندگی مدرن و لوکس داشته باشیم و حتی برعکس با افکار مدرن،دو دستی به سنت‌هایی چسبیده‌ایم که برای بعضی‌هایش هیچ توجیهی نداریم و نمی‌دانیم برای چه به آنها چسبیده‌ایم؟ چند مثال، موضوع احترام گذاشتن را روشن می‌‌کند. دلمان می خواهد همیشه احترام ببینیم."
همانطور که قبلا نیز اشاره شد، احترام چیزی است که باید آن را آموخت. احترام ذاتی نیست که هنگام تولد با ما به دنیا بیاید، درطول زندگی افراد وقتی درجایگاهی قرارمی گیرند با توجه به شغل و شهرت و اعتباراحترام گذاشتن به آنها متفاوت می شود. احترام به معنای احساس ارزش و اعتبار برای کسی است و افراد خودشان آن را به دست می آورند. با توجه به این که تمامی آدم ها لایق احترام هستنداما عواملی مانند احترام گذاشتن به دیگران، احترام گذاشتن به خود، داشتن اعتماد به نفس، نترسیدن از تصمیم گیری، و خوب لباس پوشیدن در احترامی که جلب می کنند متفات است.
برای این که دیگران به ما احترام بگذارند، اولین قدم این است که به آنها احترام بگذاریم .احترام گذاشتن به دیگران نشانه این است که خود ما نیز شایسته احترام هستیم. احترام نگذاشتن به دیگران باعث می شود مردم به ما مانند یک انسان بی محبت نگاه کنند.
راه های گوناگونی وجود دارد تا از طریق آن به کودکان بیاموزیم که چگونه به دیگران احترام بگذارند. بیشتر پدرومادرها عادت دارند همه چیز را به فرزندانشان امر کنند:( همانطور که من می گویم باید رفتار کنی ، باید به مادرت احترام بگذاری و... ) در واقع، والدین میتوانند دستورات خود را به کودکان تحمیل کنند، اما نمی توانند آنها را به احترام گذاشتن امر کنند. ما می توانیم فرزندانمان را مجبور کنیم همان گونه که ما می خواهیم رفتار کنند، اما نمی توانیم مجبورشان کنیم که به ما و بقیه مردم احترام بگذارند. احترام را باید کسب کرد.
در دین اسلام نیز به احترام گذاشتن به یکدیگر توصیه شده است:
"احترام به مؤمنین به خاطر این که مؤمن هستند. احترام به خداست. چنان که خداوند مؤمنین را بزرگ داشته و حرمت مؤمن را به پایه حرمت کعبه بلند داشته است. دل مؤمن خانه خداست و جان مؤمن به سبب ورود ایمان ارزشمند شده است پس اکرام او اکرام خداست.
من اتى غنیا فتواضع له لغناه ذهب ثلثا دینه؛ (۳۳۸)
و آن که نزد توانگر رفت و به خاطر مالدارى وى در برابرش فروتنى کرد دو ثلث دینش را به باد داد.
تواضع داشتن در برابر دیگران موجب خشنودى خداوند می شود وهر که در برابردیگران فروتن باشد به همان اندازه به او فروتنی می شود و کسانی که برای وجود خود ارزش قائل باشند ودر برابر دیگران احساس ضعف نداشته باشند به راحتی می توانند برای خدا به بندگان او فروتنی کنند. خداوند منان در قرآن کریم سوره اسراء آیه‌های23 و24 می‌‌فرماید:
و پروردگار تو مقرر کرد که جز او را مپرستید و به پدر و مادر [خود] احسان کنید. اگر یکى از آن دو یا هر دو در کنار تو به سالخوردگى رسیدند به آنها [حتى] اوف مگو و به آنان پرخاش مکن و با آنها سخنى شایسته بگوى و از سر مهربانى بال فروتنى بر آنان بگستر و بگو پروردگارا آن دو را رحمت کن چنان‌که مرا در خردى پروراندند.
شش گروه هستند که به هیچ وجه وارد بهشت نمی شوند یکی از این گروه ها کسانی هستند که احترام پدرومادر خود را بجا نمی آورند وبه آنها بی احترامی وبا صدای بلند صحبت می‌کنند."
در پایان یادمان باشدکه احترام من، با خودم است، حفظ احترام ما وظیفه‌ی دیگران نیست. مادامی که آن را حفظ کنیم، دیگران نیز حرمت نگه می‌دارند. اما وقتی که با بی‌حرمتی، دریده شد، انتظار از دیگران برای نگه‌داری چیزی که خودمان ارزشی برایش قائل نیستیم کار عبث و بیهوده‌ای‌ست.
کلیات تحقیق
در این گزارش با به کارگیری نظرسنجی تلفنی و بدست آوردن آمارها، پردازش و تحلیل علمی آنها، سعی شده است تا به نظر مردم تهران درباره احترام دست یافت. این گزارش حاصل جمع آوری پاسخ 1177 نفر از مردم تهران به پرسشنامه تهیه شده توسط واحد نظرسنجی تلفنی مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه ای موسسه همشهری است. این افراد به صورت تصادفی و بر اساس مراجعه به فهرست شماره تلفن ها (از 22000000 الی 88999999) انتخاب شدند. در این گزارش نظر کسانی که تمایل به پاسخگویی به تمام پرسش های تحقیق را داشته اند، منعکس شده است.
اهداف تحقیق
هدف کلی این تحقیق بررسی جایگاه احترام در بین مردم شهر تهران است.
روش نظرسنجی
در این پژوهش، از نظرات عامه مردم به صورت تلفنی (نظرسنجی تلفنی) به روش پیمایشی و نمونه گیری تصادفی استفاده شده است. عددهای داخل جدول گرد شده است. نتایج نظرسنجی های گذشته این مرکز نشان می دهد که رعایت نسبت جنسی در فرآیند اجرای نظر سنجی های تلفنی بسیار مشکل و گاه (بخصوص با توجه به محدودیت زمانی) غیرممکن است. از این رو در گزارش نتایج نظرسنجی ها ارتباط بین متغیرهای مستقل از قبیل جنس و سن و تحصیلات با متغیر وابسته مهم سنجیده و از کا اسکوار (chi-square) برای محاسبه سطح معنی داری آن استفاده می شود. نتایج قابل اعتماد (در سطح معناداری 95 درصد به بالا) گزارش خواهد شد.
جامعه نمونه
در این تحقیق نمونه آماری شامل 1177 نفر از مردم تهران است لازم به ذکر است که از این تعداد 37 درصد مرد و 63 درصد زن هستند.
زمان اجرای نظرسنجی
این نظرسنجی از تاریخ 8 تا 12 خرداد ماه 1387 توسط گروه نظرسنجی مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه ای روزنامه همشهری انجام شده است.
پرسشنامه نظرسنجی
1. جنس
2. سن
3. تحصیلات
4. به نظرشما به چه کسانی باید احترام گذاشت؟
5. فکر می کنید این روزها احترام بین افراد کم شده یا نه؟
6. چرا احترام کم شده؟
7. به نظرشما خانم ها بیشتراحترام دیگران را رعایت می کنند یا آقایان؟
8. شما معمولا در مقابل بی احترامی دیگران چه کار می کنید؟
9. به نظرشما برای اینکه آدم احترام خودشو حفظ کند چه کارهایی می تواند انجام دهد؟
10. به نظرشما چطور احترام گذاشتن بیشتر را در جامعه رواج دهیم؟
11. اگر بی احترامی در جامعه عادت بشود به چه نتیجه ای خواهیم رسید؟
12. چه کسی در جامعه موظف است به مردم یاد بدهد احترام همدیگر را رعایت کنند؟
چکیده:
طرح نظرسنجی حاضر، به منظور دست یافتن به نظر مردم تهران درباره احترام به اجرا درآمده است. یافته های این طرح به قرار زیر است:
- 63 درصد از پاسخگویان زن و 37 درصد مرد هستند.
- 18 درصد پاسخگویان در گروه سنی 26-30 سال قرار دارند.
- 37 درصد از پاسخگویان دارای مدرک تحصیلی دیپلم هستند.
- 33 درصد از پاسخ‌گویا ن معتقدند به بزرگ تر ها باید احترام گذاشت.
- 89 درصد از پاسخگویان فکر می کنند احترام بین مردم کم شده است.
- 24 درصد از پاسخگویان تغییر فرهنگ در جامعه را دلیل کم شدن احترام می دانند.
-46 درصد از پاسخگویان عنوان کردند خانم ها بیشتر احترام دیگران را رعایت می کنند.
- 28 درصد از پاسخ گویان در مقابل بی احترامی دیگران سکوت می کنند.
- 55 درصد از پاسخگویان برای حفظ احترام خود معتقدند به یکدیگر باید احترام بگذاریم.
- 49 درصد از پاسخگویان عنوان کردندبا احترام گذاشتن به یکدیگر مشود احترام را در جامعه رواج داد.
- 64 درصد از پاسخگویان اظهار داشتند اگر بی احترامی عادت شود جامعه دچار هرج و مرج می شود.
- 37 درصد از پاسخگویان، خانواده را مسئول آموزش رعایت احترام در جامعه اعلام کردند.
جنس پاسخگویان
بر اساس جدول شماره 1، از میان 1177 نفر پاسخگو 63 درصد زن و 37 درصد مرد هستند.
جدول و نمودار شماره 1- توزیع پاسخگویان بر اساس جنس
| جنس |
تعداد |
درصد |
| زن |
736 |
63 |
| مرد |
441 |
37 |
| جمع |
1177 |
100 |
سن پاسخگویان
جدول شماره 2، نشان دهنده توزیع جامعه آماری این تحقیق است. همان طور که مشاهده می شود بزرگترین گروه سنی در 1177 نفر پاسخ‌گوی این تحقیق را گروه سنی 26-30 سال (18 درصد) و کوچک ترین گروه سنی را افراد 46 تا 50 سال (5 درصد) تشکیل می دهند.
جدول و نمودارشماره 2- توزیع پاسخگویان بر اساس سن
| سن |
تعداد |
درصد |
| 30 – 26 سال |
209 |
18 |
| 35 – 31 سال |
169 |
15 |
| 21 – 25 سال |
158 |
13 |
| 20 – 15 سال |
137 |
12 |
| 45 – 41 سال |
116 |
10 |
| 60 – 51 سال |
111 |
9 |
| 36 – 40 سال |
110 |
9 |
| 60 سال به بالا |
103 |
9 |
| 50 – 46 سال |
64 |
5 |
| جمع |
1177 |
100 |
سطح تحصیلات پاسخگویان
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 3، از میان 1177 نفر پاسخ گو 37 درصد دیپلم و 5 درصد بی سواد هستند.
جدول و نمودار شماره 3- توزیع پاسخگویان بر اساس تحصیلات
| تحصیلات |
تعداد |
درصد |
| دیپلم |
436 |
37 |
| کارشناسی به بالا |
220 |
19 |
| راهنمایی |
136 |
12 |
| فوق دیپلم و دانشجو |
134 |
11 |
| ابتدایی |
133 |
11 |
| دبیرستان |
61 |
5 |
| بی‌سواد |
57 |
5 |
| جمع |
1177 |
100 |
به چه کسی باید احترام گذاشت؟
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره4، از میان 1177 نفر پاسخگو، 33 درصد معتقدند به بزرگ ترهاباید احترام گذاشت.
جدول ونمودارشماره 4- توزیع پاسخگویان بر اساس تقسیم بندی آن ها از افراد قابل احترام
| به چه کسی باید احترام گذاشت |
تعداد |
درصد |
| بزرگترها |
389 |
33 |
| کسی که لایق احترام باشد |
304 |
26 |
| پدر و مادر |
220 |
19 |
| همه افراد |
219 |
19 |
| همه اعضا خانواده |
37 |
3 |
| جمع |
1177 |
100 |
فکرمیکنید این روزها احترام کم شده است یانه؟
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 5، 89درصد از پاسخگویان عنوان کردند که احترام در بین مردم کم شده است.
جدول نمودار شماره 5- توزیع پاسخگویان بر اساس اعتقاد آنها به کاهش احترام درجامعه
| فکر می کنید احترام بین مردم کم شده است |
تعداد |
درصد |
| بله |
1048 |
89 |
| خیر |
96 |
8 |
| نمی دانم |
33 |
3 |
| جمع |
1177 |
100 |
چرا احترام کم شده است؟
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 6، از میان 1048 نفر پاسخگویی که عنوان کردند احترام کم شده ، 24 درصد علت آن راتغییر فرهنگ درجامعه می دانند
جدول ونمودار شماره 6- توزیع پاسخگویان بر اساس اینکه چرا احترام کم شده است
| چرا احترام کم شده |
تعداد |
درصد |
| تغییر فرهنگ |
252 |
24 |
| مشغله زیاد |
224 |
22 |
| مشکلات اقتصادی |
203 |
20 |
| تغییرشیوه زندگی |
151 |
14 |
| نمی‌دانم |
74 |
7 |
| وجود تنش های عصبی |
46 |
4 |
| تنوع طلبی |
44 |
4 |
| رسانه ها عامل آن هستند |
28 |
3 |
| کمبود وقت |
26 |
2 |
| جمع |
1177 |
100 |
خانم ها بیشتر احترام دیگران را رعایت می کنند یا آقایان؟
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 7، از میان پاسخ گویان 46 عنوان کردند خانم ها بیشتر احترام دیگران را رعایت می کنند.
جدول ونمودار شماره 7– توزیع پاسخگویان بر اساس عقیده آنها به اینکه خانم ها بیشتراحترام دیگران را رعایت می کنند یا آقایان
| خانم ها بیشتر احترام دیگران را رعایت می کنند یا آقایان |
تعداد |
درصد |
| خانم‌ها |
538 |
46 |
| آقایان |
406 |
34 |
| فرقی ندارد |
233 |
20 |
| جمع |
1177 |
100 |
درمقابل بی احترامی دیگران چه عکس العملی نشان می‌دهید؟
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 8، 28 درصد از پاسخگویان عنوان کردند در مقابل بی احترامی دیگران سکوت می کنند.
جدول ونمودار شماره 8 – توزیع پاسخگویان بر اساس عکس العمل آنها در مقابل بی احترامی دیگران
| عکس العمل پاسخگویان در مقابل بی‌احترامی دیگران |
تعداد |
درصد |
| سکوت می کنم |
327 |
28 |
| اهمیتی نمی دهم |
205 |
18 |
| بی احترامی می کنم |
166 |
14 |
| تحمل می کنم |
141 |
12 |
| ناراحت می شوم |
107 |
9 |
| تذکر می دهم |
88 |
8 |
| بستگی دارد |
77 |
6 |
| نسبت به او سرد می شوم |
41 |
3 |
| پرخاش می کنم |
19 |
2 |
| جمع |
1177 |
100 |
برای اینکه آدم احترام خودش را حفظ کند چه کارهایی می‌تواند انجام دهد ؟
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 9، از بین 1177 پاسخگو ، 55 درصد معتقدند برای حفظ احترام، باید به دیگران احترام گذاشت..
جدول و نمودار شماره 9 – توزیع پاسخگویان بر اساس نظر آنها برای حفظ احترام خود
| نظر پاسخگویان برای حفظ احترام خود |
تعداد |
درصد |
| خودش به دیگران احترام بگذارد |
650 |
55 |
| حد خودش را رعایت کند |
242 |
21 |
| بستگی به شخصیتش دارد |
170 |
14 |
| رعایت ادب |
115 |
10 |
| جمع |
387 |
100 |
چطور احترام گذاشتن بیشتر را در جامعه رواج دهیم؟
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 10، از میان 1177 نفر پاسخگو، 49 درصد برای اینکه احترام در جامعه رواج یابد معتقدند باید به یکدیگر احترام گذاشت.
جدول و نمودار شماره 10 – توزیع پاسخگویان بر اساس نظر آنها درباره چگونگی رواج احترام در جامعه
| چگونگی رواج احترام بیشتر در بین مردم |
تعداد |
درصد |
| به یکدیگر احترام بگذاریم |
567 |
49 |
| فرهنگ سازی |
216 |
18 |
| ترویج شیوه های احترام ازطریق رسانه ها |
152 |
13 |
| آموزش به کودکان |
107 |
9 |
| آموزش به همه |
94 |
8 |
| نمی شود |
35 |
3 |
| جمع |
1177 |
100 |
نتایج رواج بی احترامی در جامعه :
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 11، 64 درصد از پاسخگویان ، گفته اند که جامعه دچار هرج و مرج می شود.
جدول ونمودار شماره 11- توزیع پاسخگویان بر اساس نظر آنها درباره نتایج حاصله از عادت شدن بی‌احترامی در جامعه
| نتیجه بوجود آمدن بی احترامی در جامعه |
تعداد |
درصد |
| هرج و مرج بوجود می آید |
751 |
64 |
| از بین رفتن حدود افراد |
181 |
16 |
| بی‌محتوا شدن زندگی |
109 |
9 |
| بدبختی بوجود می آید |
106 |
9 |
| نمی‌دانم |
30 |
2 |
| جمع |
1177 |
100 |
چه کسی در جامعه موظف است رعایت احترام یکدیگر را به مردم آموزش دهد؟
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 12، از میان 1177 نفر پاسخگو ، 37 درصد خانواده را مسئول آموزش رعایت احترام در جامعه می‌دانند.
جدول ونمودار شماره 12- توزیع پاسخگویان بر اساس نظر آنها در مورد مسئول آموزش رعایت احترام در جامعه
| مسئول آموزش رعایت احترام در جامعه |
تعداد |
درصد |
| خانواده |
441 |
37 |
| رسانه‌ها |
296 |
25 |
| همه مردم |
181 |
16 |
| دولت |
122 |
10 |
| آموزش و پرورش |
95 |
8 |
| نمی‌دانم |
42 |
4 |
| جمع |
1177 |
100 |