به گزارش همشهری آنلاین، ایسنا به نقل از وب‌سایت رسمی دانشگاه اتاوا، نتایج یک پژوهش جدید، حاکی از این است که اختلال خواب مزمن در نوجوانی می‌تواند به بروز افسردگی هم در مردان و هم در زنان منجر شود و واکنش استرس را در زنان تغییر دهد. نتایج این پژوهش، در شرایط همه‌گیری کووید-۱۹ و هنگامی که سلامت روانی نوجوانان تحت فشار قرار دارد، از اهمیت زیادی برخوردار هستند.
دکتر "نفیسه اسماعیل" استادیار دانشکده روانشناسی دانشگاه اتاوا از پژوهشگران این پروژه گفت: بیش از ۲۶۴ میلیون نفر در سراسر جهان از افسردگی رنج می‌برند. افسردگی، یک اختلال خلقی بسیار متداول است که کیفیت زندگی را کاهش می‌دهد. افراد مبتلا به افسردگی، علائم گوناگونی از جمله احساس ضعف عمومی، کاهش میل جنسی، اختلالات خواب و در موارد شدیدتر، تمایل به خودکشی را تجربه می‌کنند.
وی افزود: شواهدی که پژوهش‌های کنونی نشان می‌دهند، حاکی از این هستند که کانادایی‌ها در سال جاری، نشانه‌های افسردگی بیشتری را تجربه کرده‌اند که احتمالا نتیجه تغییر سبک زندگی ناشی از همه‌گیری کووید-۱۹ بوده است.
اسماعیل ادامه داد: بزرگسالان مبتلا به افسردگی معمولا نخستین نشانه‌های افسردگی را در ابتدای دوره بلوغ تجربه می‌کنند. با وجود این، دلیل افسردگی نوجوانی و میزان شیوع آن با توجه به جنسیت هنوز مشخص نیست. یک نظریه خاص نشان می‌دهد که در نوجوانانی بروز می‌کند که بیش از اندازه در معرض استرس هستند و تفاوت‌های میان افسردگی زنان و مردان نیز به آسیب‌پذیری بیشتر زنان در برابر استرس مزمن نسبت داده می‌شود.
بی‌خوابی باعث چه بیماری‌هایی می‌شود؟
اختلال خواب، یکی از عوامل استرس‌زای دوره نوجوانی است که تکرار آن می‌تواند تا اندازه‌ای، عامل حساسیت دختران نوجوان نسبت به افسردگی باشد. اسماعیل گفت: ما با استفاده از یک مدل موش، به بررسی این موضوع پرداختیم که آیا تاخیر خواب به صورت مکرر، موش‌های نر و ماده نوجوان را تحت تاثیر قرار می‌دهد یا خیر و سپس، نحوه تغییر واکنش آنها را نسبت به استرس مورد بررسی قرار دادیم.
در این پژوهش، ۸۰ موش نوجوان و بزرگسال که نیمی از آنها نر و نیمی دیگر ماده بودند، مورد بررسی قرار گرفتند. چرخه خواب موش‌ها ابتدا در چهار ساعت نخست هر چرخه استراحت مختل شد و سپس، پژوهشگران به آنها اجازه دادند تا هشت روز متوالی به استراحت طبیعی بپردازند. پس از آن، موش‌ها در معرض یک عامل استرس‌زا قرار گرفتند تا رفتارهای شبه افسردگی آنها بررسی شود.
نتایج این پژوهش نشان داد که هم موش‌های نر و هم موش‌های ماده نوجوان فقط پس هفت روز تاخیر در خواب، به صورت معناداری، رفتارهای افسردگی بیشتری را نشان می‌دهند؛ در حالی که موش‌های نر و ماده بالغ تحت شرایط مشابه، رفتارهای افسردگی را نشان نمی‌دهند.
هنگامی که موش‌ها پس از هفت روز تاخیر مکرر در خواب، در معرض یک عامل استرس‌زای جدید قرار گرفتند، فقط موش‌های نر و ماده نوجوان، فعالیت بیشتری را در "قشر پریلیمبیک" مغز نشان دادند و این موضوع، در موش‌های بزرگسال مشاهده نشد. قشر پریلیمبیک، با راهبردهای مقابله با استرس در ارتباط است و می‌تواند در اثر افزایش فعالیت ناشی از کم‌خوابی آسیب ببیند.
همچنین پس از تاخیر خواب مکرر، ترشح هورمون استرس و فعالیت سلول‌های مغزی حساس به استرس، در موش‌های ماده نوجوان بیش از موش‌های نر نوجوان بود.
اسماعیل گفت: یافته‌های پژوهش ما نشان می‌دهند که تاخیر قابل توجه خواب در دوره نوجوانی ممکن است امکان آغاز افسردگی را هم در مردان و هم در زنان افزایش دهد.
علاوه بر این، تاخیر در خواب می‌تواند دختران نوجوان را نسبت به سایر عوامل استرس‌زا حساس کند و احتمال بروز اختلال خلقی را افزایش دهد.
از آنجا که الزامات قرنطینه مانند یادگیری از راه دور، تعاملات اجتماعی غیرحضوری و افزایش مدت زمان تعامل تصویری، برخی فشارهای مربوط به رعایت خواب منظم را از بین برده‌اند، ممکن است که نوجوانان بیشتر از پیش در معرض خطر ابتلا به افسردگی و سایر اختلالات خلقی باشند.
این پژوهش، در مجله "Behavioural Brain Research" به چاپ رسید.