همشهری آنلاین _ ثریا روزبهانی: فریمان نخستین زن ایرانی است که توانست با حجاب اسلامی، پرچمدار کاروان «المپیک» شود و راه را برای بقیه زنان باز کند. به همین بهانه به سراغ لیدا فریمان رفتیم و درباره این نامگذاری و وضعیت ورزش و امکانات ورزشی بانوان منطقه ۲۲ گفت‌وگو کرده‌ایم. لیدا فریمان، بانوی تیرانداز ایرانی در سال ۱۹۹۶ میلادی (۱۳۷۵) تابوشکنی کرد و به‌عنوان نخستین زن پرچمدار ایران در مقابل همه ورزشکاران و کاروان‌های ورزشی در المپیک «آتلانتا» رژه رفت.
شما چگونه متوجه شدید که قرار است یک دهکده روباز ورزشی در تهران به نام «لیدا فریمان» نامگذاری شود و با شنیدن این خبر چه واکنشی داشتید؟
از سوی شهرداری منطقه ۲۲ تهران تماس گرفتند و گفتند چنین تصمیمی دارند. آنها برایم توضیح دادند که در گذشته این فضا چه بوده و اکنون قرار است به چه مکانی تبدیل شود. براساس صحبت‌هایشان، این مجموعه نخستین مکان تفریحی ورزشی روباز در بین مناطق ۲۲ گانه شهر تهران بود که می‌خواستند یک نام نخستین هم برایشان انتخاب کنند. به همین دلیل، بسیار تحقیق کردند و من جزو گزینه‌هایی پیشنهادی‌شان بودم. در نهایت، اعلام کردند که این نامگذاری از سوی شورای‌شهر تهران به تصویب رسیده است. من باور دارم باید نام هر مکانی نسبت به مناسبت و کاربری‌اش انتخاب شود. برای همین نوع این دیدگاه و ایده برای من جالب و دور از انتظار بود که نام من را برای سردر دهکده روباز ورزشی انتخاب کرده باشند. بنابراین از این پیشنهاد استقبال کردم و خوشم آمد.
از دیدگاه شما به‌عنوان نخستین بانوی ورزشکاری که به مسابقات المپیک راه یافته، اکنون ورزش بانوان با چه چالش‌ها و فرصت‌هایی روبه‌رو است؟
ورزش بانوان در حال حاضر جوان است. از ابتدای حضور بانوان در عرصه‌های ورزشی تا کنون، این مسیر فراز و نشیب‌هایی داشته است. گاهی مسئولان و ورزشکاران خوب عمل کردند و گاهی نه. به همین دلیل هنوز برای هموار شدن این مسیر باید کارهای بسیاری انجام بگیرد. فکر می‌کنم اگر برای هدایت و مدیریت ورزش بانوان تصمیم درستی اتخاذ شود و از سویی بانوی ورزشکار مطمئن باشد که مسئولان از او حمایت حقیقی خواهند کرد، اتفاق‌های بهتری برای این جایگاه ورزشی بیفتد. در واقع، «ورزش بانوان» اعتبار کشور است. چون ورزشکاران کشور ما در بخش مردان توانسته‌اند در بسیاری از رشته‌ها نام «ایران» را سرافراز کنند و همین موضوع هم می‌تواند در بخش بانوان محقق شود. ورزشکار باید حامی مطمئنی پشت سرش داشته باشد، برای رسیدن به این هدف، به فرهنگسازی نیاز داریم و فکر می‌کنم شهرداری‌ها می‌توانند به‌ویژه در اماکن ورزشی تحت پوشش خود در این زمینه نقش مهم و مؤثر داشته باشند.
آیا امکانات ورزشی برای بانوان علاقه‌مند به ورزش یا ورزشکاران حرفه‌ای کافی است و آنها برای طی کردن مراحل موفقیت به این امکانات به آسانی دسترسی دارند؟
در آن دوره، شرایط دشوارتر و امکانات محدود بود. به هر حال جزو نخستین کسانی بودم که در خارج از مرزهای ایران به دنبال پیشرفت و کسب افتخار بودم و می‌خواستم خودی نشان بدهم. من در آن دوره بیشتر راهگشا بودم و جاده‌ای را صاف کردم که ورزش بانوان بعدها بتواند بهتر در این مسیر حرکت کند. اکنون در مقایسه با گذشته بسیار اتفاق‌های خوبی برای ورزش بانوان و باور زنان امروز افتاده است. در حال حاضر، باور عمیق‌تری نسبت به دوره ما وجود دارد. انتظارات ورزشکاران از خود و انتظارات جامعه از قهرمانان بیشتر شده است و به همین دلیل ورزشکار برای کسب مدال و افتخارآفرینی مصمم‌تر است.
من فکر می‌کنم مسیر برای رشد ورزش بانوان‌مان هموار است و در آینده هموارتر هم خواهد شد. اما این امر بیشتر به همت خود ورزشکاران اتفاق می‌افتد. خوشبختانه امکانات ورزشی برای استفاده بانوان کم نیست و با توجه به ورزشگاه‌ها و مجموعه‌های ورزشی شهرداری‌ها در هر منطقه و محله می‌توان به شکل صحیح برای این جایگاه برنامه‌ریزی کرد. متأسفانه اکنون از این امکانات، صحیح و به‌جا استفاده نمی‌شود. سرمایه‌گذاری می‌کنند، اما مدیریت کاربردی انجام نمی‌شود. شاید یکی از دلایل نبود مدیریت درست و بهره‌نبردن از پتانسیل‌هایی است که در ورزشکاران به‌ویژه بانوان قهرمان وجود دارد. اگر مسئولان اداره امکان ورزشی را برعهده آنها بگذارند، به نوعی از حقوق زنان ورزشکاران حمایت و هم‌چنین تحرک و پویایی را در آن اماکن ایجاد کرده‌اند. از سوی دیگر، اطلاع‌رسانی در بخش بانوان بسیار اندک است. معمولاً بانوان شناختی از بانوان قهرمان رشته‌های ورزشی ندارند.
در آن دوره که قهرمان بودم، آقایان، بیشتر من را می‌شناختند و می‌دانستند که قهرمان چه رشته‌ای هستم. این موضوع باز به فرهنگسازی برمی‌گردد که به چه میزان بانوان را به‌صورت عمومی وارد این عرصه کردیم و آنها چقدر خودشان را دخیل و سهیم می‌دانند. اکنون در زمینه فرهنگسازی و حضور بیشتر بانوان در عرصه‌های مختلف ورزشی، در حال پیشرفت هستیم. اما این پیشرفت حرکتش بسیار لاک‌پشتی پیش می‌رود. من فکر می‌کنم با نامگذاری اسم من بر روی سردر یک مکان ورزشی، حس کنجکاوی برای بانوان ایجاد می‌کنند که این نام به چه شخصی تعلق دارد. زمان افتتاح این مجموعه تعدادی از بانوان محله هم حضور داشتند، آنها می‌گفتند برای ما جالب است که به اسم یک بانو نامگذاری شده است، اما هرگز فکر نکردیم که یک بانوی قهرمان یا ورزشکار باشد. احساس کردیم، شخصی نیکوکاری است. این نشان می‌دهد که هنوز این باور وجود ندارد که یک بانو می‌تواند قهرمان باشد.
در واقع در المپیک، ورزشکاری قهرمان می‌شود که باور بزرگ و عمیقی مانند اعتماد ملت و مردمش پشتوانه‌اش باشد. وقتی این باور وجود ندارد و حمایت معنوی برای گسترش این باور انجام نمی‌شود، پس باید هر حرکتی که مسئولان در زمینه ورزش بانوان انجام می‌دهند، به قوی‌تر شدن این باور کمک کند تا این فرهنگ رشد یابد و بانوان به این باور برسند که ورزش تا چه اندازه می‌تواند در زندگی و نشاطشان تأثیرگذار باشد تا بتوانند ورزش را دنبال کنند. برای مثال، اغلب این اتفاق می‌افتد که بیشتر اماکن ورزشی ساعت‌هایی را در اختیار بانوان قرار می‌دهند که اصلاً ساعت‌های درستی برای ورزش نیست. همین موضوع محدودیت برای بانوان ایجاد می‌کند و این احساس شکل می‌گیرد که آقایان در اولویت قرار دارند و همه چیز برای مردان است.
اکنون به باور شما در دهکده ورزشی روباز «لیدا فریمان» همه این جوانب و ظرفیت‌ها برای استفاده بانوان و حضور آنها در این عرصه باتوجه به این موضوع که این مجموعه ورزشی نام بانو قهرمانی را یدک می‌کشد، فراهم است؟
کارکرد این مجموعه، دهکده ورزشی روباز است و همین موضوع با قوانین مربوطه‌اش مغایرت دارد. چراکه مکان‌های ورزشی بانوان باید سربسته یا اطرافش پوشیده باشد. به همین دلیل شاید بانوان به اندازه آقایان نتوانند از این مجموعه استفاده کنند. در همین راستا باید حداقل فضایی برای ورزش کردن بانوان در این دهکده مهیا و بخشی از این مجموعه پوشیده شود. دیر یا زود ورزش بانوان به جایگاه اصلی خود و چیزی که برای بانوان به حق است، خواهد رسید. تنها باید خودشان باور داشته باشند و آستین بالا بزنند. جا دارد از تلاش کسانی که تلاش می‌کنند این باور پررنگ‌تر شود، مانند شهرداری منطقه ۲۲، تشکر کنم.
نخستین دهکده روباز ورزشی
نخستین دهکده ورزشی و تفریحی روباز شهر تهران در منطقه ۲۲ به نام «لیدا فریمان» بانوی پرچمدار کاروان ایران در المپیک سال ۱۹۹۶ میلادی نامگذاری شده است. این دهکده ورزشی در مساحتی بیش از ۱۸ هزارمترمربع با محوریت شعار «محله‌گرایی و محله‌محوری» که در دوره جدید مدیریت شهری مورد تأکید قرار گرفته است، به بهره‌برداری رسید. امکانات این دهکده شامل مسیر تندرستی با خط ویژه تردد معلولان در مساحت ۸۵۰مترمربع، ست کامل بدنسازی ویژه معلولان در زمینی به مساحت ۲۵۰مترمربع و زمین‌های ورزشی بدمینتون، والیبال و والیبال ساحلی، بسکتبال، فوتبال محله‌ای و میزهای پینگ‌پنگ، شطرنج و فوتبال دستی از نوع پارکی است.
بانوی نخستین‌ها
۱- نخستین بانوی المپیکی ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی
۲_ نخستین پرچمدار زن تاریخ ورزش ایران در المپیک آتلانتاـ ۱۹۹۶ (آمریکا)
۳_ نخستین و تنها بانوی ورزشکار ایرانی است که از جانب کمیته بین‌المللی المپیک در حوزه ورزش، موفق به کسب بورسیه کشور آلمان شده است.
۴_کسب نخستین مدال تاریخ ورزش بانوان ایران در بازی‌های آسیایی بوسان‌ـ ۲۰۰۲