کرونا و پیامدهای اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی اش از یک سو و افزایش جرایم فضای مجازی از سوی دیگر، شرایط را برای مسئولان و خانواده ها سخت تر کرده است، در شرایطی که همه درگیر مبارزه با این ویروس شاخ‌دار هستند، مجرمان فضای مجازی نیز از این فرصت استفاده کرده و همچنان می‌تازند.
یک سالی است که دانش‌آموزان در اپلیکیشن شاد برنامه های آموزشی و درسی خود را فرا می گیرند این در حالی است که همچنان عده ای از شهروندان در دام شیادان فضای مجازی گرفتار شده و با ترفند اینترنت رایگان برای برنامه شاد یا در قالب اپلیکیشن جعلی شاد در کمین طعمه‌های خود نشسته‌اند.
آموزش مجازی و آنلاین نخستین تجربه اغلب کشورها است که در پی شیوع ویروس میکروسکوپی و شاخ‌دار کرونا در مدارس و دانشگاه های سراسر دنیا آغاز شد و با آغاز این نخستین تجربه شیادان فضای مجازی نیز بیکار ننشستند و شیوهای نوینی برای کلاهبرداری‌های مجازی پیش گرفتند و همچنان شاهد خسارات و کلاهبرداری هایی هستیم که در فضای مجازی به بهانه اینترنت رایگان دانش آموزی، معلمی و دانشجویی شکل گرفته و پرنده های بسیاری در این زمینه در پلیس فتای استان های سراسر کشور تشکیل شده است.
از زمانی که استفاده از اپلیکیشن شاد برای استفاده دانش آموزان و معلمان خبری شد، شیادان نیز دست به کار شده و اقدام به تبلیغ اپیلکیشن های دروغین یا استفاده از اینترنت رایگان کرده و بسیاری از افراد ناآگاه را دام خود انداختند.
با وجود ارسال لینک‌های جعلی با عنوان ثبت‌نام سیم‌کارت شاد در شبکه‌های اجتماعی، خانواده‌ها باید توجه داشته باشند اگر قرار باشد سیم کارت دانش آموزی به هموطنان داده شود از طریق پرتال رسمی اپراتورها یا وزارتخانه‌های مربوطه اطلاع رسانی خواهد شد.
ثبت‌نام سیم کارت با قیمت بسیار پایین با ارائه خدمات اینترنتی رایگان از ترفندهای مجرمان سایبری برای کلاهبرداری از خانواده‌های دانش‌آموزان شده که در ادامه مبلغی برای هزینه ثبت نام سیم‌کارت از شهروندان دریافت می‌کنند؛ متاسفانه هموطنان بعد از واریز وجوه به حساب کلاهبردار هیچ گونه کالایی دریافت نکرده و شخصی پاسخگو نبوده یا کالای تحویلی به آن ها تقلبی است.
مهم‌ترین بستر انتشار بدافزارهای تلفن همراه شبکه‌های اجتماعی است، بر این اساس مجرمان سایبری با ساخت و بارگذاری برنامه‌های جعلی شاد و با تبلیغات گسترده در کانال‌ها و گروه‌های شبکه‌های اجتماعی دانش‌آموزان را به نصب نرم‌افزار جعلی شاد تشویق کرده و در پی سرقت اطلاعات شخصی دانش‌آموزان هستند.
همچنین مجرمان سایبری ضمن ایجاد صفحات فیشینگ و ارسال لینک‌های جعلی با انجام تبلیغات فریبنده از قبیل بسته‌های اینترنتی رایگان یا شارژهای شفگت انگیز و ارزان برای تلفن همراه در شبکه‌های اجتماعی، اعتماد معلمان و دانش‌آموزان را به خود جلب کرده و اقدام به سرقت اطلاعات بانکی معلمان و اولیاء دانش‌آموزان کرده و حساب بانکی‌شان را خالی می‌کنند.
پلیس فتا به معلمان و دانش آموزان هشدار داده که هرگز فریب این‌گونه تبلیغات را نخورند و برای دریافت هرگونه بسته اینترنت رایگان مخصوص آموزش فقط از طریق سایت‌های اعلامی از طریق رسانه ملی یا وزارت آموزش و پرورش اقدام کنند و از خرید در درگاه‌های مشکوک یا ثبت‌نام در دیگر سایت‌ها بپرهیزند.
پلیس همچنان نسبت به دسترسی مجرمان سایبری به اطلاعات شخصی دانش‌آموزان از طریق انتشار اپلیکیشن‌های جعلی شاد هشدار داده و تاکید کرده است، مدیران، معلمان و دانش‌آموزان، برای نصب و به روزرسانی اپلیکیشن شاد حتما به سایت وزارت آموزش و پرورش به آدرس اینترنتی https://www.medu.ir یا آدرس‌های اینترنتی که از طریق مدرسه یا معلم مربوطه اطلاع‌رسانی می‌شود، مراجعه کنند و به پیام‌هایی که عموما با مضامین نصب و تبلیغ نرم‌افزارها، به ویژه در کانال‌های تلگرامی منتشر می‌شوند و مجوز دسترسی غیرمجاز می‌خواهند را نصب نکنند.
بهترین راه‌حل برای اینکه گرفتار اپلیکیشن‌های مخرب و آلوده نشویم این است که اپلیکیشن‌های تلفن همراه خود را از منابع معتبر دریافت کرده و همچنین در فواصل زمانی مختلف آن ها را به‌روزرسانی کنید و هرگز برروی لینک‌ها و فایل‌های مشکوک منتشره در کانال‌ها و گروه‌های شبکه‌های اجتماعی کلیک نکنید.
اپلیکیشن شاد برای دانش‌آموزان رایگان است
سرهنگ علی محمد رجبی رئیس مرکز تشخیص و پیشگیری از جرایم سایبری پلیس فتا ناجا تاکید کرد: استفاده از اپلیکیشن شاد برای کلیه دانش آموزان رایگان است و به روز رسانی آن هم هیچ هزینه‌ای ندارد. در روزهای اخیر با توجه به شروع امتحانات دی ماه دانش آموزان شاهد ارسال پیام‌ها و پیامک‌هایی با عنوان به روز رسانی اپلیکیشن شاد از سوی برخی مجرمان سایبری هستیم؛ در این پیام‌ها از دانش‌آموزان خواسته شده اپلیکیشن شاد خود را به روز کنند و برای به روزرسانی هم باید مبلغ دو هزار تومان هزینه پرداخت کنند، در غیر این‌صورت اپلیکیشن شاد آنها غیر فعال شده و دیگر خدماتی به آنها ارائه نمی‌دهد.
وی افزود: این پیام‌ها از سوی مجرمان سایبری برای دانش آموزان ارسال می‌شود و هدف آنها چیزی جزء کلاهبرداری و سرقت اطلاعات بانکی نیست. دانش آموزان و خانواده‌های آنها اصلا به این پیام‌ها توجه نکنند و به لینک‌های ارائه شده در این پیام‌ها مراجعه نکنند، چرا که درگاه‌های معرفی شده در این پیام‌ها درگاه فیشینگ بوده و برای سرقت اطلاعات بانکی ایجاد شده است.
وی همچنین از دانش آموزان و خانواده‌ها خواست: برای نصب یا به روز رسانی اپلیکیشن شاد به سایت وزارت آموزش‌و پرورش یا مارکت‌های معتبر مراجعه و از به روزرسانی کردن از طریق لینک‌ها و سایت‌های نامعتبر خودداری کنند چرا که احتمال آلودگی سیستم آنها به بدافزارهای مخرب، جاسوسی و جعلی وجود دارد.
رئیس مرکز تشخیص‌و پیشگیری از جرایم سایبری پلیس فتا ناجا همچنین از مدیران مدارس درخواست کرد: در گروه مدارس برای دانش آموزان در خصوص کلاهبرداری تحت عنوان به روز رسانی اپلیکیشن شاد اطلاع رسانی کنند تا علاوه بر مانع شدن برای کلاهبرداری از دانش آموزان استرس و اضطراب در آنها را کاهش دهند.
رئیس مرکز تشخیص و پیشگیری از جرائم سایبری پلیس فتا ناجا گفت: برای جلوگیری از آسیب‌ها و تهدیدات موجود عیله دانش آموزان حتما معلمان تمام فعالیت درسی خود را در اپلیکیشن شاد اجرا کنند.
رجبی افزود: متاسفانه با وجود اپلیکیشن شاد، برخی از معلمان برای آموزش دانش آموزان به دلایلی مثل کندی سرعت، محدود بودن امکانات از این اپلیکیشن استفاده نمی‌کنند و اپلیکیشن‌های خارجی مثل تلگرام، واتساپ را پیشنهاد کرده و یا در کنار آموزش در اپلیکیشن شاد از اپلیکیشن‌های خارجی نیز استفاده می‌کنند و ارسال و دریافت تمرین و آموزش بیشتر را در سایر اپلیکیشن‌ها انجام می‌دهند.
وی افزود: با توجه به اینکه استفاده از اپلیکیشن‌های فیلتر شده نیاز به استفاده از نرم‌افزارهای عبور از فیلترینگ دارد، به معلمان و مدیران مدارس توصیه می‌شود از الزام والدین و دانش آموزان جهت حضور در کلاس‌های مجازی آموزشی تحت شبکه‌های اجتماعی فیلتر شده و خارجی پرهیز کنند.
سرهنگ رجبی ادامه داد: استفاده از اپلیکیشن‌های شبکه‌های اجتماعی خارجی فیلتر شده به جهت اینکه برای دسترسی، نیاز به نصب فیلترشکن دارد و این امر دسترسی دانش آموزان را به هر گونه محتوا را امکان‌پذیر می‌سازد، خطرناک است که می‌تواند باعث آسیب‌های روحی و روانی دانش‌آموزان شود.
رئیس مرکز تشخیص و پیشگیری از جرائم سایبری پلیس فتا ناجا با بیان اینکه امکان ارتباط گیری مجرمان سایبری در اپلیکیشن‌های خارجی با دانش آموزان وجود دارد، گفت: ورود و حضور دانش آموزان در اپلیکیشن‌های خارجی و عضویت در گروه‌های مختلف می‌تواند آسیب‌های محتوایی برای دانش آموزان داشته و آنان را در دام مجرمان سایبری و یا اخاذان و زورگیران سایبری گرفتار کند.
وی با اشاره به حس کنجکاوی دانش آموزان و اطلاعات محدود آنها از تهدیدات و آسیب‌های فضای مجازی به خصوص شبکه‌های اجتماعی خارجی افزود: احتمال افتادن در دام شیادان و تبهکاران فضای مجازی و آسیب‌های روحی و روانی برای آنها دور از انتظار نیست.
به گفته سرهنگ رجبی دسترسی به محتوای غیر اخلاقی و نامناسب از دیگر تهدیدات و آسیب‌های اپلیکیشن‌های خارجی است که نباید نادیده گرفته شود. معلمان تحت هیچ شرایطی با توجه به تهدیدات و آسیب‌های شبکه‌های اجتماعی خارجی فلیتر شده نه تنها در این اپلیکیشن‌ها آموزشی برای دانش آموزان ارائه ندهند بلکه حتی این دست اپلیکیشن‌ها را به دانش آموزان توصیه نکنند.
سوءاستفاده از نرم‌افزار شاد
سرهنگ رامین پاشایی معاون اجتماعی پلیس فتا ناجا نیز در این زمینه گفت: خانواده ها و دانش آموزان هوشیار باشند برخی مجرمان با سوء استفاده از نرم افزار شاد به اکانت شبکه های اجتماعی کاربران دسترسی غیر مجاز پیدا می کنند. در این روش، مجرمان در شبکه اجتماعی شاد اقدام به ایجاد اکانتی با نام "ربات پشتیبانی شاد" می کنند و سپس به منظور دسترسی به اکانت شبکه اجتماعی کاربران عمدتا با فعال سازی شبکه اجتماعی روبیکا و سایر شبکه های اجتماعی فعال در کشور با استفاده از شماره تلفن کاربران پیامی را با "مضمون و اخطار کد دریافتی را ارسال نمایید، در غیر این صورت دسترسی شما در شبکه آموزشی شاد قطع خواهد شد" برای طعمه های خود ارسال می کنند.
این مقام انتظامی افزود: برخی خانواده ها و دانش آموزان عمدتا به علت عدم آگاهی و اضطراب ناشی از قطع دسترسی به شبکه آموزشی شاد مبادرت به ارسال کد تایید به کلاهبرداران کرده و شرایط دسترسی غیرمجاز به اکانت های کاربری خود را در شبکه های اجتماعی برای مجرمان سایبری فراهم می کنند.
پاشایی ادامه داد: این افراد با سوءاستفاده از دسترسی ایجاد شده با روش‌های مختلفی نظیر ارسال پیام، درخواست واریز فوری پول به شماره حساب اعلامی به علت نیاز مبرم مالی به کاربران و یا سایر تهدیدات در حوزه دسترسی به اطلاعات خصوصی از فریب خوردگان کلاهبرداری می کنند.
این مقام مسئول گفت: کاربران ضمن استفاده از شبکه های اجتماعی باید راه های بالا بردن امنیت و دانش فنی خود را در خصوص استفاده از شبکه های اجتماعی و پیام رسان ها فرا گرفته و به هیچ عنوان به پیام های مشابه که بدون درخواست آنان دریافت شده، توجه نکنند و در صورت دریافت پیام هایی با مضمون واریز پول از سوی آشنایان و دوستان در حوزه مخاطبان و ... ابتدا موضوع را با تماس تلفنی از درخواست کننده بررسی کنند.
پاشایی به خانواده ها و دانش آموزان توصیه کرد مراقب باشند. چراکه برخی مجرمان با سوء استفاده از نرم‌افزار شاد به اکانت شبکه های اجتماعی کاربران دسترسی غیر مجاز پیدا می کنند.
معاون اجتماعی پلیس فتا ناجا خاطرنشان کرد: هموطنان می توانند در صورت مشاهده موارد مشکوک یا نیاز به کسب مشاوره موضوع را از طریق سایت پلیس فتا به آدرس www.cyberpolice.ir قسمت ثبت گزارش‌های مردمی برای رسیدگی ارسال کنند.