به گزارش همشهری‌آنلاین به نقل از ایسنا، دکتر علیرضا رئیسی معاون بهداشت وزیر بهداشت در بخش نخست نشستی خبری ویدیو کنفرانسی ضمن تبریک ایام پیروزی انقلاب اسلامی، با اشاره به خلاصه‌ای از دستاوردهای انقلاب اسلامی در حوزه سلامت گفت: خوشبختانه اکنون به اغلب اهدافی که برای حوزه سلامت در اول انقلاب ترسیم شده بود، دسترسی یافته‌ایم.
این موضوع با اعداد و ارقام و شاخص‌ها قابل بیان است. به طوری که قبل از انقلاب میزان مرگ و میرها در حوزه اطفال و کودکان زیر یک سال بیش از ۲۵۰ مرگ به ازای هر ۱۰۰۰ نفر بود که این عدد اکنون به زیر ۹ رسیده است. میزان مرگ و میر مادران باردار در هر ۱۰۰ هزار نفر بالای ۳۰۰ بود که اکنون به ۱۸.۷ رسیده است.
دستاوردهای انقلاب اسلامی در حوزه سلامت
وی افزود: یکی از شاخص‌هایی که بسیار عالی است، دسترسی به آب سالم و آب آشامیدنی سالم است که اکنون بالای ۹۵ درصد جمعیت کشور به آب سالم دسترسی دارند. در زمینه زیرساخت‌های حوزه بهداشت نیز باید بگویم که به جرات می‌توان گفت در کل کشور هیچ روستایی ندارید که هزار نفر جمعیت داشته باشد، اما خانه بهداشت نداشته باشد. این موضوع برای کشوری با جمعیت ۸۳ میلیون نفری و با این وسعت، بسیار ارزنده است.
رییسی ادامه داد: سواد سلامت مردم و توسعه بهداشت و درمان در سطح کشور نیز به همین صورت است. در وضعیت اخیری که برای دنیا در بحث کرونا اتفاق افتاد، مشاهده کردید که زیرساخت‌های مناسبی که در سطح کشور و به برکت انقلاب ایجاد شد، چقدر توانست در مهار بیماری از سطح روستا تا شهر به ما کمک کند و اقدامات ارزنده‌ای انجام شد.
وی به اقدامات انجام شده در قالب طرح تحول نظام سلامت اشاره کرد و گفت: در هفت سال گذشته و در قالب طرح تحول نظام سلامت اقدامات خوبی شروع شد به ویژه در زمینه نوسازی، بازسازی و احداث و تکمیل شبکه بهداشت و درمان اقدامات خوبی صورت گرفت.
طی ۲ سال گذشته حدود ۳هزار و ۵۷۶ پروژه به بهرداری رسیده و ۳۷۸ پروژه در روستاها و مناطق محروم آماده بهره‌برداری است و تا اردیبهشت ماه حدودا ۹۰۰ مرکز بهداشت دیگر به بهره برداری و افتتاخ خواهد رسید و به این ترتیب اکثر روستاهایمان دارای مراکز بهداشتی است.
رییسی گفت: توسعه بهداشت در سطح شهرها یکی از قدامات مهم در طی چند سال گذشته بود و در این راستا بیش از ۲۴ هزار مراقب سلامت به نظام شبکه اضافه شد. همچنین ۱۴۴۰ کارشناس تغذیه و۱۶۰۰ نفر کارشناس بهداشت سلامت روان اضافه کردیم که جزو دستاوردهای ارزشمندی است که اتفاق افتاد.
وی با اشاره به طرح غربالگری فشارخون در سال گذشته و نتایج آن افزود: اکنون هم طرح شهید قاسم سلیمانی برای مدیریت کرونا از دستاوردهاست. در مجموع به برکت انقلاب در حوزه بهداشت و درمان رشد چشمگیری داشتیم به طوری که اکنون نیاز نیست کسی به دلیل اقدامات بهداشت و درمان به خارج از کشور مراجعه کند.
وضعیت کرونا در اروپا و آمریکا
رییسی در پاسخ به سوالی درباره شفاف‌سازی درباره واردات واکسن کرونا گفت: نقل به مضمون رهبری فرمودند که هر زمان از مسئولان و ستاد ملی حرف واحد، قاطع و محکم گفته شد، همه مردم اعتماد کردند و انجام دادند، اما هر زمان که تناقض‌گویی بود و تزلزلی وجود داشت، مردم اعتماد نمی‌کنند. این حرف بسیار درستی است و در مدیریت بحران اصل است که یک فرماندهی واحد و مقتدر وجود داشته باشد که ستاد کروناست و حرف قاطع و علمی بزند و در این صورت مردم اعتماد می‌کنند.
مردم حق دارند نگران باشند. مردم دنیا نگرانند. مرگ و میر بیماری در دنیا بالاست و ببینید که آمریکا، انگلیس و... به چه وضعیتی افتاده‌اند. نخست‌وزیر انگلیس دیروز پشت تریبون عذرخواهی کرد که میزان مرگ‌هایشان از ۱۰۰ هزار نفر گذشت و نتوانستند کاری کنند. در حالی که در سال قبل انگلیس اعلام کرد که حداکثر تعدادی که در انگلیس تا پایان کرونا جان می‌بازند، ۲۰ هزار نفر است، اما اکنون میزان مرگ‌هایشان متاسفانه از ۱۰۰ هزار نفر گذشت.
در فرانسه تقریبا آی‌سی‌یوها پر شده است. در آمریکایی که قبل از شناسایی ویروس در کشورشان، مرتبا کشور ما را مورد هجمه قرار داد، اما الان ببینید که به چه وضعیتی رسیده و تعداد مرگشان از ۴۵۰۰ نفر هم گذشته است.
ساخت واکسن از آزمایشگاه تا انسان
وی افزود: در زمینه واکسن می‌دانید که یک فاز آزمایشگاهی داریم که ماده موثره را در لوله آزمایشگاه بررسی می‌کنند. بعد آن را فرموله کرده و وارد پری کیلینیکال می‌شوند که همان فاز صفر است و در این فاز روی حیوانات آزمایش می‌کنند. بعد از اینکه دیدند روی حیوان موثر است و حیوان را از بین نبرد، در فاز یک تعداد معدودی انسان آزمایش می‌کنند و هدفش این است که آیا واکسن ایمن است و عارضه جانبی روی انسان ایجاد می‌کند یا خیر.
در فاز یک خیلی دنبال اثربخشی نیستند، بلکه صرفا دنیال این هستند که آیای روی انسان واکنش بدی نشان می‌دهد یا خیر؟ ابتدا هم دوز کم تزریق می‌کنند و اگر مشکلی ایجاد نکرد، دوز را بالاتر می‌برند و بعد تولید آنتی‌بادی را می‌سنجند و تا جایی دوز را بالا می‌برند که آنتی‌بادی به میزان قابل قبولی تولید شود و در این صورت دوز واکسن را پیدا می‌کنند.
رییسی ادامه داد: بعد از آن در فاز دوم می‌روند سراغ اینکه روی تعداد بیشتری آزمایش کرده و هم اثربخشی و هم ایمنی آن را روی تعداد بیشتری از افراد آزمایش کنند. فاز سوم روی تعداد بسیار زیادی از افراد انجام می‌شود و بررسی می‌کنند که آیا موثر بوده یا خیر، چقدر آنتی بادی تولید شده و در کنار آن هم روی تعدادی آب مقطر می‌زنند که بتوانند وضعیت را مقایسه کنند.
وی اظهار کرد: در عین حال یک فاز هم به اسم فاز چهارم داریم که فاز پست مارکتینگ است که این فاز بین سه تا ۵ سال طول می‌کشد و گاهی تا هشت سال طول می‌کشد که آیا این واکسن در مدت زمان بیشتر اثرات یا عوارض دیگری دارد که بعد از ۵ سال خودش را نشان دهد یا خیر؟ این وابسته به زمان است و نمی‌توان آن را کوتاه کرد.
حذف فاز چهار تست انسانی و مجوز اضطراری برای واکسن کرونا
رییسی گفت: بر همین اساس سازمان بهداشت جهانی اعلام کرد که کرونا دارد افراد زیادی را از بین می‌رود و در این یک سال بیش از دو میلیون و ۳۰۰ هزارنفر از بین رفته‌اند. بنابراین تا فاز سه را مجوز اضطراری می‌دهیم. هنوز هیچ واکسنی در دنیا فاز چهارم را نگذرانده است؛ زیرا زمان آن نرسیده است که فاز چهارم را بگذرانند. بنابراین هیچ واکسنی در دنیا فاز چهارم را نگذرانده است. هیچ جوجه‌ای هم تا ۴۵ روزه نشود، مرغ نمی‌شود. بنابراین هیچ واکسنی در دنیا فاز چهارم را نگذرانده است.
وی تاکید کرد: واکسن‌هایی مانند واکسن فایزر و... هم که مجوز گرفته‌اند، مجوز EUL دریافت کرده است. یعنی فاز استفاده اضطراری. زیرا در این شرایط چاره‌ای نیست و اگر این کار را نکنند، خیلی‌ها از بین می‌روند. باید توجه کرد که حداقل الزاماتی که یک واکسن باید داشته باشد؛ واکسنی است که فاز اولش را گذرانده باشد و مدارکش موجود و منتشر شده باشد.
به همین دلیل در فاز یک می‌گویند که روی ۵۰ نفر آزمایش کرده و ۲۰ نفرشان پلاسیبو دریافت کرده و این دو گروه را مقایسه می‌کنند. زیرا مثلا می‌گویند بعد از تزریق واکسن در گروهی که واکسن گرفتند دو نفر سردرد گرفتند حال در آن گروه هم که آب مقطر گرفتند هم این نشانه وجود داشته است. بنابراین اثرات جانبی بررسی و مقایسه می‌شود. بعد هم یک گروه مستقل مستندات را بررسی کرده و بر اساس استانداردها به آنها مجوز شروع فاز دوم را می‌دهد.
اتمام فاز اول تست انسانی نخستین واکسن ایرانی کرونا؛ هفته آینده
رییسی گفت: واکسن تولیدی ستاد اجرایی فرمان امام تا هفته آینده فاز اولش تمام می‌شود و گروه مستقل همه مدارک را بررسی کرده و بر اساس استانداردهایی که این واکسن باید پاس کند و در صورتی که پاس کرده باشد، به آنها اجازه می‌دهد که فاز دوم را آغاز کنند.
رییسی گفت: سازمان جهانی بهداشت اجازه داده که به دلیل وضعیت اضطراری، کمپانی‌ها فاز یک و دو یا دو و سه را با هم ادغام کنند که زمان کوتاه‌تر شود. در عین حال در دنیا هم می‌بینیم که واکسن‌هایی که تزریق می‌شوند، از فاز یک هستند تا سه. به عنوان مثال کشورهایی مانند امارات در فاز یک کیلینیکال ترایال سینوفارم واکسن چینی شرکت کرد، فاز دو و سه هم مشارکت داشت و الان هم که فاز سه تمام شده، دارند واکسن را تزریق می‌کنند.
در عین حال گاهی بازی رسانه‌ای غرب به گونه‌ای است و طوری عنوان می‌کنند که انگار مثلا واکسن فایزر فاز چهار را هم گذرانده در حالی که نگذرانده است. زیرا از عمر تولید واکسن هنوز سه ماه هم نگذشته است. بنابراین هنوز ۵ سال نشده که فاز چهار را بگذرانیم. نکته دیگر این است که واکسن‌هایی که در دنیا تزریق می‌شود، یا در فاز سوم هستند یا دارند می‌گذرانند یا گذراندند و گزارش آن درآمده است. هیچ واکسنی بالاتر از این فاز نیست.
مستندات واکسن روسی کرونا در مجله لنست
وی درباره اظهاراتی که درباره واکسن شده و تقابل میان وزارت بهداشت و نظام پزشکی گفت: واقعیت این است که تقابلی با نظام پزشکی وجود ندارد، آنها همکاران ما هستند و مطمئنا دلسوزند و نکات علمی دارند که مطرح می‌کنند، اما با این توضیحی که من دادم باید مستندات در اختیار باشد تا آن را بخوانند.
اگر خواندند و به این نتیجه رسیدند، یک موضوع دیگر است، اما اگر حرفشان این است که مستندات را در اختیار بگذارید، حرف درستی است و باید مستندات را در اختیار گذاشت. البته مستندات فاز یک همین واکسن روسی کرونا در مجله لنست چاپ شده است. یعنی می‌توان اثربخشی و ایمن بودن آن را در دو مقاله لنست مشاهده کرد.
سازمان غذا و دارو؛ مرجع رسمی تایید یا رد واکسن
وی گفت: در عین حال باید به این توجه کرد که مرجع تایید واکسن کجاست. مرجع تایید واکسن، سازمان‌های غذا و داروی هر کشور هستند. سازمان غذا و داروی کشور ما جزو سازمان‌هایی است که این اختیار را دارد که یک واکسن را تایید یا رد کند. اگر واکسنی وارد شده و سازمان غذا و دارو تاییدیه بدهد، مورد قبول است. بنابراین مرجع رسمی تایید واکسن، سازمان غذا و دارو است.
حرف واحد زده شود تا مردم نگران نشوند
رییسی افزود: بنابراین اگر کسی نقطه نظراتی در مورد واکسن دارد، باید مستندات را در اختیار داشته باشند و سپس نظر دهد. به هر حال باید حرف واحد زده شود و مردم دچار نگرانی نشوند. اگر قرار باشد حرف‌های متفاوتی زده شود، مشکل ایجاد می‌شود.
رییسی با بیان اینکه ما بیشتر داریم روی واکسن داخلی فکر می‌کنیم، گفت: گرچه داریم اقدام می‌کنیم برای افراد آسیب‌پذیر از واکسن خارجی هم استفاده کنیم. اما بدانید که اگر همین ماسکی که استفاده می‌کنیم را خودمان تولید نمی‌کردیم، هیچ کس به ما ماسک نمی‌داد. این را دیدیم. منتظرند که ما نیاز به چیزی داشته باشیم و همان را قطع کنند.
یکی از صحبت‌های مقام معظم رهبری اخیرا این نکته بود که فرمودند درست است که اگر تحریم‌ها برداشته شود، خیلی خوب است، اما یکی از راه‌های مبارزه این است که خودمان قوی شویم. اگر در هر زمینه‌ای قوی شویم، خوب است. اگر خودمان تولید نمی‌کردیم، مطمئن باشید از ما دریغ می‌کردند. به طوری که دستگاه ونتیلاتور و اکسیژن‌ساز را هم خودمان ساختیم. بحث واکسن هم همین است اگر برای تولید آن دست به کار نشده بودیم، فکر می‌کنید به راحتی واکسن در اختیار ما قرار می‌دادند؟
وی ادامه داد: در عین حال دنیا که بیش از ۷ میلیارد و نیم جمعیت دارد، اما کل واکسن تا نیمه ۲۰۲۱ حدود دو میلیارد است و سازمان ملل ابراز نگرانی کرده که بی‌عدالتی در توزیع واکسن اتفاق می‌افتد به طوری که کشورهای ثروتمند در حجم زیاد دارند واکسن می‌زنند و بقیه کشورها واکسن ندارند.
آمریکا دو میلیارد و ۲۰۰هزار دوز واکسن خریده است با اینکه خودش هم تولید می‌کند. کشورهای واکسن‌ساز هم که عمدتا دولتی نیستند و خصوصی هستند و شرکت خصوصی واکسن را به کشورهایی مانند آمریکا، انگلیس و اروپا و یا کشورهای عربی، دو دستی تقدیم می‌کنند و پولش را هم می‌گیرند. اما ما وقتی پول هم می‌دهیم واکسن نمی‌دهند.
برنامه‌ریزی ورود ۳میلیون دوز واکسن کرونا به کشور تا پایان سال
رییسی افزود: برنامه ما این است که تا قبل از پایان سال حدود سه میلیون دوز واکسن به ما برسد و با این میزان می توانیم افراد آسیب‌پذیر را واکسینه کنیم. واکسن‌ها دو دوز دارند و یک ماه بعد باید دوز بعدی را بزنیم.
تا چند هفته دیگر واکسن‌ها از کووکس، هند، چین و روسیه می‌رسد
وی ادامه داد: از کووکس، هند، چین و روسیه سفارش دادیم. بنابراین یک سبد واکسن داریم و اینطور نیست که یک واکسن باشد. متاسفانه روی این مانور می‌دهند که یک واکسن می‌آوریم و همین است و تمام. مطمئن باشید چند هفته دیگر از جاهای مختلف واکسن به دستمان می‌رسد که می‌توانیم افراد آسیب‌پذیر را تحت پوشش قرار دهیم و بعد هم سراغ واکسن داخلی برویم.