از اینرو حساسیت در مورد این منطقه بیش از همه است و چندان بیجهت نیست اگر به سراغ شهردار این منطقه برویم و در مورد حضور بافتهای تاریخی در این منطقه سؤال کنیم.
کرمی کارنامه کاری موفقی در شهرداری دارد، فعالیتهایی که از اواسط سال 74 آغاز شده و بعد کسب سمتهای مدیریتی و مشاوری در شهر تهران.
این روزها شهرداری یک منطقه پر سر و صدا را نیز باید به آن اضافه کرد. او معتقد است موضوع بافتهای تاریخی و هویتی مسئلهای است که نباید از کنار، آن به سادگی گذشت و نیاز به تعامل همه جانبه شهرداری و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری دارد.
- منطقه 12 بهعنوان یکی از مناطق کلیدی شهرداری است که دارای بیشترین بافت تاریخی است. از اینرو همیشه زیر ذره بین بوده و موضوع بافتهای هویتی در آن همواره موشکافی شده، یکی از شدید اللحنترین انتقادات به شهرداری نیز بیتو جهی و تخریب بافتهای تاریخی و هویتی بوده است.
منطقه 12 بهعنوان نبض مرکزی شهر که عمدهترین و قدیمیترین بافتهای تاریخی در آن قرار گرفته است، سابقهای 200 ساله در پایتخت ایران دارد، از سوی دیگر منطقه 12 و چند منطقه دیگر بهعنوان بافتهای هویتی شناخته میشوند، بنابراین چندان عجیب نیست که بخش عظیمی از بافتهای تاریخی در این شهر و در این منطقه قرار گرفته است.
تهران از دوره صفویه رو به آبادانی گذاشت و از روستایی به شهر تبدیل شد و این روزها از شکل شهر فاصله گرفته و به یک کلانشهر تبدیل شده است، شهرداری منطقه 12 بهعنوان جزئی از دستگاه مدیریت شهری یکی از اصلیترین وظایف خود را در مورد ساماندهی بافتهای تاریخی در راستای فعالیتهای سازمان میراث فرهنگی و گردشگری تعریف کرده است، در مورد این موضوع همه تلاشها شده تا در زمینه ساماندهی و بهسازی بافتهای تاریخی دچار تضاد و تقابل نشده و در جهتهای مخالف قرار نگیرد.
به همین دلیل در سالجاری واحد مدیریت بافت تاریخی را در شهرداری منطقه 12 تعریف کردهایم و یکی از اصلیترین فعالیتهای این واحد را شناسایی درست و دقیق، مراقبت و نگهداری از بافتهای تاریخی قرار دادهایم؛جدای از فعالیتهای این واحد، شهرداری منطقه 12 فعالیت خود را بر مبنای ارتباط نزدیک، منطقی، مدیریتی و کارشناسی با سازمان میراث فرهنگی و گردشگری قرار داده است، علاوه بر این شهرداری منطقه 12 طرحهایی را تعریف کرده که با سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در حال انجام است که از این موارد میتوان به مرمت بازار بزرگ، فخرالدوله و آثار فرهنگی و تاریخی که در حال تعمیر و بازسازی است؛ اشاره کرد.
- کمیته تخصصی بافتهای تاریخی و هویتی که در شهرداری تهران شکل گرفته است، تا چه اندازه توانسته نقش مفیدی در این زمینه ایفا کند و اساس کار آن بر چه مبنایی است؟
در کمیته تخصصی بافتهای تاریخی و هویتی که در شهرداری تشکیل شده، علاوه بر کارشناسان شهرداری، افرادی از سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، سازمان نوسازی شهرداری تهران، مشاوران شهرسازی و متخصصان این امر حضور دارند و براساس طرحهای مصوب در این کمیته اقدامات لازم در این زمینه با حفظ عواملی که در بهسازی باید رعایت شود، در مورد بافتهای تاریخی صورت میگیرد، از آنجایی که بناهای تاریخی در تهران به2 صورت قابل سکونت و کار و ابنیه خاص تعریف شده است، در این کمیته علاوه بر رعایت حقوق بافتهای تاریخی، رعایت حقوق صاحبان این املاک نیز در نظر گرفته شده است؛ در مورد یک ابنیه خاص سعی شده تا این بناهای شاخص به ثبت رسیده و بعد از آن مراحل حفاظت با توجه به فرآیندهای کمیسیون ماده 5 طی شود، در حقیقت نگاه شهرداری به بناهای خاص رعایت تمام اصول شهرسازی و حفاظت از آن بنا بوده است؛ به جرات میتوان گفت نوعی نگاه مدیریتی و شهرسازی در شهرداری این منطقه وجود دارد که از تخریب یا حتی تحریف در این بناها جلوگیری میکند.
- یکی از موضوعاتی که مکرر در مورد بافتهای تاریخی و هویتی مطرح میشود، حضور فردی با عنوان شهردار بافت تاریخی است که امتحان خود را در بسیاری از کشورها که با این بافتها روبهرو هستند، پس داده، موضوعی که در مدیریت شهری چندان به آن پرداخته نشده است؟
شاید شهرداری تاریخی با معنای لفظی که به کار میرود در مدیریت شهری وجود نداشته باشد اما در مقایسه با سایر کشورها باید گفت این موضوع بهصورتهای دیگر در منطقه 12 وجود دارد. یعنی واحد مدیریت بافتهای تاریخی _که مسئولیت مستقیم آن با شهردار منطقه 12 است و سایر افراد به فراخور نوع کار با آن در ارتباط هستند_ توانسته به نیاز منطقه جواب بدهد.
نباید این موضوع را فراموش کرد که قانون، بخش عظیمی از فعالیتها در این زمینه را بهعهده میراث فرهنگی گذاشته و در کنار آن شهرداریها وظایفی دارند که در چهارچوب آن کار خود را انجام میدهند و تلاش کردهایم این وظایف در بخش اجرایی براساس مراحل قانونی و تعریف وظایف مدیریت شهری پیش برود.
- برخی از قوانین در نظر گرفته شده از سوی شهرداری برای این نوع بافتها نوعی اعمال محدودیت برای ساکنان آن به شمار میرود، در این مورد نظر شما چیست؟
مراحل ثبت بافتهای تاریخی از زمانی که در میراث فرهنگی آغاز شده و تا زمانی که به شهرداری منطقه 12 ارتباط پیدا میکند، هرگز اعمال محدودیت درمورد چگونگی استفاده و بهرهبرداری نداشته و ندارد و تلاش شده تا دراین زمینه راهکارهایی ارائه دهد که علاوه بر توجه به میراث فرهنگی از برنامه ریزیهای توسعه شهر غافل نبوده و در کنار حقوق شهروندان رعایت شود.
در این میان فضای همکاری و تعامل بین شهروندان و شهرداری خوب بوده است. درعین حال واحدهای مجزا در شهرداری به فراخور ارتباط کاری بهترین امکانات را برای این بافتها فراهم میکند. بهعنوان مثال واحد عمرانی، احیاء و باز زندهسازی بافت تاریخی و واحد زیباسازی، سیمای شهری بافت تاریخی را در نظر میگیرد.
منطقه 12 قلب اقتصادی شهر محسوب میشود که روزانه 5/1 میلیون نفر به این منطقه رفتوآمد میکنند، بنابراین نیازمند توجه ویژه در مورد فعالیتهای خدماتی، عمرانی، ترافیکی، شهرسازی و.... است.
از سوی دیگر بخش عظیمی از فعالیتهای دولتی، وزارتخانهها و مراکز آموزشی شناخته شده در این منطقه قرار گرفته است، شهرداری نیز تلاش کرده این موارد در کنار یکدیگر همزیستی مسالمت آمیزی را داشته باشند تا یکی از آنها حساسیتهای موضوع دیگر را تحت الشعاع قرار نداده و فراموش نکند، خوشبختانه واحدها و فعالیتها مکمل هم هستند و به نوعی به یکدیگر تخریب یا آسیب نمیرسانند و حس همجواری را به خوبی درک کرده اند، یعنی وقتی در این منطقه حرکت میکنید حس همجواری همراه با تقارن این منطقه را مشاهده میکنید که در عین حال هر یک به امورات جاری خود میرسند.