همشهری آنلاین _ فاطمه عسگری نیا: دختر و پسرهایی که لابه‌لای مشغله‌های زندگی حالا کمی وقت برای ورزش و بازی خود پیدا کرده بودند. عنوان رقابت‌ها «لیگ فوتبال کودکان آینده‌ساز» و «لیگ داژبال دختران تلاشگر شهر تهران» بود. بچه‌هایی که صبح تا شب زندگی در خیابان‌های شهر و تلاش برای تأمین هزینه‌های زندگی را تجربه می‌کنند از پانزدهم بهمن تا دهم اسفند ۹۹ در رقابت‌های رسمی، زیر نظر داوران رسمی فدراسیون فوتبال و داژبال، داشته‌های خود را رو کردند و ثابت کردند همان‌طور که در عرصه کار زحمت می‌کشند و تلاش می‌کنند، اگر فرصت کنند می‌توانند در عرصه‌های ورزش هم خوش بدرخشند. البته در گذشته هم توانمندی‌های این بچه‌ها مورد توجه قرار گرفته است؛ درخواست جذب یکی از پسرهای فوتبالیست توسط تیم بایرن مونیخ و دو تن دیگر توسط تیم سپاهان مصداق این سخن است.
مراسم اختتامیه لیگ فوتبال کودکان آینده‌ساز و لیگ داژبال دختران تلاشگر شهر تهران، در زمین چمن مصنوعی بوستان شوش برگزار شد؛ حوالی همان محدوده‌ای که اکثر همین بچه‌ها کار و بار روزانه‌شان را از آنجا آغاز می‌کنند. برای رسیدن به این زمین چمن باید به دل بوستان شوش می‌زدیم؛ نوای موسیقی از انتهای پارک به گوش می‌رسد. خمودگان پارک گوششان را تیز کرده‌اند. انگار نوای نشاط‌بخش پیچیده در فضای بوستان حال و هوای زندگی بی‌رمقشان را جان بخشیده است.
رهگذران را می‌پایند. عجیب است غریبه‌ای از قلمروشان تردد کند. با نگاه‌های خسته دنبالت می‌کنند. از میانشان می‌گذریم. درست در انتهای بوستان جایی که دیوار نرده‌ای سبزرنگ تمام می‌شود، صدای شور و نشاط بچه‌ها به گوش می‌رسد. عده‌ای در میان زمین چمن تازه افتتاح‌شده گرد هم جمع شده‌اند، گروهی روی صندلی‌ها معرکه گرفته‌اند و عده‌ای هم گرداگرد «محمدرضا طالقانی» پهلوان قدیمی شهرشان، حلقه زده‌اند و عکس یادگاری می‌گیرند. شادی، لبخند و برق امید نخستین چیزی است که در چهره کودکان‌کار دیده می‌شود. بچه‌هایی که آمده‌اند تا خودی نشان بدهند. دختر و پسر هم ندارد؛ همه‌شان یا بچه چهارراه‌های شهرند یا کارگاه‌های زیرزمینی و غیرقانونی.
مهدی یکی از این بچه‌هاست. او همراه تیم فوتبال منطقه ۱۰ در این رقابت‌ها شرکت کرده است: «۱۴ سالمه. همراه پدرم در کارگاه کرکره‌سازی کار می‌کنم. همیشه عاشق فوتبال بودم و خوشحالم در این لیگ شرکت کردم.» خودش را یک فوتبالیست حرفه‌ای می‌داند و از آرزوهای کودکانه‌اش برایمان می‌گوید: «دوست دارم یک فوتبالیست حرفه‌ای شوم تا بتوانم هم‌کاری را که دوست دارم انجام دهم و هم آینده خانوده‌ام را بسازم.»
- به امید بایرن مونیخ
رفیقش پویا دستی بر شانه مهدی می‌زند و با خنده و شوخی می‌گوید: «اگر هر دومون رو نبردن بایرن مونیخ! » صدای خنده پسربچه‌های شیطان و سرزنده که دورتادور مهدی و پویا حلقه زده‌اند به آسمان می‌رود. پویا که از منطقه ۱۴ در این لیگ شرکت کرده است، می‌گوید از ۵ سالگی در زمین‌های خاکی محله توپ زده است، اما از وقتی مجبور به کار کردن در مترو شده از بازی و ورزشش زده است: «در مترو کار می‌کنم. یک روز فال می‌فروشم، یک روز دستمال. از درآمد روزی ۵۰ هزار تومانم راضی‌ام، چون دست خالی به خانه نمی‌روم» مثل مردها فکر می‌کند. قد و قواره درشتی ندارد، اما همتش تا دلتان بخواهد بلند است.
- غزال تیزپای تهران
ریزنقش‌ترین بازیکن این لیگ امیرحسین است. با اینکه ۱۲ ساله است، اما قد و قواره‌اش به بچه‌های ۷ ساله شبیه است؛ کسی که توانست در این لیگ عنوان بهترین بازیکن رقابت‌ها را از آن خود کند. او هم از دستفروشان مترو است. با ذوق به توپی که جایزه گرفته و جامی که در دست دیگرش دارد نگاه می‌کند. قند توی دلش آب شده است. بچه‌های هم‌تیمی دور و برش را گرفته‌اند. ذوقش وصف‌نشدنی است: «۴ سال است فوتبال بازی می‌کنم، اما کار اجازه نمی‌دهد که برای ورزش وقت بیشتری بگذارم.»
دلش می‌خواهد برای خود اسم و رسمی در فوتبال کشور پیدا کند. هم‌تیمی‌هایش او را غزال تیزپای فوتبال می‌دانند. خودش هم از این نام و آوازه بدش نمی‌آید.
- آقای گل از منطقه ۱۲
آقای گل لیگ فوتبال آینده‌سازان شهر هم امیرحسین نام دارد، البته با قد و قامتی بلندتر از همنامش که بهترین بازیکن لیگ معرفی شد. او که با ۱۷ گل زده در این رقابت‌ها عنوان آقای گل را کسب کرده است می‌گوید: «دلش می‌خواهد مانند مهدی طارمی شود. او بزرگ‌ترین الگوی من است.»
امیرحسین یکی از گلفروشان سر چهارراه است: «از صبح تا شب سرچهارراه گل می‌فروشم. به خاطر همین، فرصت زیادی برای تمرین ندارم، اما به حدی عاشق فوتبال هستم که اگر لازم باشد شب هم برای تمرین می‌روم.»
او اهل هرندی است؛ همان محله قدیمی شهر در همسایگی بوستان شوش. امیرحسین آرزویش بهبود وضعیت محله و حوالی آن است: «ما هر روز که از محله خارج می‌شویم با صحنه‌های زجرآوری روبه‌رو می‌شویم؛ معتادانی که خیلی‌هایشان را می‌شناسیم. کاش روزی بیاید که همه‌شان سالم شوند.»
نگاهی به زمین چمن تازه‌افتتاح‌شده در همسایگی محله‌اش می‌کند و می‌گوید: «با وجود این زمین چمن، دیگر فوتبالیست شدنمان قطعی است.»
- آرزوهایم شد آرزوی بچه‌ها
«عبدالله حیدری» مربی یکی از تیم‌های فوتبال منطقه ۱۲ است. خودش کارگر است؛ جوان و پرانگیزه. از آرزوهایی می‌گوید که زندگی فرصت نداد برایش برآورده شود: «خودم فوتبال بازی می‌کردم. تعداد شیشه‌هایی که شکستم و توپ‌هایی که از دست همسایه‌ها پاره شد از دستم رفته است. دلم می‌خواست فوتبالیست شوم، اما روزگار نگذاشت.»
او که سال‌هاست در غم آرزوهای از دست رفته‌اش آه می‌کشد، می‌گوید: «وقتی دیدم دیگر فرصتی برای برآورده شدن آرزوهایم ندارم تصمیم گرفتم مربی بچه‌های کار در منطقه ۱۲ شوم. می‌دانستم شرایط کار بچه‌ها چگونه است. زمان‌های تمرین را بعد از فراغت آنها از کار هماهنگ می‌کردیم. قبلاً منطقه، زمین چمن نداشت، اما از این به بعد تمرین‌های جاندارتری را دنبال می‌کنیم.»
عبدالله امروز همه تلاشش را به کار گرفته برای اینکه بچه‌های کار و رفقای زحمتکشش به آرزوهایشان برسند. : «خیلی خوب است که این لیگ در تهران برگزار شد. بچه‌ها در این رقابت‌ها انرژی گرفتند. کسی تا به حال به بچه‌های کار بها نمی‌داد، اما امروز بچه‌های کار را آینده‌سازان شهر می‌خوانند. شما نمی‌دانید این واژه‌ها چه‌کاری در زندگی این بچه‌ها می‌کند.»
- من هم می‌توان قهرمان باشم
گوشه دیگر زمین در دست دختران است؛ در قد و قواره‌های مختلف. یکی مثل ثریا، ۹ ساله، عضو تیم داژبال منطقه ۱۶، به جای برگه‌های فالی که هر روز در خیابان و مترو می‌فروشد حالا کاپ طلایی مسابقات را به دست دارد. از ذوق دلش می‌خواهد زودتر به خانه برود و این شادی را با خانواده تقسیم کند: «روزی ۸ ساعت از صبح تا شب در مترو فال می‌فروشم. در این مسابقات فهمیدم من هم می‌توانم یک قهرمان ورزشی باشم.»
نگاهی به زرق و برق کاپ طلایی رنگ می‌کند و ادامه می‌دهد: «امروز بزرگ‌ترین آرزوی من برآورده شد؛ دیگر دلم نمی‌خواهد بچه کار باشم.»
محدثه هم ۱۴ ساله است. در یک کارگاه خیاطی کار می‌کند. روزی ۸ ساعت. بزرگ‌ترین آرزویش موفقیت در زندگی است: «از روزی که خودم را شناختم برای کمک به تأمین هزینه‌های زندگی یا سرچهارراه‌ها گل فروخته‌ام یا بزرگ‌تر که شدم در کارگاه‌های خیاطی بوده‌ام. با کمک یکی از دوستانم به تیم داژبال معرفی شدم. اصلاً نمی‌دانستم داژبال چیست. از حس خوبی که تمرینات و شرکت در این رقابت‌ها به ما می‌داد راضی هستیم. شاید هیچ‌وقت فکر نمی‌کردم که ما هم می‌توانیم به‌عنوان یک ورزشکار در چنین جایی دعوت شویم.»
از لحظات خوش لیگ برایمان می‌گوید، از خنده‌های دورهمی و اشک‌هایی که برای باخت‌ها ریختند: «خاطره‌های تلخ و شیرین زیاد بود، اما همین که الان همه در کارگاه خیاطی به من به چشم یک ورزشکار نگاه می‌کنند حس خوبی دارم. شاید تا به حال اصلاً به ورزش فکر نمی‌کردم، اما الان دوست دارم رشته‌های دیگر را هم تجربه کنم.»
- حمایت از کودکان‌کار
لیگ فوتبال کودکان آینده‌ساز و لیگ داژبال دختران تلاشگر شهر تهران مهمانان ویژه هم داشت. از «ادموند بزیک» تا «محمدرضا طالقانی». حلقه بچه‌ها گرد محمدرضا طالقانی حکایت از مرام و معرفت طالقانی دارد؛ کسی که معتقد است ما ورزش نمی‌کنیم که خودمان را بفروشیم. ورزش می‌کنیم که محبت و مرام پهلوانی‌مان را با بچه‌های مملکتمان تقسیم کنیم.»
چشم به میانه زمین می‌دوزد و می‌گوید: «اگر اسم و رسم‌مان در این مملکت بلند است این آوازه را از مردم مملکتمان داریم. به خاطر همین هرجا لازم باشد برای مردم به میدان می‌آییم، به‌خصوص برای بچه‌های کار، بچه‌هایی که کودکی‌شان را فدای زندگی کرده‌اند و آرزوهای بزرگی دارند. این بچه‌ها به اندازه آدم‌بزرگ‌ها کار می‌کنند، اما به اندازه بچه‌های هم و قد قواره‌شان زندگی نمی‌کنند. اینها کمی امید و توجه می‌خواهند.»
خودش هم بچه همین محله‌های قدیمی شهر است: «من بچه درخونگاه هستم و خوشحالم تمام اتفاقات خوب تهران مانند لیگ آینده‌سازان شهر در منطقه ۱۲ رقم می‌خورد. منطقه ۱۲ یک منطقه قهرمان‌پرور است و متأسفانه بخش زیای از کودکان‌کار در این منطقه زندگی می‌کنند. توجه به این بچه‌ها می‌تواند اتفاقات خوبی را رقمی بزند.»
- «علی‌محمد سعادتی» شهردار منطقه ۱۲
تقویت فرهنگ پهلوانی و قهرمانی ضروری است
یکی از مفاهیم «تهران؛ شهری برای همه»، توجه به نسل‌های آینده‌ساز کشور است. مسابقات لیگ فوتبال کودکان آینده‌ساز و لیگ داژبال دختران تلاشگر شهر تهران که با مساعدت سازمان ورزش شهرداری تهران و با حمایت سازمان‌های مردم‌نهاد (سمن‌ها یا ان‌جی‌اوها) و همه مناطق ۲۲ گانه شهر تهران برگزار شد، برای استعدادیابی و ایجاد فرصت‌هایی برای تغییر آینده کودکان‌کار که در مناطق محروم با انواع محرومیت‌ها و محدودیت‌ها روبه‌رو هستند، به اجرا درآمد.
موضوع ورزش و توجه به تقویت فرهنگ پهلوانی و قهرمانی، یکی از پایه‌های برنامه‌های فرهنگی و اجتماعی در شهرداری تهران است، نقش فعالیت‌های حمایتی مدیریت شهری در برنامه‌های ورزشی چه در سطح ورزش قهرمانی و چه در سطح ورزش شهروندی در محله‌ها شهر تهران، همواره اثرگذار و کلیدی بوده است.
- رئیس سازمان ورزش شهرداری تهران
منطقه ۱۲؛ پرکارترین منطقه در عرصه ورزش
شهرداری منطقه ۱۲ یکی از مناطق پرکار و فعال بین مناطق ۲۲گانه است. این منطقه با ۲۵۰ هزار نفر جمعیت و ۱۷ کیلومترمربع مساحت در قلب شهر تهران، موضوعات فرهنگی و اجتماعی بسیاری را شامل می‌شود و به همین دلیل ما در شهرداری تهران با کمک نیروهای مردمی و سمن‌ها از چنین اتفاقات ورزشی‌ای در این منطقه حمایت می‌کنیم. برپایی لیگ کوتاه‌قامتان، مسابقات شطرنج کودکان‌کار و امروز برگزاری لیگ فوتبال کودکان آینده‌ساز و لیگ داژبال دختران تلاشگر شهر تهران به همت واحد اجتماعی و فرهنگی شهرداری منطقه حکایت از توجه این منطقه به موضوع کودکان‌کار دارد. مسابقات هر ۲ لیگ که ویژه کودکان‌کار شهر تهران بود،
از اول بهمن‌ماه، با حضور ۲۲ تیم فوتبال پسران و ۲۲ تیم داژبال (وسطی) از دختران مناطق ۲۲ گانه در رده ۸ تا ۱۶ سال به میزبانی منطقه ۱۲ آغاز شد. هر تیم پسران شامل ۱۰ بازیکن، یک مربی فوتبال و یک سرپرست بود و هرکدام از این تیم‌ها توسط یکی از مناطق به‌صورت کامل تجهیز شدند. این مسابقات نخست به‌صورت گروهی و در قالب ۵ گروه برگزار شد که از هر گروه ۲ تیم به مرحله بعد صعود کردند و پس از آن به‌صورت حذفی ادامه یافت. همه مسابقات گروهی و حذفی، صبح روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه هر هفته در زمین چمن مصنوعی تازه‌تأسیس‌شده «آتش‌نشان» واقع در میدان امام خمینی(ره) به اجرا درآمد. به همه تیم‌ها، سئانس‌های رایگان برای استفاده از زمین چمن ورزشی برای انجام تمرینات اختصاص یافت. همچنین داوری مسابقات توسط داوران مورد تأیید کمیته داوران فدراسیون فوتبال انجام و در همه روزهای مسابقات از تیم‌ها پذیرایی شد.