همشهری آنلاین- مجید جباری: با این که شکل و شمایل کلی تهران هنوز هم با آنچه که باید، فاصله دارد،اما رنگ آمیزی کوچه پس کوچه‌ها همزمان با بهار، چهره محله‌های تهران را رنگی تر کرده و حالا می توان گفت که «رنگ در شهر» در مسیر درستی قرار گرفته است. سالهای گذشته در نبود شیوه نامه یکسان، اغتشاش و آشفتگی رنگ‌ها در محله های شهر موج می‌زد. بر همین اساس سازمان زیباسازی شهر تهران بهمن ماه ۹۹ و در آستانه نوروز، شیوه‌نامه کاربرد رنگ در فضاهای شهری را به مناطق ابلاغ کرد که درواقع جزئیات عملیاتی پالت رنگی پایتخت بود.
آنطور که معاون هماهنگی امور مناطق سازمان زیباسازی شهر تهران می گوید، شیوه نامه اجرایی کاربرد رنگ در فضاهای شهری (بافت مسکونی) با هدف افزایش حس تعلق محله‌ای و پیشگیری از اعمال سلیقه‌های شخصی و آشفتگی بصری، تهیه و به شهرداری‌های مناطق ۲۲ گانه ابلاغ شده است.»
لاله کاظمی ادامه داد: «این سازمان پیش از بهار ۱۴۰۰ و در راستای تکمیل پالت رنگ در شهر تهران، شیوه نامه اجرایی کاربرد رنگ در فضاهای شهری را با اولویت بافت مسکونی به اجرا درآورد که رنگی شدن شهر یکی از پیامدهای آن در نوروز بود.»
به گفته این مدیر شهری، در این شیوه نامه ضمن ارائه راهنمای کاربرد رنگ در بافت مسکونی، راهبردهایی که باید با رنگ آمیزی اجرا شود و به همراه تصاویر مصداقی تشریح شده است. ضمن اینکه راهنمای رنگ در بافت مسکونی، مسیرها، خیابان های محلی و راهبردهای ضروری مرتبط با رنگ آمیزی (حذف زوائد از فضاهای مسکونی، هنر، حفظ و نگهداشت) از جمله مواردی است که در این دستورالعمل برای رعایت در مناطق ۲۲گانه به آن اشاره شده است.»
معاون سازمان زیباسازی شهر تهران: شیوه نامه کاربرد رنگ در فضاهای شهری با هدف افزایش حس تعلق محله‌ای و پیشگیری از اعمال سلیقه‌های شخصی به مناطق ۲۲ گانه ابلاغ شده است
بازگشت رنگ به شهر
اجرای دستور العمل های رنگی در کوچه پس کوچه های شهر بعد از ابلاغ این شیوه نامه ادامه پیدا کرده و در بسیاری از مناطق تهران با استقبال شهروندان رو به رو شده است. اما اینکه شهرداری چقدر در تغییر رنگ و سیمای شهر تهران موفق بوده، پرسشی است که عضوهیات رئیسه شورای شهر تهران در گفت و گو با همشهری آنلاین، این‌طور به آن پاسخ می‌دهد: «این دستورالعمل اقدام درستی برای بازگشت رنگ به شهرهاست و به باورمن به ویژه در بافت فرسوده تهران بسیار موثر بوده است. در چند منطقه شهر، ایجاد کوچه های رنگی، باعث سرزندگی و نشاط در محله‌های تهران شده و رضایت شهروندان را به دنبال داشته است. اما درباره میزان موفقیت در زمینه رنگ در شهرمعتتقدم که به رغم انجام کارهای زیادی، در این زمینه خیلی موفق نبوده ایم. اما اینکه می خواهیم موفق باشیم، پاسخش این است که بله؛ می خواهیم موفق باشیم.»
زهرا نژادبهرام درادامه این گفت و گو درباره تاثیر رنگ بر شهروندان گفت: «رنگ تاثیر زیادی بر سرزندگی و نشاط شهری دارد. بر همین اساس اگر مدیران شهری و شهروندان موضوع رنگ را جدی بگیرند، می توان بسیاری از دغدغه ها و نگران ها برای سرزندگی و نشاط شهری را برطرف کرد. ضمن اینکه روان‌شناسان اجتماعی و جامعه شناسان معتقدند وجود رنگ می تواند مسائل زیادی را در جامعه برطرف کند.»
رنگ، پیام آور تعریف میانه‌هاست
رئیس کمیته شهرسازی و معماری شورای شهر تهران استفاده از رنگ را فرصتی برای بازی با اذهان دانست و افزود: «رنگ در شهر می تواند روحیه ها را دچار چالش‌های مختلف کند. رنگ های ثابت مثل خاکستری سفید یا مشکی و سفید رنگ‌هایی هستند که فقط دو مفهوم را با خودشان به همراه می آورند و زندگی در شهر را در قالب یا مشکی یا سفید، یاخوشبختی یا بدبختی، یا شادی یا ناشادی یا سلامتی یا بیماری می بیند و این دورنگ هیچ وقت رابطه میانه‌ای را برای زندگی انسان تعریف نمی کند.»
او ادامه داد: «رنگ پیام آور تعریف میانه ها و تعریف بین سفید و مشکی است؛ پیام گفت و گو و داشته هاست. در حالی که در سفید و سیاه فقط یک چیز وجود دارد، اما وقتی روی طیف بین این دو رنگ قرار می گیرم، روی ثروت‌ها و داشته هایمان تمرکز می کنیم. در چنین وضعیتی است که با تمرکز روی زندگی می توان با شهر ارتباط برقرار کرد.»
نژادبهرام ادامه داد: «در نقطه مقابل آن، در شهری که فقط دو رنگ سفید و مشکی و یا خاکستری به چشم می‌خورد، امکان دستیابی به این معانی و مفاهیم برای شهروندان وجود ندارد؛ اما اگر از طیف‌های گسترده و گوناگون در شهر با شیوه و کاربرد صحیح استفاده شود، تاثیر این رنگ‌ها در سرزندگی و روحیه شهروندان شگفت انگیز است و موجب بازتولید فرهنگ جدیدی در شهر می‌شود.»
عضو هیات رئیسه شورای شهر تهران خاطرنشان کرد: «در طبیعت هم ما رنگ‌های زیادی داریم که پاییز نمونه آن است. برای همین است که انسان معمولا این فصل را که ویترینی از رنگ‌هاست، بیشتر دوست دارد. همین موضوع نشان می دهد که الهام گرفتن از طبیعت برای کاربرد رنگ در شهرها یکی از اقداماتی است که مدیران شهری باید به آن توجه کنند.»
تاثیر مصالح در زیبایی نما
رئیس کمیته شهرسازی و معماری شورای شهر تهران اضافه کرد: البته رنگ در شهر صرفا به فضاهای شهری محدود نمی شود. عناصر موجود در شهرها به سه دسته تقسیم می شوند. عناصر ثابت، نیمه ثابت و متحرک. ساختمان ها و بناها و مبلمان شهری در دسته اول یعنی عناصر ثابت قرار می‌گیرند که نقش شهرداری در رنگ آمیزی آن به صورت مستقیم تاثیرگذار است. هر یک از رنگ‌ها پالسی برای زندگی جدید است. باید از هم نشینی رنگ‌ها در شهراستقبال کنیم و بخواهیم شهر وخانه‌هایمان رنگی شود. در این صورت، دلمان هم رنگی می شود و از زمختی سفید و مشکی خارج می شویم.
نژادبهرام با بیان اینکه، کمیته نما می تواند در رنگ آمیزی نماهای ثابت مثل ساختمان ها و فضاها و المان‌های شهری تاثیرگذار باشد، خاطرنشان کرد: البته تلاش هایی هم در این زمینه صورت گرفته است. استفاده از رنگ یا مواد اولیه و مصالح چوبی در ساختمان ها برای تزریق زندگی به شهریکی از این اقدامات به حساب می آید.
هر منطقه یک رنگ
عضو هیات رئیسه شورای شهر تهران ادامه داد:شهرداری می تواند مشوق هایی را برای ساختمان هایی که به سمت رنگی شدن حرکت می کنند در نظر بگیرد. برای مثال می توانیم، ساختمان‌های شاخص در آراستگی رنگی را انتخاب و با نمایش آن ها در بیلبوردهای شهربه شهروندان معرفی کنیم.
رئیس کمیته شهرسازی و معماری شورای شهر تهران: الهام گرفتن از طبیعت برای کاربرد رنگ در شهرها یکی از اقداماتی است که مدیران شهری باید به آن توجه کنند.
او افزود: استفاده از رنگ‌های شاد و مناسب در مبلمان شهری مثل پایه و دیواره پل ها با استفاده از دستور العمل یکسان و متناسب می تواند به سرزندگی شهر کمک کند. شهرداری می تواند صندلی پارک ها و حتی سطل‌های زباله‌ای که در سرتاسر شهر وجود دارند را با رنگ آمیزی یکسانی به سمت یک رنگ خاص ببرد. حتی می توان برای هر منطقه رنگ خاصی را تعریف کرد. به طور کلی، کاربرد رنگ در شهر انرژی مثبتی را در بین شهروندان تولید می کند به خصوص در عناصر ثابت.
رئیس کمیته شهرسازی و معماری شورای شهر تهران با انتقاد از گریزان بودن از رنگ در سال های گذشته گفت: کشوری که مامن رنگ هاست و می تواند با رنگ، پیام های مختلفی را منتقل و ابراز کند، چرا در زندگی شهری از رنگ دوری می‌کند؟ دوری جستن از رنگ نیازمند بررسی و بازشناسی است. به همین خاطر، همین‌جا از جامعه شناسان درخواست دارم این موضوع را بررسی کنند چرا شهر وشهرندان به رغم اینکه همه عناصر و طیف‌های رنگی را به عنوان زبان گویای تصویری برای ارتباط با جامعه می‌شناسد، از رنگ دوری می‌کند.