همشهری آنلاین – اشکان جهان‌آرای: معضل زباله و دفع بهداشتی آن که تمام شهرهای شمالی با آن دست و پنجه نرم می‌کنند در برخی شهرهای مازندران به دلیل نبود فضای مناسب برای دفع و دپوی زباله‌ها مشکلات حادتری را ایجاد کرده است. یکی از این شهرها جویبار است که قرار داشتن سایت دپوی زباله آن در نزدیکی شهر و همسایگی زمین‌های کشاورزی سال‌هاست انتقداهای شهروندان و حتی مسئولان را در پی دارد، اما این انتقادها هنوز منجر به حل معضل زباله جویبار نشده است.
سایت دپوی زباله جویبار در حال حاضر در فاصله دو کیلومتری این شهر قرار دارد و با توجه به قرار داشتن در کنار شالیزارهای جویبار، بر بخشی از کشاورزی جویبار نیز تاثیر منفی می‌گذارد. معمولا با گرم شدن هوا نیز بوی بد این سایت زباله تا کیلومترها دورتر احساس می‌شود.
نکته قابل توجه درباره معضل پسماند در جویبار، نقش این شهر در صنعت بازیافت و فعالیت تعداد زیادی از واحدهای تفکیک زباله برای عرضه به واحدهای بازیافت است. بسیاری از شهروندان جویبار این پرسش را مطرح می‌کنند که چرا شهری مانند جویبار که پیشینه و ظرفیت کافی برای انجام فعالیت‌های مرتبط با بازیافت زباله را دارد هنوز نتوانسته معضل پسماند را برطرف کند؟
چندی پیش یکی از شهروندان جویبار با فرستادن پیامی به همشهری آنلاین همین موضوع را یادآوری کرد و نوشت:
«جویبار در جمع‌آوری و تفکیک محصولات بازیافتی مشهور است، ولی چندین سال است که مشکل مدیریت پسماند در جمع‌آوری زباله شهری و روستایی در این شهر حل نشده است. چرا در شهری که ده‌ها سال است به طور سنتی تفکیک زباله به عنوان یک شغل و منبع درآمد انجام می‌شود، هنوز مسئولان دنبال صنعتی کردن این شغل پرسود و اشتغال زا در این شهر نرفتند؟ در شهری که به گفته شهردار روزانه ۲۵ تن زباله جمع می‌شود آیا روش دپوی سنتی آن هم در کنار بافت شهری درست است؟ برای رفع بوی بد حاصل از دپوی نامناسب زباله‌ها در مکان نامناسب و چسبیده به شهر چرا کسی پیگیر نمی‌شود؟»
دپوی غیر بهداشتی زباله
وضعیت سایت زباله جویبار تا کنون بارها مورد انتقاد شهروندان و حتی رسانه‌ها قرار گرفت. اما زباله‌ها همچنان در سایت دپوی زباله جویبار روی هم تلنبار می‌شوند. زباله‌هایی که به گفته رئیس اداره حفاظت محیط زیست جویبار به روش بهداشتی دپو نمی‌شوند و سلامت منطقه را تهدید می‌کند.
ناصر کیایی به همشهری آنلاین می‌گوید: دپوی زباله در این سایت از ابتدا با در نظر گرفتن استانداردهای لازم انجام نشد و متاسافنه این روند ادامه پیدا کرد. هم مساحت کمی دارد و هم سال‌های طولانی است که زباله در آن بدون رعایت نکات بهداشتی دپو می‌شود. بارها پیگیری این موضوع شدیم تا برطرف شود، اما عزم لازم برای حل این معضل وجود ندارد.
رئیس اداره حفاظت محیط زیست جویبار: باید زنجیره صنعت بازیافت در جویبار ایجاد شود تا بتوان با آن به کاهش معضل پسماند جویبار کمک کرد.
وی می‌افزاید: روزانه به طور میانگین حدود ۶۰ تن زباله مربوط به شهرستان جویبار در این محدوده دپو می‌شود. سال‌هاست ارتفاع دپوی زباله از سطح زمین‌های همچوار بالاتر رفته و برای شیرابه‌های آن هم کار اساسی انجام نشد. برای حل این مشکل شهرداری به تنهایی نمی‌تواند کاری انجام دهد. به یک عزم و اراده جدی در سطح ملی نیاز است تا مشکل جویبار و سایر شهرهای شمالی برطرف شود.
رئیس اداره حفاظت محیط زیست جویبار خاطرنشان می‌کند: معضل زباله در جویبار با تکمیل نیروگاه زباله‌سوز ساری برطرف خواهد شد. اما این پروژه به بهره‌برداری نرسیده و تا زمانی که تکمیل نشود متاسفانه این وضعیت در جویبار ادامه خواهد داشت.
بار مضاعف تفکیک زباله برای جویبار
کیایی درباره انجام فعالیت سنتی تفکیک زباله در جویبار به عنوان یک شغل ثابت نیز می‌گوید: بازیافت و تفکیک اگر به صورت اصولی و صنعتی اتفاق بیفتد اقدام خوبی است. اما آن‌چه که در جویبار سال‌هاست انجام می‌شود یک فرآیند سنتی است که با این شکل نه تنها سودی برای شهر ندارد، بلکه به دلیل وارد شدن زباله‌های سایر شهرها به این شهر حجم پسماند جویبار را بیشتر می‌کند. ضمن این که به دلیل غیربهداشتی انجام شدن سبب افزایش آلودگی هم می‌شود.
وی تصریح می‌کند: اتفاقا یکی از مشکلات محیط زیستی ما ورود همین زباله‌ها و پسماندها از سایر شهرها به جویبار است. به طور تقریبی از هر ۵ تن زباله خشک حدود ۵۰۰ کیلو پسماند باقی می‌ماند. اگر در جویبار خط پردازش استاندارد زباله و مراکز بازیافت صنعتی داشتیم این فعالیت‌ها قطعا به سود شهرستان بود. اما در شرایط کنونی سودی برای شهرستان ندارد. باید زنجیره صنعت بازیافت در جویبار ایجاد شود تا بتوان با آن به کاهش معضل پسماند جویبار کمک کرد.
نیاز به شهرک بازیافت
بحث بهره‌برداری از ظرفیت جویبار در تفکیک زباله و بازیافت آن سال‌هاست که مطرح شده و به سرانجامی نرسیده است. تیر ۱۳۹۴ رضا گنجی فرماندار وقت جویبار اعلام کرده بود که قرار است شهرک بازیافت در جویبار راه‌اندازی شود تا از ظرفیت موجود در این شهرستان برای رونق اقتصادی استفاده شود. اما از آن سال تا کنون با وجود این که در چند نوبت دیگر از زبان برخی مسئولان دیگر به این طرح اشاره شد، هیچ اقدامی برای تحقق این هدف صورت نگرفت.
شهردار جویبار: تنها راه موجود برای خروج جویبار از معضل زباله بهره‌برداری از نیروگاه زباله‌سوز ساری است.
شهردار جویبار نیز در گفت‌وگو با همشهری آنلاین بر ضرورت راه‌اندازی صنایع بازیافتی و تبدیل زباله‌های تفکیک شده به محصولات مورد نیاز جامعه تأکید می‌کند و می‌گوید: استفاده از ظرفیت تفکیک زباله سنتی در جویبار با راه‌اندازی صنایع تبدیلی مرتبط با این بخش فراهم خواهد شد که متاسفانه این حلقه مهم از زنجیره مد نظر را در جویبار نداریم.
همت محمدنژاد می‌افزاید: در حال حاضر از فعالیت شغلی مرتبط با تفکیک زباله‌ها منفعتی به شهر نمی‌رسد و فقط ضایعات در این شهر دپو می‌شود و پس از یک بسته‌بندی ساده به شهرهای صنعتی کشور فرستاده می‌شود. اگر کارخانه‌هایی داشته باشیم که بتوان در همین جا زباله‌های جمع‌آوری شده را پس از بازیافت به محصول تبدیل کرد، اشتغالزایی بالایی خواهیم داشت. طرح شهرک ضایعات باید توسط نهادهای استانی مرتبط مانند شرکت شهرک‌های صنعتی مازندران و سازمان صمت پیگیری شود و سپس برای جذب سرمایه‌گذار اقدام کنیم.
در انتظار تکمیل زباله‌سوز ساری
این مسئول اظهار می‌کند: در حال حاضر تنها راه موجود برای خروج از این وضعیت، بهره‌برداری از نیروگاه زباله‌سوز ساری است. جویبار با ساختمان زباله‌سوز ساری حدود ۱۵ کیلومتر فاصله دارد و اگر راه‌اندازی شود با توجه به ظرفیت زباله‌سوز ساری می‌توانیم تمام زباله‌ها را برای تبدیل شدن به انرژی به همین نیروگاه انتقال دهیم.
شهردار جویبار از برنامه‌ریزی برای ساخت خط پردازش زباله در جویبار نیز خبر می‌دهد و می‌گوید: با دو پیمانکار برای اجرای این طرح رایزنی‌هایی داشتیم و امیدواریم که با راه‌اندازی این خط پردازش بخشی از مشکل شهر برطرف شود و منافع اقتصادی هم برای شهر به دنبال داشته باشد.
محمدنژاد درباره وضعیت کنونی سایت دپوی زباله جویبار نیز خاطرنشان می‌کند: در حال حاضر محل دپوی زباله با خاک‌پاشی و آهک‌پاشی شرایط بهتری نسبت به گذشته دارد. شرایط را از قبل بهتر کردیم. فضایی را هم برای مدیریت شیرابه ایجاد کردیم تا آلودگی کمتری وارد محیط شود. اما در مجموع خودم به عنوان شهردار به انتقال زباله به این سایت دپوی زباله انتقاد دارم. در این زمین حدودا یک هکتاری بیش از سه دهه است که زباله دپو می‌شود و با گسترش فضای شهر حالا به بافت شهری و منطقه مسکونی نزدیک شده است. با این حال فعلا تا زمان راه‌اندازی نیروگاه زباله‌سوز ساری چاره‌ای جز انجام برخی اقدامات بهداشتی دپوی زباله در این سایت نداریم.