به گزارش همشهری آنلاین به نقل از روزنامه همشهری، براساس اسنادی که اخیرا آکادمی سوئد، اعطاکننده جایزه نوبل ادبیات پس از ۵۲ سال منتشر کرده و در روزنامه معروف سوئدی «سونسکا داگبلادت» منتشر شده، هیأت داوران این نهاد ادبی از عواقب اعطای جایزه به الکساندر سولژنیتسین، نویسنده روس بیم داشته‌اند و بر سر انتخاب او نیز اختلاف‌نظر فاحشی میان اعضای آکادمی سوئد مطرح بوده است.
نویسنده «یک روز از زندگی ایوان دنیسویچ» که در نوشته‌هایش به فساد، وحشت و جنایات «استالین» پرداخته در نهایت از سوی حکومت شوروی تبعید شد. این نویسنده روس در سال ۱۹۷۰ میلادی به‌عنوان برنده جایزه نوبل ادبیات انتخاب شد، اما به‌تازگی فاش شده که در پشت پرده انتخاب او به‌عنوان برنده، بحث‌های زیادی میان هیأت داوران درباره چرایی و تبعات اعطای این جایزه مطرح بوده است. «آرتور لوندکویست» یکی از اعضای آکادمی سوئد در آن زمان نگرانی خود را از عواقبی که پس از دریافت نوبل در انتظار سولژنیتسین است و این که آیا این جایزه به نفع او تمام خواهد شد یا به زیانش، مطرح کرده و معتقد بوده اعطای این جایزه درواقع اعلام مخالفت با شوروی خواهد بود و جایزه نوبل نباید به آوردگاه سیاسی میان منافع سیاسی مختلف تبدیل شود.
مجمع‌الجزایر گولاگ و تبعید سولژنیتسین
الکساندر سولژنیتسین در آن زمان کتاب «یک روز از زندگی ایوان دنیسویچ» و آثار مهمی چون «نخستین دایره» و «بخش سرطان» را منتشر کرده بود، اما رمان «مجمع‌الجزایر گولاگ» که او به‌صورت مخفیانه در شوروی نوشت در سال ۱۹۷۳ منتشر و سال بعد از آن نیز موجب تبعید او شد. اما هنری اولسون، دیگر عضو آکادمی سوئد در نظری مخالف با آرتور لوندکویست اعلام کرده بود: «درست به همان دلیل که در سال ۱۹۶۵ جایزه نوبل را به شولوخف طرفدار استالین دادیم، حالا انصاف حکم می‌کند که بتوانیم جایزه را به نویسنده منتقد سیستم مثل الکساندر سولژنیتسین بدهیم.» به گزارش ایسنا،درنهایت سال ۱۹۷۰ الکساندر سولژنیتسین در رقابت با چهره‌هایی چون پابلو نرودا، شاعر معروف شیلیایی و پاتریک وایت، نویسنده اهل استرالیا به‌عنوان برنده نهایی نوبل ادبیات معرفی می‌شود، اما مسیر دریافت جایزه برای او به هیچ عنوان هموار نبود. او که در آن زمان مورد آزار و اذیت حزب کمونیست و نیروهای «KGB» قرار می‌گرفت، بیم آن داشت که درصورت خروج از شوروی برای دریافت جایزه نوبل ادبیات با سلب تابعیت و ناتوانی در بازگشت به خانه روبه‌رو شود. در ابتدا قرار بود جایزه نوبل در سفارتخانه سوئد در مسکو به او اعطا شود اما سولژنیتسین این پیشنهاد را نپذیرفت و معتقد بود: «چرا این جایزه باید به‌صورت مخفیانه و در مراسم خصوصی اعطا شود؟ مگر این جایزه مایه خجالت است که بخواهم دور از چشم مردم و پنهانی آن را دریافت کنم؟»
ارسال مخفیانه متن سخنرانی
در ادامه کارل راگنر، دبیر دائمی آکادمی سوئد مأمور اعطای جایزه به سولژنیتسین در آپارتمانش در روسیه شد، اما با درخواست ویزای او موافقت نشد و سولژنیتسین که از این موضوع بسیار ناراحت شده بود در نامه‌ای سرگشاده از آکادمی سوئد درخواست کرد درصورتی که به اندازه کافی برای دریافت جایزه زنده نبود پسرش به نمایندگی از او این جایزه را دریافت کند.
با وجود این، او همچنان به ارائه سخنرانی نوبل خود اصرار داشت و یک روزنامه‌نگار سوئدی به نام استیگ فردریکسون در ملاقاتی با سولژنیتسین دست‌نوشته‌ای از متن سخنرانی او را به‌صورت مخفیانه به هلسینکی فنلاند رساند. متن قدرتمند سولژنیتسین در آگوست ۱۹۷۲ منتشر و در سراسر جهان نقل شد. الکساندر سولژنیتسین سال ۱۹۷۴ و پس از تبعید، مدال نوبل ادبیات خود را طی مراسمی در استکهلم دریافت کرد. او همراه خانواده‌اش به آمریکا نقل‌مکان و برای ۲۰ سال در آنجا زندگی کرد. این نویسنده روس در سال ۲۰۰۸ و در ۸۹ سالگی در مسکو درگذشت.