همشهری آنلاین _ رابعه تیموری: قرار گرفتن روستای عمادآور در طرح کمربند سبز باعث شد مردم این روستا چندین دهه اجازه ساخت‌وساز نداشته باشند و بافت مسکونی روستا فرسوده و نیمه مخروبه شود. طرح هادی این روستا در سال‌های اخیر ابلاغ و اجرا شد، اما اغلب اهالی توانایی ساخت‌وساز خانه‌های خود را ندارند و با پیامدهای اجرای کشدار طرح کمربند سبز دست و پنجه نرم می‌کنند. گزارش زیر بازدید از این روستا و شرح مشکلات اهالی است. روستای عمادآور به «نگین ری» شهرت دارد.
خیابان شهید سنسپور، خیابان اصلی روستای عمادآور به شمار می‌آید. ابتدای این خیابان پر از کشتزارهای سرسبز و گندمزارهای وسیع است و برای رسیدن به بافت مسکونی روستا باید این کشتزارها را پشت سر بگذاریم. از تعدادی از اهالی که داخل تعمیرگاه لوازم خانگی نبش خیابان نشسته‌اند، درباره شرایط اجرای طرح هادی و نوسازی روستا پرس‌وجو می‌کنیم.
- بومیان روستا مهاجرت کردند
«علیرضا قادری» می‌گوید: «بسیاری از مردم بومی روستا سال‌ها پیش از اینجا مهاجرت کردند و خانه‌های خود را به کارگران تبعه افغانستان یا پاکستان که در باغ‌ها و مزارع کار می‌کنند، اجاره داده‌اند.» او که از اهالی قدیمی عمادآور است به ساختمان‌های نیمه ویران و گلی ضلع شرقی خیابان اشاره می‌کند و می‌گوید: «بخش قابل توجهی از روستا در طرح کمربند سبز قرار گرفته و تا مدتی پیش مجوز تخریب و نوسازی به املاک این بخش نمی‌دادند.» طرح هادی روستایی عمادآور در سال ۱۳۹۳ تدوین و ابلاغ شده، ولی پس از تأسیس دهیاری به مرحله اجرا رسیده است.
قادری از تدوین و ابلاغ طرح هادی روستای عمادآور در سال ۱۳۹۳ و دلیل تأخیر در اجرای طرح بی‌خبر است و می‌گوید: «بیشتر از ۳۰ سال به اهالی اجازه نمی‌دادند خشت روی خشت بگذارند و از حدود ۲ سال پیش مجوز نوسازی به مالکان داده می‌شود.» او معتقد است بالا رفتن قیمت مصالح ساختمانی، باعث کند شدن نوسازی عمادآور شده است. قادری می‌گوید: «اهالی توان ساخت خانه‌های‌شان را ندارند. وام‌ها و تسهیلاتی هم که به اهالی داده می‌شود، کفاف این هزینه‌ها را نمی‌دهد. این تسهیلات بلاعوض نیستند و اهالی روستا که اغلب کشاورزند و درآمد ثابت ماهانه ندارند، نمی‌توانند اقساط تسهیلات را پرداخت کنند.»
- بومیان روستا مهاجرت کردند
حاج «اکبر دهقان» از بومیان روستای عمادآور است. او به یکی از املاک روستا که سال‌ها نیمه‌کاره رها شده، اشاره می‌کند و می‌گوید: «مالک قصد داشت مغازه خود را بزرگ‌تر کند، ولی وقتی دیوار مغازه را برداشت از ساخت آن جلوگیری کردند و مجبور شد ملکش را سال‌ها نیمه‌کاره رها کند. حالا که مجوز ساخت‌وساز داده می‌شود، باید چند برابر هزینه کند تا مغازه‌اش را بسازد و این هزینه در توانش نیست.» حاج اکبر از مهاجرت بومیان روستا دلگیر است و می‌گوید: «آنقدر دیر ساخت‌وساز را مجاز کردند که خانه‌های اهالی قدیمی روستا به مخروبه تبدیل شد. آنها مشکلات زندگی در این خانه‌ها را تاب نیاوردند و از روستا رفتند.»
- تصویری از زاغه‌نشینی
در میان خانه‌های قدیمی روستا تک و توک خانه‌هایی یافت می‌شود که دستی به سر و روی آنها کشیده و نونوار شده‌اند. کوچه شهید زارعی از معابر فرعی خیابان شهید سنسپور است. در این کوچه همان نشانه‌های کم قوت زندگی و معماری شهری هم رنگ می‌بازد و قلعه‌ای با خانه‌های پیر و پردار و درخت پیش روی ماست. خانه‌های قلعه سقف‌های گنبدی دارند و شاخ و برگ درختان کهنسال از دیوارهای‌شان بالا رفته است. سقف‌های گنبدی ایزوگام شده‌اند، اما سیمان‌های سفید یا تگری که دیوارهای آجری را پوشانده، فروریخته‌اند و فقط لکه‌هایی کوچک یا بزرگ از این پوشش باقی مانده‌اند. استفاده از پارچه و قطعه‌های مقوا به جای شیشه در قاب پنجره‌های چوبی، تصویر زندگی زاغه‌نشینی در قلب روستای تاریخی عمادآور را کامل می‌کند.
- توان نوسازی خانه‌های‌مان را نداریم
«همدم خانم» از ساکنان این قلعه است. خانواده پرجمعیت همدم خانم در ۲ نیم طبقه زندگی می‌کنند که فقط ۲ اتاق دارد و در نیم‌طبقه دوم خانه، آلونکی آجری ساخته شده که به جای در، پتوی سیاه ضخیمی به درگاه کوتاه آن آویخته‌اند. دختر همدم خانم می‌گوید: «جای ما خیلی تنگ بود و مجبور شدیم این اتاق را شبانه و مخفیانه بسازیم. خانه‌های ما فرسوده است و به قیمت ملک کلنگی خرید و فروش می‌شود. با پولی که دست‌مان را می‌گیرد، نمی‌توانیم خانه دیگری بخریم. توانایی ساخت خانه‌های‌مان را هم نداریم و مجبوریم با همین اوضاع سر کنیم.» همسایه‌های همدم خانم هم نوسازی خانه‌های نقلی خود را به‌صرفه نمی‌دانند.
روبه‌روی قلعه، طاق بزرگی قرار دارد. این طاق شبیه درگاه کاروانسرایی است که با قرار گرفتن دری در چهارچوب آن، دسترسی محلی روستا به روستاهای مجاور مسدود می‌شود. در فضای پشت طاق تا چشم کار می‌کند باغ‌های سبزیکاری و مزرعه‌های سرسبز گسترده شده و اتاقک‌های گلی و خشتی حاشیه این مزارع که برای زندگی کارگران باغ ساخته شده‌اند، لااقل چندین دهه عمر دارند.
- اهالی: نگین ری راآباد کنید
روستای تاریخی عمادآور در مجاورت و همسایگی محدوده شهری منطقه ۲۰ واقع شده، اما این همسایگی سبب نشده در امکانات شهری منطقه سهیم شود. قرار گرفتن در طرح کمربند سبز و مشکلات ناشی از آن، تنها دغدغه اهالی نگین ری نیست و از کمبود امکانات رفاهی مختلف رنج می‌برند. آسفالت و زیرسازی معابر اصلی و فرعی روستای عمادآور اقدامی بوده که ظرف ۲ سال گذشته و از ابتدای فعالیت دهیاری روستا انجام شده است، اما اهالی هنوز هم شاهد بروز تصادفات رانندگی متعدد در ورودی روستا هستند. «سیدعلی مرادی» از بومیان یزدی‌تبار روستای عمادآور است. او به ناایمن بودن این نقطه اشاره می‌کند و می‌گوید: «آسفالت و روکش خیابان‌های روستا که کاملاً تخریب شده بود به تازگی ترمیم شده، ولی مشکلات ترافیکی ورودی روستا حل نشده است. این خیابان شیب نامناسبی دارد و بسیاری از رانندگان پس از تغییر مسیر به سوی عمادآور دچار سانحه می‌شوند.»
- ایستگاه اتوبوس می‌خواهیم
مرادی نصب و جانمایی ایستگاه اتوبوس بین شهری را در ورودی روستا سبب سهولت و امنیت رفت‌وآمد ساکنان روستا به شهرری می‌داند. او می‌گوید: «از طریق شورای روستا و دهیاری بارها این موضوع را پیگیری کردیم، اما مسئولان حمل‌ونقل عمومی معتقدند به دلیل قرار گرفتن ورودی روستا در کمربندی بزرگراه شهید آوینی، نصب ایستگاه اتوبوس خطرآفرین است. درحالی که محل قرار گرفتن فروشگاه شهروند هم شرایط مشابهی دارد و از زمان تأسیس ایستگاه تاکنون حادثه‌ای اتفاق نیفتاده است.»
- درس و مشق، تعطیل!
کمبود امکانات آموزشی از مهم‌ترین کمبودهای روستای عمادآور به شمار می‌آید. «فاطمه مرتضایی» یکی از ساکنان خیابان شهید سنسپور است. او می‌گوید: «در این روستا مدرسه‌ای وجود ندارد و دختران و پسران عمادآور باید در مدارس شهرری درس بخوانند.» تنها مدرسه روستا از مدت‌ها پیش متروکه رها شده است. مرتضایی درباره مشکلات دوربودن مسیر رفت‌وآمد دانش‌آموزان می‌گوید: «با وجود بزرگراه و خطراتی که در مسیر تردد دانش‌آموزان قرار دارد، والدین مجبورند با خودرو شخصی فرزندان‌شان را به مدرسه برسانند. این مشکلات باعث می‌شود که بسیاری از دختران و پسران روستا در نوجوانی ترک تحصیل کنند.» او از کمبود امکانات بهداشتی و درمانی عمادآور گلایه دارد و می‌گوید: «در اینجا از بیمارستان و درمانگاه و حتی ساختمان یا مطب خصوصی پزشکان خبری نیست و اهالی در هر ساعتی از شبانه‌روز که به خدمات درمانی نیاز پیدا کنند باید به شهرری بروند.»در روستای عمادآور یک خانه بهداشت وجود دارد که هر روز صبح تا ظهر خدماتی مانند واکسیناسیون نوزادان و بهداشت مادر و کودک ارائه می‌کند. هر هفته چند ساعت پزشک عمومی در مرکز بهداشت حضور دارد و به مداوای بیماران می‌پردازد..
- نیاز روستا، کانکس نیروی انتظامی
مرتضایی معتقد است کمبود نظارت سازمان‌های انتظامی، شرایط سوءاستفاده افراد ناباب را فراهم کرده است. او می‌گوید: «عمادآور کانکس نیروی انتظامی یا مرکز دیگری برای برقراری امنیت ندارد و سرقت‌های زیادی در روستا رخ می‌دهد.» «رضا دشتی» از اهالی عمادآور است. او ساماندهی نهرهای روستا را از اقدامات مناسب دهیاری ذکر می‌کند و می‌گوید: «با لوله‌گذاری، سرپوشیده کردن و دریچه‌گذاری نهرهای داخل کوچه‌ها آلودگی زیست‌محیطی کاهش پیدا کرده است. دهیاری روستا و شهرداری منطقه ۲۰ بخش‌هایی از کانال آب را هم با فنس‌کشی و نصب نیوجرسی ایمن کرده‌اند، ولی هنوز بسیاری از قسمت‌های کانال ناایمن و روباز است.»
۶۰ خانوار ایرانی در روستا سکونت دارند و ۸۰ خانوار مهاجر جزء جمعیت عمادآور محسوب می‌شوند. جمعیت شناور روستا که کارگران کارگاه‌ها و کشاورزان غیرمقیم را شامل می‌شود، در سال‌های اخیر افزایش داشته است.
۲۲۰ خانوار از بومیان عمادآور در روستا ساکن بودند که با مهاجرت اهالی، تعداد آنها به ۱۴۰ خانوار کاهش پیدا کرده است.
۸۴۲ نفر تعداد ساکنان روستای عمادآور در سرشماری سال ۱۳۸۵