به گزارش همشهری آنلاین به نقل از نیویورک تایمز اکنون دولت آمریکا بیش از ۳ میلیارد دلار را برای حوزه نادیده‌گرفته شده دیگری صرف می‌کند: ساختن قرص برای مقابله با کروناویروس در همان ابتدای شروع عفونت آن در افراد تا بالقوه توان جان‌های بسیاری را در سال‌های آینده نجات داد.
این برنامه جدید بوسیله «وزارت بهداشت و خدمات انسانی آمریکا اعلام شد، کارآزمایی‌های بالینی چند داروهای معدود نامزدشده امیدبخش را سرعت خواهد بخشید. اگر همه چیز خوب پیش برود، نخستین قرص‌هایی از این نوع ممکن است تا پایان سال در دسترس قرار گیرند. «برنامه داروهای ضد ویروسی برای پاندمی‌ها» از پژوهش درباره گروه کاملا جدیدی از داروها – نه فقط برای کروناویروس‌ها، بلکه برای ویروس‌هایی که می‌توانند باعث پاندمی‌های آینده شوند- نیز حمایت خواهد کرد.
شماری از ویروس‌های دیگر از جمله آنفلوانزا، اچ‌آی‌وی (ویروس ایدز)، هپاتیت C می‌توانند با یک قرص ساده درمان شوند. اما علیرغم بیش از یک سال پژوهش، چنین قرصی برای درمان شخص مبتلا به عفونت کروناویروس پیش از آنکه بیماری شدت پیدا کند، در دسترس قرار نگرفته است.برنامه دولت ترامپ برای تسریع پژوهش درباره کووید-۱۹ پول بیشتری را صرف ساختن واکسن کرد تا دارو برای درمان مبتلایان به کووید-۱۹ و اکنون این برنامه جدید می‌خواهد این شکاف را پر کند.
همه چیز از دوران ایدز شروع شد
جستجو برای داروهای ضد ویروسی به خصوص از دوران شیوع ایدز شدت گرفت. موسسه ملی آلرژی و بیماری‌های عفونی آمریکا به رهبری دکتر آنتونی فاوچی که از برنامه ساخت دارویی برای عفونت کروناویروس حمایت می‌کند، تجربه موفقی در پژوهش درباره قرص‌های ضد ویروسی در سه دهه پیش در هنگام اوج شیوع ایدز دارد. این موسسه در دهه ۱۹۹۰ پژوهش‌هایی را انجام داد که به ساخت نخستین قرص ضد ویروسی برای اچ‌آی‌وی منجر شد، یک داروی «مهارکننده پروتئاز» که از ساخت یک پروتئین اساسی ویروسی جلوگیری می‌کند و می‌تواند باعث برای همه عمر بیماران ویروس را تحت کنترل نگهدارد.
پژوهشگران در اوائل دهه ۲۰۰۰ دریافتند که داروی ضد ویروسی به نام «سوفوسبوویر» بیماری ویروسی هپاتیت C در تقریبا ۱۰۰ درصد موارد علاج کند. داروی تامیفلو که به صورت بدون نسخه برای آنفلوانزا در دسترس است، می‌تواند بهبودی افراد را تسریع کند و از شدت گرفتن بیماری و نیاز به بستری شدن جلوگیری کند.
پژوهشگران در شروع این پاندمی شروع به آزمایش داروهای ضد ویروسی موجود بر روی بیماران بستری شده به علت کووید-۱۹ شدید کردند. اما بسیاری از این کارآزمایی‌ها نتوانستند سودمندی این داروهای ضد ویروسی را نشان دهند.
بسیاری از افراد به خوبی از پس عفونت کرونا ویروس بر می‌آیند و بهبود پیدا می‌کنند، اما در گروهی دیگر دستگاه ایمنی به در هدفگیری اشتباه می‌کند و به جای ویروس‌ها شروع به آسیب زدن به بافت‌های بدن می‌کند. این آسیب زدن دستگاه ایمنی به خود بدن است که کار بسیاری از افراد مبتلا به کووید-۱۹ را حتی پس از آنکه تکثیر کروناویروس متوقف شده است، به بیمارستان می‌کشاند. بنابراین دارویی که تکثیر ویروس را در مراحل اولیه عفونت متوقف کند، ممکن است در درمان بیمانی که بیماریشان به مراحل بعدی پیشرفت کرده است، تاثیری نداشته باشد.
تنها دارویی که تا حدی موثر است
تا به حال تنها دارویی که سودمندی واضحی در افراد مبتلا به کووید-۱۹ بستری در بیمارستان نشان داده است، «رمدسیویر» (remdesivir) بوده است. به نظر می‌رسد این دارو که در اصل به عنوان داروی برای علاج بالقوه بیماری ناشی از ویروس ابولا مورد بررسی قرار گرفته بود، در صورتی که به صورت داخل‌وریدی برای بیماران تجویز شود، دوره بیماری کووید-۱۹ را کوتاه می‌کند. این دارو در ماه اکتبر (مهر) به نخستین دارو و تا به حال تنها داروی ضد ویروسی بدل شد که تایید کامل سازمان غذا و داروی آمریکا را برای استفاده در درمان کووید-۱۹ گرفته است.
با این وجود کارآیی رمدسیویر بسیاری از پژوهشگران را راضی نکرده است. سازمان جهانی بهداشت در ماه نوامبر (آبان) توصیه کرد از این دارو برای بیماران کرونا استفاده نشود.
رمدسیویر در صورتی که بیمار زودتر در سیر بیماری‌اش آن را به صورت قرص مصرف کند، ممکن است اثربخشی بیشتری داشته باشد. اما این دارو در فرمولاسیون تاییدشده فعلی‌اش به صورت خوراکی قابل‌مصرف نیست، چرا که پس از مصرف خوراکی از راه روده به جریان خون جذب نمی‌شود.
بیشتر بخوانید:
-
سازمان غذا و داروی آمریکا به داروی رمدسیویر برای درمان کرونا مجوز داد
-
اختلاف‌نظرها درباره تاثیربخشی رمدسیویر | تردید برخی کارشناسان درباره نتایج بررسی سازمان جهانی بهداشت
داروهای ضد کرونای در دست بررسی
پژوهشگران در سراسر جهان در حال آزمایش داروهای ضدویروسی دیگر هستند که از قبل اثربخشی‌شان به صورت قرص ثابت شده است. یکی از چنین داروهایی به نام «مولناپیراویر» (molnupiravir) در سال ۲۰۱۹ بوسیله پژوهشگان دانشگاه اموری در آمریکا ساخته شد و برای مقابله با ویروس‌ها از جمله ویروس آنفلوآنزا و ویروس آنسفالیت (التهاب مغز) اسبی ونزوئلایی آزمایش شد.
پژوهشگران دانشگاه اموری با همکاری شرکت «ریجبک بیوتراپیوتیکز» در میامی آمریکا تجربه‌های با این دارو در موش‌ها انجام دادند که نتایج آن قدر امیدوارکننده‌ای بود که شرکت داروسازی مرک را به وارد کردن این دارو به کارآزمایی‌های انسانی برای کووید-۱۹ علاقمند کرد.
اما کارآزمایی مولناپیرواویر در بیماران بستری کرونا اثرسودبخشی را نشان نداد و در ماه آوریل (فروردین)، این شرکت‌ها اعلام کردند که این کارآزمایی را متوقف می‌کنند.
اما این شرکت‌ها در پاییز سال گذشته یک بررسی دوم را هم آغاز کرده بودند که در آن این دارو را بر روی افراد که به تازگی تشخیص کووید-۱۹ در آنها داده شده بود، آزمایش می‌شد. این کارآزمایی در حال انجام است و شرکت مرک در حال وارد کردن داوطلبانی به آن است که در معرض خطر بالاتر عفونت شدید کرونا هستند، از جمله سالمندان دچار چاقی و دیابت. نتایج این کارآزمایی دوم تا ماه اکتبر (مهر) روشن خواهد شد.
داروی دیگری که مورد توجه دولت آمریکا قرار گرفته است، دارویی است که دانشمندان شرکت فایزر از مولکولی که در ابتدا در اوائل دهه ۲۰۰۰۰ به عنوان داروی بالقوه سارس (نشانگان شدید حاد تنفسی ناشی از ویروس سارس-کوو-۱) طراحی شد، ساخته‌اند. این دارو سال‌ها در قفسه‌ها مانده بود، اما در بهار گذشت، دانشمندان تصمیم گرفتند ساختار آن را طوری تغییر دهند که بتواند بر ضد آنزیم پروتئاز در کروناویروس جدید (سارس-کوو-۲) موثر باشد. بیش از ۲۰۰ پژوهشگر شرکت فایزر به این پژوهش درباره مولکولی که اکنون PF-07321332 خوانده می‌شود، پیوستند.
این دارو برای تزریق داخل‌وریدی طراحی شده بود، اما پژوهشگران فایزر موفق شدند ساختار آن را طوری تغییر دهند که به صورت قرص خوراکی هم موثر باشد. هنگامی که این دارو به طور خوراکی به موش‌ها داده شد، میزان آن در خون به حد کافی بالا رفت تا باعث مهار کروناویروس شود. فایزر یک کارآزمایی بالینی برای بررسی بی‌خطر بودن این دارو در انسان‌ها را شروع کرد و ان تظار می‌رود این دارو ماه آینده به مراحل بعدی بررسی وارد شود.
برنامه‌ای درازمدت که مقابله با پاندمی‌های آینده
ساختن قرصی که بتواند میزان بستری‌شدن و مرگ ناشی از کووید-۱۹ را کاهش دهد، کار آسانی نیست. افراد باید به محض اینکه آزمایششان مثبت شد به این داروها دسترسی داشته باشند. بنابراین برنامه آزمایش و تشخیص باید با برنامه درمانی پیوند داشته باشد.
دکتر فاوچی می‌گوید اگر تاریخچه پژوهش درباره داروهای ضدویروسی را راهنما قرار دهیم، نخستین داروهای برای کووید-۱۹ احتمالا اثربخشی متوسطی بر ضد بیماری خواهند داشت، اما همین هم می‌تواند شروع خوبی باشد.
دولت آمریکا همچنین تا ۱.۲ میلیارد دلارد را صرف مراکز پژوهشی خواهد کرد که دانشمندان در آنها بررسی‌های مرحله اولیه درباره داروهایی انجام خواهند داد که از راه‌های دیگر کروناویروس را مهار می‌کنند. برخی از این داروها با سایر پروتئین‌های ضروری ویروسی تداخل می‌کنند و برخی دیگر مانع از نسخه‌برداری ژن‌های ویروس می‌شوند.
حتی اگر چند سالی طول بکشد تا نسل بعدی قرص‌های ضد کرونا در دسترس قرار گیرند، بسیاری از دانشمندان می‌گویند پژوهش در این زمینه سرمایه‌گذاری سودمندی است، چرا که این داروها نه تنها می‌توانند به مقابله با این پاندمی کمک کنند، بلکه بالقوه خط اول دفاعی برای پاندمی بعد هم خواهند بود.
این برنامه نه فقط از پژوهش درباره قرص‌های بر ضد کروناویروس بلکه داروهایی بر ضد سایر عوامل بیماری‌زای پرخطر مانند «فلاوی‌ویروس‌ها» عامل بیماری‌هایی مانند «تب دنگی» و «تب نیل غربی» و «تاگوویروس‌ها» عامل بیماری‌های منتقل‌شونده از راه پشه مانند «چیکونگونیا» و «آنسفالیت اسبی شرقی» حمایت می‌کند.