همشهری آنلاین_معصومه حق‌جو: این پویش که در سه حوزه قوانین و حریم خصوصی، همسایگی و مشارکت و محیط‌زیست با تأکید بر مدیریت و کاهش پسماند در حال اجراست، قصد دارد در رفتارهای شهروندان تغییر ایجاد کند. پویش در منطقه ۷ هم در قالب‌های مختلف همچون اجرای دیوار سبز و برنامه‌های مختلف فرهنگی و هنری و راه‌اندازی کارناوال عروسکی برای حفاظت از محیط‌زیست و معرفی شهروندان نمونه در این زمینه در حال اجراست. به همین بهانه، سراغ سه هم‌محله‌ای دوستدار محیط‌زیست که در این پویش مشارکت دارند، رفتیم تا از نحوه فعالیت و اقداماتشان در محله بگویند.
- اسماعیل اسماعیلی /تشویق همسایه‌ها به تفکیک زباله از مبدأ
یکی از هم‌محله‌ای‌هایی که حضور پررنگی در مدیریت و کاهش پسماند دارد «اسماعیل اسماعیلی» کارشناس ارشد محیط‌زیست است. چنان که خودش می‌گوید، با توجه به ارتباط رشته‌اش با محیط‌زیست، تا جایی که وظیفه شهروندی‌اش اجازه می‌دهد، سعی می‌کند با تذکر به همسایه‌ها آنها را از وظایف محیط‌زیستی‌شان آگاه کند: «یکی از کارهایی که انجام می‌دهم مربوط به تفکیک زباله از مبدأ و گذاشتن زباله‌ها در ساعت مقرر در مخازن زباله است.
علاوه بر اینکه خودم به این دو مورد عمل می‌کنم، همسایه‌ها را هم به این کار تشویق کرده‌ام. متأسفانه برخی شهروندان به گونه‌ای رفتار می‌کنند که به نظر می‌رسد محیط‌زیست از محلی که در آنجا زندگی می‌کنند جداست. نمونه‌اش گذاشتن زباله پای درختان یا زیر تیر چراغ‌برق است. بارها دیده‌ام که کیسه‌های زباله پای چنارهای مقابل ساختمانمان رها شده است. تذکر می‌دهم و گاهی هم پیش آمده که کیسه زباله را مقابل منزل کسی که این کار را انجام داده گذاشته‌ام که خوشبختانه این کار حالت بازدارنده داشته.»
اسماعیلی معتقد است اگر همه در زمینه تفکیک پسماند همکاری کنند می‌توان برای کشور ارزآوری کرد: «بنا به شغلم، شرکت‌های مختلفی را در خارج از کشور دیده‌ام که زباله‌ها را آسیاب می‌کنند و شست‌وشو می‌دهند و بعد از قرار دادن داخل کیسه‌های بزرگ یک‌تنی و بسته‌بندی به‌عنوان مواد اولیه، برای ساخت کیسه زباله و مانند آن مورد استفاده قرار می‌دهند. در کشور خودمان هم می‌توان به‌عنوان کالای صادراتی از پسماندها استفاده کرد. این کار با ارزآوری همراه است و اگر به‌صورت صحیح سازماندهی شود، مسلماً سود زیادی دارد. اگر شهروندان آگاه شوند که پسماند نوعی سرمایه است و باید به چرخه تولید بازگردد، مسلماً در تفکیک پسماند بیشتر مشارکت می‌کنند.»
این هم‌محله‌ای در بام ساختمانی که در آن سکونت دارد اقدام جالبی انجام داده است: «در کنار فعالیت‌های محیط‌زیستی‌ام، باغچه‌ای در بام ساختمان درست کردم تا پسماندهایی مانند پوست میوه را بعد از خشک کردن در فضای باز به‌عنوان کمپوست برای باغچه استفاده کنم. فرزندانم را هم در همین سنین کودکی به این کار تشویق کرده‌ام و آنها هم در این راه در کنارم هستند. به فرزندانم آموزش داده‌ام که پلاستیک و شیشه و کاغذ نوعی ثروت است و باید به چرخه بازیافت برگردد. هیچ یک از اعضای خانواده‌ام پوست میوه‌ها را دور نمی‌ریزند. پلاستیک و شیشه را هم در پلاستیک جداگانه کنار مخزن زباله قرار می‌دهیم.»
او درباره مشارکت همسایه‌ها در این پویش و به‌خصوص در حوزه مدیریت پسماند می‌گوید: «همسایه‌ها آن‌طور که انتظار می‌رود مشارکت ندارند. مدتی قبل از سرای محله عباس‌آباد برای جلب مشارکت شهروندان در تفکیک پسماند به ساختمان ما مراجعه و درخواست کردند پسماندهای قابل بازیافت مانند پلاستیک و شیشه و کاغذ را در سطلی که در اختیار ما قرار می‌دهند، بریزیم تا یک روز مشخص در هفته جمع‌آوری شود. حتی اعلام شد که همسایه‌ها می‌توانند پسماندهای خشک را به بوستان اندیشه ببرند و به جای آن گل و گیاه رایگان دریافت کنند. اما میزان استقبال بسیار ضعیف بود.»
- منوچهر عابدزادگان/زیباسازی محل کسب با کاشت گل و گیاه
«منوچهر عابدزادگان» یکی دیگر از دوستداران طبیعت است که قبلاً در حوزه فضای سبز شهرداری منطقه ۷ فعالیت داشته است. علاقه زیادی به گل و گیاه دارد و جلو محل کسب خود را با کاشت گیاهان زیبا کرده است. او می‌گوید: «اینکه دیگران از مشاهده فضای سبز جلو مغازه لذت می‌برند، بیشتر به این کار تشویقم می‌کند.
در حیاط منزلم هم درخت مو، گل‌های نسترن، هفت‌رنگ و... کاشته‌ام. با اینکه مستأجرم، گل‌ها و گیاهان را با عشق می‌کارم تا خاطره خوبی برای کسی که بعداً در اینجا ساکن می‌شود، باقی بگذارم. من باور دارم که ابتدا باید از خودمان شروع کنیم. اگر هر شهروند مسئولی مقابل محل کسب خود گلدان بگذارد یا گیاه بکارد، می‌تواند علاوه بر ایجاد نشاط و شادابی در شهروندان، به زیباسازی شهر هم کمک کند. کم‌کم حمایت شهرداری هم پررنگ‌تر می‌شود.»
این هم‌محله‌ای باذوق می‌گوید: «شهرداری در آخرین روزهای سال نهال رایگان در اختیار شهروندان قرار می‌دهد. کاش در سایر ایام سال هم گل و گیاه رایگان توزیع می‌کرد تا بتوانیم جلو منازل و مغازه‌ها گیاهان بیشتری بکاریم. در آن صورت همه‌جا مثل بهشت می‌شد.»
- محمدرضا فروهش طهرانی/عضو پویش رفتگران طبیعت
«محمدرضا فروهش طهرانی»، یکی از قدیمی‌های محله، مدت‌هاست در پویش رفتگران طبیعت فعالیت دارد. او می‌گوید: «فعالیت من و دوستانم در گروه رفتگران طبیعت جنبه آموزشی دارد. به‌صورت گروهی به پارک‌ها و بوستان‌ها و مکان‌های عمومی و تفریحی می‌رویم و بدون اینکه به شهروندان تذکر بدهیم زباله‌هایی را که در اطراف ریخته‌اند، جمع‌آوری می‌کنیم. چنین پویش‌هایی می‌تواند آغازی برای فرهنگسازی منسجم و اصولی باشد.»
این هم‌محله‌ای ادامه می‌دهد: «از چندین سال قبل آموزش تفکیک پسماندتر و خشک را به‌صورت خودجوش از همسایه‌ها شروع کرده بودم. روزهای سه‌شنبه که خودرو جمع‌آوری مواد بازیافتی با پخش ملودی مراجعه می‌کرد، شهروندان به این روال عادت کرده بودند و پسماندهایی را که طی هفته جمع‌آوری شده بود به آنها تحویل می‌دادند.»
به گفته او، متأسفانه این روال بعد از مدتی متوقف شد: «اغلب کارهایی که با شور و شوق آغاز می‌شود، مانند همین پویش همسایه هم و مدیریت و کاهش پسماند، کم‌کم جا می‌افتد و رواج پیدا می‌کند، اما بعد از مدتی با تغییر مسئول در سازمان‌های مربوطه به فراموشی سپرده می‌شود. اقدامی که امثال من و دیگر دوستداران محیط‌زیست می‌توانیم انجام بدهیم فعالیت در بخش فرهنگی است. یعنی به افراد تفکیک صحیح پسماند و ساخت وسایل از دورریختنی‌ها را آموزش بدهیم و به‌عنوان مثال، با توجه به مضرات کیسه‌های پلاستیکی، آنها را به استفاده از کیسه‌های پارچه‌ای تشویق کنیم.»
طهرانی معتقد است این آموزش‌ها نیاز به حمایت شهرداری دارد: «باید از طرف چنین نهادهایی مورد حمایت قرار بگیریم و تجهیزات و سازوکار لازم پیش‌بینی شود. اگر شهروندان ببینند که از طرف شهرداری به‌صورت منظم برای جمع‌آوری بازیافت مراجعه می‌شود، کم‌کم عادت می‌کنند و فرهنگسازی می‌شود. بنابراین، باید هماهنگی بین بخش اجرایی و بخش فرهنگی از طریق رسانه‌ها و شهرداری وجود داشته باشد. نمونه این هماهنگی، تبلیغات تلویزیون برای صرفه‌جویی در مصرف برق بود که همزمان با ثبت هشدار و آموزش روی قبض‌ها انجام می‌شد و بسیار مؤثر بود. اگر چنین فعالیت‌هایی سیستماتیک و از طریق کانال منسجمی دنبال شود، قطعاً می‌تواند مؤثر باشد.»