محمد بلبلی- همشهری آنلاین:
نی‌نوازان ترکمن چنین اعتقاد دارند که «قارغی تویدوک از نی شش بند باید ساخته شود»، تنها در چنین صورتی می‌توان نوایی بسیار خوش و توصیفی موسیقایی را ایجاد کرد.طول این نی‌ها حدوداً ۷۵ تا ۸۰ سانتی‌متر است.
دهانه نی را تیز می‌کنند یا سوتکی فـلـزی به دهانه آن نصب می‌کنند. به این ترتیب صدا به سادگی تولید می‌شود. قارغی تویدوک‌های ترکمن دارای ۶ سوراخ است. یکی از این سوراخ‌ها در پشت ساز قرار دارد.
در زمان اجرا، نی را رو به پایین و به حالت مستقیم قرار می‌دهند. دندان‌ها روی دهانه نی قرار می‌گیرد. یکی از تکیک‌های خاص در نواختن قارغی تویدوک ایجاد صدایی زیر از حنجره نوازنده و تلفیق آن با صدای ساز در هنگام نواختن است.
انگشتان دست با حالتی باز به روی سوراخ‌های فوقانی متمرکز می‌شوند.
قارغی تویدوک بیشتر به صورت تک‌نوازی اجرا می‌شود، اما در برخی اوقات دو نی‌نواز مقابل هم نشسته و به نی‌نوازی می‌پردازند. در این حالت به‌نظر می‌رسد که دو نی‌نواز در حال پاسخگویی به یکدیگر هستند.
قارغی تویدوک‌های ترکمن‌های شمال افغانستان از دیگر نی‌های ترکمن‌ها بلندتر ساخته می‌شوند، اما اصل شش‌بند ساخته شدن در تمام انواع قارغی تویدوک‌ها رعایت می‌شود. این امر نشان می‌دهد سنت موسیقایی ترکمن‌ها تا مناطق جنوبی گسترش یافته است.
برگزاری مسابقه نی‌نوازی در بین ترکمن‌ها، باعث پیشرفت در تکنیک‌های اجرایی این ساز شده است.
در بین ترکمن‌ها نواختن نی نوعی عمل عارفانه محسوب می‌شود، به همین سبب هر فرد ترکمن کم یا بیش نی‌نوازی را تجربه کرده است. آنها اعتقاد دارند حضرت آدم(ع) اولین نوازنده نی بوده‌است.