همشهری- زهرا رفیعی: مسیر مقابله با شکارچیان پرنده‌های مهاجر، چند سال است که از کارهای سلبی صرف، به سمت کارهای فرهنگی در کنار اقدامات سلبی کشیده شده و به گفته مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان مازندران، این رویه تأثیرگذارتر بوده است.
حسینعلی ابراهیم کارنامی، به همشهری می‌گوید که امسال مسئولان بیشتری پای کار آمده‌اند و در هفته گذشته در جلسه‌ای با استاندار مازندران، معاون سیاسی استاندار، فرمانده یگان حفاظت و فرمانداران مرتبط فریدونکنار، محمودآباد و بابلسر به این نتیجه رسیدند که برای مقابله با شکار بی‌رویه پرندگان با هم همکاری کنند. قرار بر این شده که محدودیت‌های امسال بیشتر از سال‌های قبل شود و به سمت اجرای کامل‌تر قوانین و مقررات با همکاری دستگاه قضایی، فرمانداری‌ها و نیروی انتظامی بروند.
منظور او از برخورد با شکارچیان متخلف، آن دسته از افرادی است که با روش‌های غیراصولی اقدام به شکار می‌کنند. حسینعلی ابراهیمی کارنامی در این‌باره می‌گوید: نیروهای یگان حفاظت از ابتدای پاییز امسال که دام‌گستری مثل همیشه شروع شد، نسبت به برچیدن دام‌هایی که به روش غیرمجاز گذر و کرس عمل می‌کند، اقدام کردند. ما تخلف را برنمی‌تابیم و به جز روش دوما هیچ روشی مورد تأیید قرار نگرفته است. او همراهی همه مسئولان استانی با برچیده شدن روش دوما را از موفقیت‌های امسال می‌داند و می‌گوید: در سال‌های گذشته مسئولان محلی یکی از معارضین قانون بودند، اما خوشبختانه امسال همه متفق‌القول هستند که عین قانون در فریدونکنار اجرا شود. او دلیل همراهی مسئولان محلی را کارهای فرهنگی می‌داند که در سه چهار سال اخیر توسط سازمان و تشکل‌های غیردولتی انجام شده است: در گذشته متأسفانه یگان حفاظت محیط‌زیست حتی نمی‌توانست به منطقه برای گشتزنی برود. هر سال با حذف یکی از روش‌های غیرمجاز به جایی رسیده‌ایم که آنها هم به جز دوما هیچ روش دیگری را نپذیرند. قبلا تصمیماتی در استان گرفته می‌شد و خیلی از مسئولان و صاحبان قدرت در شهرستان با آن تصمیم همراهی نکرده و از قانون‌گریزها حمایت می‌کردند؛ از سال ۹۸ این حمایت کمتر شده است، ضمن اینکه رسانه‌ها و تشکل‌ها بسیار کارآمد بوده‌اند و امیدواریم به جای پرنده‌کشی شاهد پرنده‌نگری باشیم. امیدواریم اگر درآمد غیرمشروعی از راه صید وجود داشت با درآمد مشروع گردشگری و طبیعت‌گردی جایگزین شود.
روش های صید
برای به توافق رسیدن بر سر روش دوما به جای روش‌های صید غیرمجاز مثل کرس و گذر مسیری طولانی طی شده است. در روش‌های غیرمجاز، اولا صید غیرگزینشی و شامل همه انواع پرنده می‌شود و معمولا در میان ۲۰ تا ۵۰ پرنده صیدشده در هر روز، پرندگان در معرض انقراض نیز وجود دارد. دوم این که، در این روش‌ها فارغ از سایز پرنده، سایر گونه‌های غیرقابل خوردن هم به دام می‌افتند و حتی پرنده‌های مرده نیز در دام می‌مانند. اما در روش دوما، چهار پنج پرنده به‌صورت زنده داخل دامگاه به تله می‌افتد و می‌توان اگر پرنده در فهرست در معرض خطر یا در معرض انقراض باشد آن را رها کرد.
در سال‌های اخیر سازمان حفاظت محیط‌زیست، هیچ مجوز شکار پرنده‌ای در هیچ جای کشور صادر نکرده و این که در این جامعه شکارچی با فرهنگسازی به سمت روش‌هایی با آسیب‌رسانی کمتر رفته، نشان از تغییر رویکرد سازمان به مسئله شکار در فریدونکنار و شهرهای اطراف دارد. شاید آن را بتوان همراهی با جامعه شکارچی تلقی کرد ولی به گفته مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان مازندران مردم هم در این سال‌ها حساس‌تر شده‌اند. او می‌گوید: شاید در ۳شهرستانی که درگیر مسئله شکارند، ۲۰۰نفر به صید پرندگان مبادرت کنند ولی جمعیت این شهرها چندصدهزار نفر است. خیلی از کسانی که تور پهن می‌کنند صاحب‌زمین نیستند و شاید اجاره هم نکنند اما این در تمام آن محدوده پخش است. ضمن اینکه از قوه سلبی قانون هم استفاده می‌کنیم. در هیچ جای دنیا اتکای صرف به مسائل آموزشی به‌تنهایی کارآمد نیست.
وضعیت فریدونکنار
سال‌هاست که بخشی از شکار و صید پرنده در بازار فریدونکنار مربوط به پرنده‌های زنده‌ای است که برای مجموعه‌های شخصی و پارک‌های پرنده در تهران و سایر شهرستان‌ها صید شده‌اند. سرنوشت بسیاری از آنها نیز به‌دلیل قیمت ناچیزی که دارند به مرگ در اسارت بدون نظارت سازمان‌های متولی ختم می‌شود. حسینعلی ابراهیمی کارنامی معتقد است از زمانی که صید پرندگان و فروش آنها به بازار فریدونکنار منتقل شده، اوضاع بهتر شده است: بازار از کنار خیابان به مرکز فروش پرنده منتقل شده و از پارسال محیط‌زیست توانسته به بازار ورود پیدا کند. نظارت بیشتر شده که چه‌تعداد پرنده فروخته می‌شود. متوجه شدیم که متأسفانه صیدهای استان‌های دیگر به این بازار منتقل می‌شود و نیروی انتظامی موظف به برخورد با آنها شده است. البته بازار قاچاق حیات وحش اگر روی زمین مکانی برای عرضه و تقاضا پیدا نکند، حتما در فروش‌های آنلاین مشتری‌اش را پیدا خواهد کرد. مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان مازندران از مردم می‌خواهد که این موارد را گزارش کنند. برخی مدیران محلی مانند رئیس اداره نظارت بر امور حیات وحش اداره کل حفاظت محیط‌زیست مازندران البته معتقدند که با محدودسازی بازار فروش پرندگان و کاهش تقاضا، به‌طور قطع آمار شکار پرندگان هم در این شهرستان کاهش می‌یابد.
آمار شکار
سالانه به‌طور متوسط ۱۵۰ تا ۳۰۰ هزار بال پرنده در تالاب فریدونکنار شکار می‌شود. سال گذشته پویش مردمی «نه به کشتار پرندگان» با هدف کاهش شکار انواع مرغابی‌ها مثل خوتکا، کله‌سبز و غاز خاکستری در بازار پرنده‌فروشان فریدونکنار به راه افتاد.
در زمستان سال ۱۳۹۹ یک جفت غاز خاکستری در بازار پرنده‌فروشان فریدونکنار تا ۵ میلیون ریال و اُردک خوتکا و کله‌سبز تا ۳ میلیون ریال به فروش می‌رسید.
خوتکاها و فلامینگوها هرساله زودتر از سایر پرنده‌های مهاجر به آب‌بندان‌های شمال آمده‌اند. با سردتر شدن هوا آن بخش از پرندگان مهاجری که افراد حاضرند میلیون‌ها تومان برای خوردن آنها هزینه کنند، کم‌کم راهی ایران خواهند شد.
حال باید دید این مهاجران بخت‌برگشته سر از بشقاب‌های ایرانی درمی‌آورند یا با سم بوتولیسم از پای درمی‌آیند و یا سلامت به مرزهای شمالی برخواهند گشت.