همشهری آنلاین _ پروانه بهرام‌نژاد: آنها با مشارکت در طرح «محله خوب‌ـ شهروند خوب» به دنبال این هستند که ضمن کمک به حفظ محیط‌زیست، دیگر کیسه زباله‌ای را در معابر و کنار درختان و حتی داخل جوی محل سکونت‌شان نبینند و از شر جانوران موذی خلاص شوند. آنها در این مدت با دریافت مخزن‌های مخصوص پسماندهای‌تر و خشک، در این مسیر گام برداشته‌اند. در یکی از روزهای جمع‌آوری پسماند از خانه‌های کوچه سوم، با آنها همراه شدیم تا از روند اجرای طرح بیشتر مطلع شویم.
اول صبح است و عقربه‌های ساعت هنوز به موعد مقرر نرسیده اما در سراسر کوچه سوم بانوان محله همراه با کارگران خدمات شهری شهرداری دیده‌می‌شوند که همگی در تکاپو هستند و کوچه آرام و قرار ندارد. ابتدای راه روی دیوار نخستین خانه کوچه هم بنری نصب شده که حاوی این جملات است: «شهروند محترم محله حافظیه، با توجه به مشکلات ناشی از وجود جانوران موذی (موش) در نظر است پسماندهای‌تر و خشک به‌صورت جداگانه از در منازل جمع‌آوری شود. خواهشمند است در این مسیر ما را همراهی فرمایید.» آموزشگران اداره پسماند که هر روز به محله‌ها مراجعه و مردم را به تفکیک پسماند از داخل خانه تشویق می‌کنند، این‌بار هم در این معبر حضور یافته‌اند تا ضمن رصد نحوه همکاری شهروندان با این طرح، فعالان در این زمینه را هم با حضور شهردار ناحیه ۳ معرفی و تجلیل کنند. کارگران خدمات شهری هم همپای آنها خانه به‌خانه مراجعه کرده و پسماندها را از شهروندان تحویل می‌گیرند.
وزن پسماندها مجزا نوشته و کیسه‌های زباله، به خودروهای حمل منتقل می‌شود. «صدیقه افخمی» یکی از اهالی این کوچه و مشارکت‌کنندگان در طرح می‌گوید: «از طریق آموزشگران بازیافت با این طرح آشنا شدم و با اهالی ساختمان پذیرفتیم تا سطل‌های زباله مخصوص‌تر و خشک در ساختمان‌مان قرار دهند. حالا اهالی کوچه ما زباله‌های خود را جدا می‌کنند. قبلاً سر کوچه یا کنار سطل زباله می‌گذاشتند ولی الان در حیاط داخل این سطل‌ها می‌گذارند و در روزهای مختلف برای جمع‌آوری می‌آیند. اما با توجه به وسعت کوچک خانه‌ها سطل‌زباله تر کمی بو می‌گیرد و هر روز باید جمع‌آوری شود.»
- قرار ما ساعت ۱۰
مخازن ۱۲۰ لیتری آبی و مشکی رنگ داخل هر حیاط یا گوشه پارکینگ هر خانه مشارکت‌کننده در این طرح، دیده می‌شود. این مخازن که رایگان در اختیار ساختمان‌ها قرار گرفته، یک روز در میان سر ساعت ۱۰ توسط گروه پسماند شهرداری ناحیه ۳ تخلیه می‌شود. «محمد معما» شهردار ناحیه۳منطقه ۱۳ دراین‌باره بیشتر توضیح می‌دهد: «تفکیک زباله از مبدأ یکی از اهداف مدیریت شهری از سال‌های گذشته تاکنون بوده‌است، ما هم در منطقه ۱۳ به دنبال این موضوع هستیم تا بتوانیم فرهنگسازی کنیم و مردم را بیشتر برای انجام این کار تشویق کنیم.
از این‌رو طرح «محله خوب ـ شهروند خوب» را از حدود ۴ ماه پیش با همکاری سرای محله حافظیه به‌صورت پایلوت در ۳ کوچه «خوش چشمان»، «مهتدی» و «سوم» شروع کرده‌ایم که جمع‌آوری زباله خشک و تر در آنجا اجرا می‌شود. تمام پلاک‌های این ۳ کوچه، آپارتمان‌ها و خانه‌هایی با یک مالک، به تفکیک آموزش دیدند و میان آنها سطل‌های زباله ترو خشک توزیع شده‌است. یک روز در میان هم برای جمع‌آوری آن مراجعه می‌کنیم و شست‌وشوی سطل‌ها را هم انجام می‌دهیم. آموزشگران با مراجعه خانه به خانه شهروندان را با طرح آشنا کردند و اهالی هم مشارکت مطلوبی دارند.» او می‌افزاید: «همچنین کیسه زباله رایگان در اختیار شهروندان قرار می‌گیرد و مستمر در حال رصد هستیم تا نقاط ضعف را برطرف کنیم و برسیم به نقطه مطلوب که زباله‌های ارزشمند را از داخل منزل تفکیک شده تحویل بگیریم تا قابل بازیافت باشد و به چرخه تولید برگردد که این اقدام کمک به شهرداری و شهر برای استفاده بهتر از منابع موجود است.»
- هدیه‌های کاربردی برای ساختمان‌ها
متولیان طرح مقابل هر خانه‌ای که می‌رسند، بسته‌هایی را به افراد فعال در این طرح اهدا می‌کنند که محتویات بسته با هدیه‌های مرسوم متفاوت است. شهردار ناحیه ۳ منطقه۱۳ دراین‌باره می‌گوید: «برای تشویق بیشتر شهروندان طبق بازه زمانی خاص همراه با دبیر شورایاری محله حافظیه به کوچه‌ها مراجعه و بسته‌های تشویقی را به افراد اهدا می‌کنیم. بسته‌ها اهدایی هدیه به فرد خاص نیست و درواقع برای همه اهالی ساختمان است که شامل مواد شوینده و مواد بهداشتی قابل استفاده برای مشاعات هر آپارتمان است.» «زهرا قاسمی» یکی از دریافت‌کنندگان این هدیه است که از یک ماه پیش در طرح تفکیک پسماندتر و خشک در حیاط ساختمانشان مشارکت دارد.
او می‌گوید: «پیش از این همسایه‌ها زباله‌ها را بیرون منزل و در پیاده‌رو قرار می‌دادند و گربه کیسه‌ها را پاره می‌کرد اما الان با سطل‌هایی که در اختیارمان قرار گرفته وضعیت خیلی بهتر شده است و همسایه‌های ساختمان ما به خوبی در این طرح مشارکت می‌کنند.» او می‌افزاید: «پس از تفکیک پسماند که ما انجام می‌دهیم آنها نیز به راحتی بازیافت می‌کنند و این برای محیط‌زیست محل سکونت خودمان مؤثر است. اما امیدوارم هر روز زباله‌ها را از کوچه سوم جمع‌آوری کنند تا پسماندهای‌تر بو نگیرد. همچنین همین هدیه‌ای که برای استفاده مشترک در ساختمان می‌دهند، مشوق خوبی برای افزایش مشارکت همه ساکنان آپارتمان در این طرح است.» شهردار ناحیه ۳و شورایار محله با هر شهروندی که روبه‌رو می‌شوند با حوصله صحبت‌ها و خواسته‌هایشان را گوش می‌دهند و معما می‌گوید: «اجرای این طرح دو مزیت مهم اول کاهش یا حذف زباله‌گردی و دوم کاهش میزان تولید پسماند در محله را در پی دارد.»
- مشارکت برای محله‌ای عاری از زباله
یک ساعتی از حضور گروه پسماند و مدیریت شهری در کوچه سوم می‌گذرد و تقریباً زباله‌های تر و خشک از همه خانه‌ها جمع می‌شود. «بهرام بهرامی» و مادرش «ملیحه میرقاسمی» یکی دیگر از ساکنان این کوچه و از مشارکت‌کنندگان در این طرح هستند. بهرامی تأکید می‌کند: «مشارکت باید جمعی باشد و همه دست به دست هم بدهیم و مشارکت کنیم تا محله‌ای عاری از زباله داشته باشیم.» مادرش هم صحبت‌هایش را این‌طور ادامه می‌دهد: «ما زباله‌ها را جدا می‌کنیم و چون می‌دانیم اثر خوب این کار به خود ما و محله‌مان برمی‌گردد.
اجرای این طرح بسیار خوب بوده و امیدوارم در همه خانه‌ها و کوچه‌ها اجرا شود.» این مادر و پسر علاوه بر توجه به تفکیک زباله در منزل نبست به محیط‌زیست اطرافشان هم حساس هستند و دوست ندارند روی زمین زباله ببینند به‌طوری‌که وقتی شهروند دیگری در بوستان محله یا پیاده‌رو کوچه‌شان زباله به زمین می‌اندازد، آن را برمی‌دارند. بهرامی دراین‌باره معتقد است: «با این کار می‌خواهیم مشوق باشیم چون اگر ما شهروندان زباله روی زمین نریزیم، هرگز شاهد انواع زباله در پیاده‌رو و جوی‌ها نخواهیم بود.» آموزشگران با ساکنان آخرین خانه هم ارتباط می‌گیرند و از آنها نیز می‌خواهند مثل روزهای قبل به تفکیک ادامه دهند و در صورت وجود مشکل با آنها در شهرداری ناحیه ارتباط برقرار کنند. جوی هر دو سوی کوچه عاری از زباله است و در پیاده‌روها اثری از کثیفی نیست. شهردارناحیه می‌گوید: «تلاش می‌کنیم نگرش کاهش پسماند در مبدأ را در میان شهروندان به یک فرهنگ عمومی تبدیل کنیم.»
- خداحافظی با زباله‌های کیسه‌ای
تعداد شهروندان فعال در این طرح در کوچه سوم زیاد است و از آنها در این مدت به پاس مشارکت مطلوبی که داشته‌اند تجلیل می‌شوند. «نسرین‌سلیمانی» بانوی دیگری است که در این طرح حضور فعال و مشارکت دارد. او معتقد است: «من از اینکه مدت‌هاست که دیگر جلو در خانه‌مان آشغال نمی‌بینم، خیلی راضی‌ام. همین‌که ساکنان ساختمان وقتی از خانه خود بیرون می‌آیند، کیسه زباله‌شان را هم به حیاط می‌آورند و در سطل‌هایی که شهرداری در اختیار ساختمان قرار داده می‌ریزند، بسیار مؤثر بوده است.» او می‌افزاید: «پیش از این وقتی افراد کیسه زباله را در پیاده‌رو و کنار درخت قرار می‌دادند، علاوه بر انتشار بوی نامطبوع باعث افزایش تعداد موش‌ها می‌شد و همچنین گربه‌ها می‌آمدند کیسه‌ها را پاره می‌کردند و به سطح خیابان می‌ریختند و منظره نازیبایی هم ایجاد می‌شد. اما دیگر از این صحنه‌ها در محله ما خبری نیست.»
«اشرف کاظمی» بانوی دیگری از ساکنان این کوچه و از فعالان طرح تفکیک پسماند است. از او هم بابت پیگیری خوب در روند تفکیک پسماند ساختمانشان تجلیل می‌شود. کاظمی می‌گوید: «وظیفه شهروندی خود می‌دانم که در طرح تفکیک زباله مشارکت کنم. چون به محیط‌زیست کمک می‌کند و من همکاری می‌کنم. به همه تذکر می‌دهم و حالا همه ساکنان بزرگ و کوچک با این سطل‌ها آشنا هستند و زباله‌های خود را حتماً در این سطل‌های تفکیک شده قرار می‌دهند.» او ادامه می‌دهد: «من خودم نوه دارم و معتقدم آموزش باید از سنین کم انجام شود تا در ذهن بچه‌ها اثرگذار باشد. همچنین وقتی بچه‌ها حساسیت و توجه ما را در تفکیک پسماند از سنین کمتر ببینند، به راحتی این موضوع در آنها نهادینه شده و در آینده دچار بحران‌های زیست‌محیطی کمتری خواهیم بود.»
۳ کوچه برای اجرای طرح محله خوب ـ شهروند خوب در محله حافظیه انتخاب شده‌است.
۱۲۰ لیتر گنجایش مخازن آبی و مشکی رنگی است که رایگان در اختیار ساختمان‌ها برای تفکیک پسماندهای‌تر و خشک قرار گرفته است.
۱۰ صبح ساعتی است که شهروندان می‌توانند منتظر حضور گروه پسماند شهرداری ناحیه ۳ برای تخلیه مخازن باشند.
۳ روز در هفته زباله‌های تفکیک شده شهروندان مشارکت‌کننده در طرح محله خوب ـ شهروند خوب جمع‌آوری می‌شود.