همشهری- سیدمحمد فخار: پویش مردمی کاشت بذر درختان جنگلی در رویشگاه زاگرس این روزها به اوج خود رسیده و همه برای نجات وسیع‌ترین رویشگاه جنگلی ایران هم‌پیمان شده‌اند. در این پویش مردمی قرار است با کاشت بذر درختان متنوع که با اقلیم ۱۱ استان زاگرسی همخوان است، ۳۳۰۰ هکتار به وسعت جنگل‌های کشور افزوده شود.
رئیس سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور در این‌باره به همشهری می‌گوید: پدیده‌هایی چون تغییرات اقلیمی، کاهش بارندگی و خشکسالی‌های مداوم، وجود آفات و بیماری‌های درختان جنگلی و آتش‌سوزی جنگل‌ها و مراتع در منطقه ازجمله چالش‌ها و تهدیداتی است که جنگل‌های زاگرسی کشور را تحت‌تأثیر خود و در معرض بحران قرار می‌دهد. به‌گفته مسعود منصور به‌دلیل رشد جمعیت و نیاز جنگل‌نشینان به سوخت، منبع غذایی برای دام‌ها و زمین‌های کشاورزی، بهره‌برداری غیراصولی از این جنگل‌ها چهره آنها را دگرگون کرده است؛ بنابراین جز در نقاطی معدود نشانی از انبوهی سابق این جنگل‌ها دیده نمی‌شود. در این زمینه به‌منظور احیای جنگل‌های زاگرس که از مهم‌ترین جنگل‌های کشور هستند، طرحی با عنوان پویش مردمی برای احیای جنگل‌های زاگرس آغاز شده تا با مشارکت و نقش‌آفرینی مردم جانی دوباره به این رویشگاه کشور بازگردد. این برنامه مردمی با مشارکت دوستداران محیط‌زیست و منابع طبیعی، همراهی و همکاری شوراهای روستا، جوامع محلی، گروه‌های جهادی مسئولان دولتی و محلی، تشکل‌های زیست‌محیطی، بسیج سازندگی و هلال احمر با هدف حفظ و احیای جنگل‌ها و مراتع اجرا می‌شود. این طرح با انجام عملیات بذرکاری گونه‌های بومی ازجمله بلوط، زالزالک و گونه‌های جنگلی سازگار با شرایط اقلیمی و آب و هوایی در ۷۴ شهرستان استان‌های حاشیه زاگرس به پایداری، احیا و زادآوری جنگل‌های این مناطق کمک می‌کند. با توجه به پیر و بیمار شدن اغلب درختان هم‌اکنون بذرپاشی تنها راه نجات جنگل‌های کشورمان از نابودی است.
در پویش کاشت بذر در زاگرس، مناطق نیمه‌جنگلی استان اصفهان با کمک مردم بذرکاری می‌شود. محمدعلی کاظمی، مدیرکل منابع طبیعی استان اصفهان در این‌باره گفت: در این پویش با مشارکت جمعیت هلال‌احمر، بسیج سازندگی، سازمان‌های مردم‌نهاد، مردم محلی و اداره منابع طبیعی ۱۸۰ هکتار از ذخیره‌گاه جنگلی داغباشی در جنوب سمیرم با بذر جنگل‌کاری می‌شود. بذر درخت ارژن گونه جنگلی مقاومی است که توسط دوستداران منابع طبیعی در ذخیره‌گاه جنگلی داغباشی کاشت می‌شود. درخت بادام، ارس یا سرو کوهی، بنه، بلوط و اسکوپاریا از درختان جنگلی خاص زاگرس هستند و در استان اصفهان ۴۵هزار هکتار جنگل دست‌کاشت از نوع درختان کم‌آب جنگلی اسکوپاریا و ارژن داریم.
پویش مردمی بذرکاری برای احیای جنگل‌های زاگرس با همکاری سازمان‌های مردم‌نهاد، خانواده‌های شهدا، بسیج، هلال‌احمر و اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری ایلام در استان آغاز شده تا ۳ میلیون اصله نهال به درختان این استان بیفزاید. رضا احمدی، مدیرکل منابع طبیعی ایلام در این‌باره گفت: بذرهای کاشت‌شده در ایلام شامل بلوط، بنه، بادام و زالزالک است. همچنین امسال سازمان جنگل‌ها پویش «ملی ایران سرسبز» را با شعار هر ایرانی یک نهال آغاز کرده تا به یاد هر شهید یک‌هزار اصله نهال کاشته شود.
استان فارس که طی سال‌های اخیر با شدیدترین اثرات تغییر اقلیم و آتش‌سوزی جنگل‌ها مواجه شده، یکی از پرشورترین مراسم را در پویش مردمی بذرکاری داشت. عبدالحسن صمدنژاد، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان فارس در این‌باره گفت: بذرکاری در جنگل‌های فارس با حضور خانواده شهدا و ایثارگران، تشکل‌ها و همیاران طبیعت، جوامع و بهره‌برداران محلی و سازمان‌های مردم‌نهاد زیست‌محیطی انجام شد. در این پویش مردمی ۲ هکتار از منطقه جنگل بناب این شهرستان با کاشت گونه الوک و بنه بذرکاری شد و این اقدام به‌طور مستمر تا پایان اسفندماه سال‌جاری در دیگر نقاط جنگلی ادامه دارد. صمدنژاد تصریح کرد: این اقدام در راستای زنده نگه داشتن یاد و خاطره ۱۴۳ شهید سرافراز شهرستان ارسنجان انجام و طی آن هزار و ۵۴۶ هکتار از عرصه‌های منابع طبیعی آسیب‌دیده از حریق‌های جنگلی اخیر در این شهرستان با کاشت بذر، سبز و احیا خواهد شد.
پویش مردمی جنگل‌کاری با بذر برای احیای جنگل‌های زاگرس در استان لرستان با هدف احیا و بازسازی بیش از ۲ هزار و ۲۰۰ هکتار از جنگل‌های این استان آغاز شده است. شیرزاد نجفی، مدیرکل منابع طبیعی استان لرستان در این‌باره اعلام کرد: در سطح استان ۸ نهالستان داریم که عمده آن نهالستان بام‌شهر است. نهالستان بام مجهزترین نهالستان غرب کشور است و هم‌اکنون ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار اصله نهال آماده کشت داریم. یکی از سیاست‌های منابع طبیعی در این استان، کشت گونه‌های اقتصادی مانند گل محمدی، مرزه، مورت و زرشک است.
پویش مردمی بذرکاری در خوزستان اگرچه گامی برای حفظ جنگل‌های استان است، اما در بخش ریزگردها نیز مؤثرترین اقدام محسوب می‌شود. پویش همگانی احیای جنگل‌های زاگرس که با حضور خانواده شهدای استان آغاز شده، با هدف کمک به جایگزینی ۸ هزار اصله درختی اجرا می‌شود که در تخریب‌های جاده‌ای تاکنون از بین رفته‌اند، اما در برابر گردوغبار می‌توانستند مانند صافی عمل کنند. در استان خوزستان ۶.۴ میلیون هکتار عرصه وجود دارد که نزدیک به یک میلیون هکتار آن جنگل است و از این لحاظ خوزستان سومین استان جنگلی در حوزه زاگرس از نظر عرصه‌های جنگلی است که عدد بزرگی به شمار می‌رود.
همزمان با سراسر کشور، پویش مردمی بذرکاری برای احیای جنگل‌های زاگرس در ۲۹۰ هکتار وسعت استان چهارمحال و بختیاری آغاز شد. این طرح در همه استان و در مناطق خاص ازجمله منطقه آبسرده اردل، سیاسرد بروجن، تپه نورالشهدای بن، جاده سلامت سامان، پارک تهلیجان شهرکرد، منطقه چاله‌گاه خانمیرزا و منطقه آس‌جم لردگان، پارک جنگلی چلیچه فارسان، منطقه طارم در کوهرنگ و ناغان شهرستان کیار در حال اجراست. برای اجرای این طرح در مناطقی که جنگل وجود ندارد، از ظرفیت بوستان‌ها، پارک‌های جنگلی و فضاهای سبز استفاده می‌شود.
سهم استان حدود ۶ درصد کل رویشگاه زاگرسی معادل ۳۳۰ هزار هکتار است. سید اسماعیل صالحی، مدیرکل منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری گفت: اجرای پویش مردمی احیای جنگل‌های زاگرس، محدود به مهلت زمانی خاص نیست و تا پایان فصل بذرکاری ادامه خواهد داشت و بذر موردنیاز در اختیار دوستداران طبیعت و بهره برداران قرار خواهد گرفت.
مردم استان کردستان همراه با همه زاگرس‌نشینان برای احیای درختان زاگرسی دست به‌کار شدند تا در پویش مردمی بذرکاری در کردستان در محدوده ۳ هزار و ۳۰۰ هکتار از اراضی ملی بذر درختان جنگلی را بکارند. سعدی نقشبندی، مدیرکل منابع طبیعی استان کردستان در این‌باره گفت: مساحت درنظر گرفته شده در این طرح برای استان ۶۵ هکتار است. البته بذرکاری در این پویش محدود به مهلت خاصی نیست و امسال تا پایان فصل، بذرکاری ادامه خواهد داشت و برای تداوم پویش در سال‌های آینده برنامه‌ریزی‌هایی انجام شده است. نقشبندی با قدردانی از مشارکت‌های مردمی برای بذرکاری در جنگل‌های استان، اضافه کرد: این پویش با مشارکت انجمن‌های مردم‌نهاد، دوستداران و همیاران طبیعت، همراهی و همکاری مردم، جوامع محلی، مسئولین دولتی و باهدف حفظ و احیای جنگل‌ها و مراتع اجرا می‌شود. یک میلیون و ۴۰۰ اصله نهال صنوبر در نهالستان‌های استان تولید و در اسفندماه همزمان با هفته منابع طبیعی در بین متقاضیان اجرای طرح زراعت چوب توزیع می‌شود.
در پویش بذرکاری جنگل‌های زاگرس ۷۶۰ هکتار از جنگل‌های کهگیلویه و بویراحمد از طریق بذرکاری احیا می‌شود.غلامحسین حکمتیان، مدیرکل منابع طبیعی کهگیلویه و بویراحمد گفت: در برنامه پویش بذرکاری استان، سازمان‌های مردم‌نهاد، تشکل ها، بسیج سازندگی و سازمان بسیج کشاورزی و دوستداران طبیعت دست به‌کار شدند تا در این پویش، ۷۶۰ هکتار از جنگل‌های استان را بذرکاری کنند. البته در مناطق گرمسیری نیز ۵۰ هزار نهال برای کاشت تا پایان سال پیش‌بینی شده است. وی از در اختیار قرار دادن بذر رایگان به اقشار مختلف جامعه خبر داد و گفت: یکی از اولویت‌های کاشت بذر در مناطقی است که در مدت زمان گذشته دچار حریق شده است.
نیروهای مردمی و بسیج آذربایجان‌غربی قرار است ۸۰ هکتار به وسعت جنگل‌های این استان اضافه کنند. هادی قاسمی، مدیرکل منابع طبیعی استان آذربایجان‌غربی در این‌باره گفت: مردم سردشت و دیگر شهرهای استان در این پویش بذرکاری مشارکت خوبی داشته‌اند. در این طرح در مسیرهای ورودی مناطق جنگلی و مستعد احیا پایگاه ثابت مستقر می‌شود و بذر مورد نیاز شامل بلوط، بادام و ارغوان در اختیار دوستداران طبیعت قرار می‌گیرد.
در استان همدان مردم دوشادوش مسئولان برای افزایش جنگل‌های زاگرسی همقدم شدند تا ۱۱۰ هزار اصله نهال به جنگل‌های استان اضافه کنند. اسفندیار خزایی، مدیرکل منابع طبیعی استان همدان در این‌باره گفت: هدف از اجرای این نوع پویش مردمی تلاش برای همراهی مردم در حوزه حفاظت و حراست از جنگل‌ها و مراتع به‌عنوان سرمایه‌های خدادادی است. البته این پویش و این اقدام قرار نیست فقط امسال برگزار شود و امروز این مراسم به‌صورت نمادین آغاز شده و در سال‌های آینده در فصل مناسب بذرکاری ادامه خواهد داشت.
در استان کرمانشاه به یاد ۹۹۰۰ شهید استان ۹۹۰۰ چاله در منطقه حفاظت‌شده چالابه کرمانشاه برای اجرای این طرح حفر و ۹۹۰۰ اصله نهال سازگار با شرایط اقلیمی منطقه کاشته شد. ان‌شاء‌الله کولانی، مدیرکل منابع طبیعی استان کرمانشاه درخصوص این رویداد بزرگ گفت: مردم کرمانشاه همیشه همراه و همیار طبیعت بوده‌اند و رویدادهای بزرگی را رقم زده‌اند. در این پویش یکی از این رویدادها رقم خورد و این حضور پرشور جای بسی تقدیر دارد. استان کرمانشاه ۵۲۷ هزار هکتار عرصه جنگلی دارد که مناطقی از آن بر اثر حوادث طبیعی و غیر طبیعی صدماتی دیده که باید احیا شود و چه زیباست که این حرکت با حضور مردم، مشارکت آنها و با دستان مهربان آنها باشد.