فاطمه ناصری‌آلاشتی : «علیرضا امری کاظمی»، کارشناس مسئول ژئوتوریسم، ژئوپارک و میراث زمین‌شناختی در سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی است و پس از نمایشگاه خود در فرهنگسرای نیاوران در اجلاسی در استرالیا تحت عنوان «زیباشناسی در ژئوتوریسم» به سخنرانی پرداخت که مورد توجه حاضران قرار گرفته است.

گفت‌وگوی حاضر پیرامون نخستین نمایشگاه تخصصی او در ایران است در حالی که وی پیشتر در کشورهایی نظیر استرالیا، ایتالیا، انگلستان، مالزی، آلمان و لهستان میزبان علاقه‌مندان به این نوع عکاسی بوده است. او می‌گوید: «علاقه‌مندان به این نوع عکاسی در خارج از ایران قدری بیشترند.» در ادامه، گفت‌وگو با این مبلغ ژئوتوریسم را می‌خوانید:

  • چرا این موضوع را برای عکاسی انتخاب کرده‌اید؟

عکاسی از پدیده‌های زمین‌شناختی، در واقع کار حرفه‌ای من در رشته جدید گردشگری زمین شناختی(ژئوتوریسم) بوده و حدود 8 سال است که به آن می‌پردازم. من در خلال این کار چند هدف را دنبال می‌کنم: جمع‌آوری اطلاعات تصویری از پدیده‌ها و عوارض زمین‌شناختی زیبا و منحصربه‌فرد کشور با هدف ثبت و حفاظت از این «میراث زمین‌شناختی» و معرفی جهت بهره‌برداری در زمینه گردشگری،  جلب توجه مردم و مسئولان نسبت به ارزش بالای این‌گونه پدیده‌ها و عوارض طبیعی.

  • آیا با نگاه گردشگری از این منظره‌ها عکس گرفته‌اید یا از نگاه زیبایی‌شناسی و بوم‌شناسی؟

اولویت اولم در این نوع عکاسی موضوع و سوژه بوده. در واقع یک نگاه علمی تحقیقاتی به آن پدیده‌ها داشتم، اما سعی کرده‌ام به این موضوع‌ها از دیدگاه زیبایی‌شناسی نیز نظر داشته باشم، زیرا معتقدم آنچه مردم را به سمت این‌گونه پدیده‌ها جذب می‌کند، ابتدا زیبایی است و سپس موضوع و داستان مربوط به آن.

  • عکاسی گردشگری با دیگر ژانرهای عکاسی چه تفاوت‌هایی دارد؟

در واقع من این نوع عکاسی را عکاسی گردشگری نمی‌دانم، به‌نظرم بهتر است «عکاسی در ژئوتوریسم» بگوییم. در این نوع عکاسی هرچند زیبایی‌شناسی و هنر نقش مهمی ایفا می‌کنند، اما موضوع‌ها و نکته‌هایی که در این عکس‌ها مورد توجه قرار می‌گیرند، مهم‌تر از بعد زیبایی‌شناسی آنها هستند.

در واقع ما با یک دیدگاه جدید نسبت به طبیعت آشنا می‌شویم؛ دیدگاهی که تاکنون کمتر به آن توجه شده و به همین دلیل تازگی زیادی دارد.

  • در عکاسی برای کشف زیبایی‌ها تا چه اندازه عوامل انسانی دخیل است و اساساً آیا عوامل طبیعی اصل و اساس عکس است، یا نگاه هنرمندانه به سوژه‌ها؟

در این رشته هر دو موضوع نقش مهمی دارند. یک چشم‌انداز قابل توجه که داستان مهمی نیز در دل خود دارد، تنها با یک تصویر هنرمندانه زیبایی خاص خود را پدیدار می‌سازد. در واقع یک نگاه هنرمندانه است که می‌تواند اهمیت، زیبایی و یگانه‌بودن آن چشم‌انداز را به دیگران بنمایاند.

  • در عکس‌های شما نگاه به محیط‌زیست و جلوه‌های طبیعی و زیبای آن حرف اول را می‌زند، آیا در این نگاه محیط‌زیست و گردشگری در پیوند با یکدیگر قرار می‌گیرند یا خیر؟

همانطور که قبلا اشاره کرده‌ام، تلاش می‌کنم با استفاده از این تصویرها دیدگاه جدیدی نسبت به طبیعت ایران به‌وجود آورده و رشته جدید گردشگری زمین شناختی (ژئوتوریسم) را در کشور فعال سازم.

  • به‌نظر شما یک عکاس برای کشف زیبایی‌های طبیعی یا انسانی باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد؟

دید زیبابین و ذوق و سلیقه نقش اصلی را دارد، هر چند آشنایی با موضوع و دانش کافی در باره آن بسیار مهم است و در واقع بدون شناخت نمی‌توان به یک ترکیب کامل از زیبایی و سوژه ارزشمند دست‌یافت. یکی از بازدیدکنندگان نمایشگاهم در استرالیا در دفتر یادبود جمله زیبایی نوشته بود که مرا خیلی تحت‌تأثیر قرار داد، اینکه: «تنها دل‌ها(قلب‌ها)ی بزرگ می‌توانند خالق تصویرهای زیبا و چشمگیر باشند.»

  • تفاوت عکاسی در ایران و نگاه مردم و مسئولان به هنر با سایر کشورها در چیست؟

اگر بخواهم تجربه‌ای را که از برگزاری نمایشگاه در ایران و استرالیا داشتم ملاک قرار دهم، باید بگویم استقبال از هنر و هنرمند و توجه به آن در خارج از ایران قدری بیشتر است. طی برگزاری نمایشگاه در فرهنگسرای نیاوران، تعداد بسیار زیادی از خارجیان شاغل یا گردشگر در ایران از نمایشگاه دیدن کردند.

تفاوتی که آنها با بازدیدکنندگان ایرانی داشتند این بود که زمان بسیار زیادی را برای مشاهده تصویرها صرف می‌کردند و با دقت زیادی به تک‌تک آنها توجه می‌کردند. همچنین اغلب با من صحبت می‌کردند و سعی داشتند اطلاعات بیشتری کسب کنند. بیشتر آنها از دیدن تصویرها شگفت‌زده می‌شدند و اعتراف می‌کردند که با آنچه تاکنون درباره ایران دیده و شنیده بودند کاملا متفاوت است و ایران را کشوری با تنوع طبیعت کم‌نظیر و بسیار زیبا توصیف می‌کردند.

اما درباره بازدیدکنندگان ایرانی، تنوع در تخصص و گوناگونی فرهنگی و اجتماعی آنها بسیار جالب توجه بود. تقریبا همه قشرهای اجتماعی به نمایشگاه آمده بودند و از عکس‌ها بازدید کردند؛ از مردم عادی، خانواده‌ها و کودکان تا کارشناسان، مدیران دولتی و هنرمندان. بسیاری از هنرمندان نقاش و مجسمه‌ساز این تصویرها را ایده‌های نوینی برای کارهای آینده خود می‌دانستند و معتقدبودند از این تصویرها می‌توانند به‌عنوان مدل نقاشی خود استفاده کنند.

در استرالیا استقبال بسیار دور از انتظار بود و دبیر کنفرانس در سخنرانی افتتاحیه، برپایی نمایشگاه عکس ژئوتوریسم ایران را افتخار و اعتباری مضاعف برای کنفرانس و موجب شکوه و زیبایی سالن کنفرانس دانست.

قرار است مجموعه کاملی از تصویرهای تهیه‌شده در طول 8 سال کارم در سراسر ایران به همراه اطلاعات و نقشه‌های مربوطه به‌زودی در قالب یک اطلس منتشر ‌شود.