به گزارش همشهریس آنلاین، عباس محمدی، فعال محیط‌زیست و مدیر گروه دیده‌بان کوهستان
با توجه به ده‌ها هزار سگ‌گزیدگی سالانه که طبق گزارش انستیتو پاستور ایران رخ می‌دهد و همچنین گزارش‌های پرشمار محیط‌بانان و فعالان محیط‌زیست، می‌توان حدس زد که سالانه صدها هزار جانور کوچک و بزرگ هم بر اثر حمله سگ‌های ولگرد از طبیعت کشور حذف می‌شوند.
طرفداران افراطی سگ که به سگ‌های رهاشده یا ولگرد غذا (اسکلت مرغ، پسماند کشتارگاه و مانند اینها) می‌رسانند، گذشته از آسیب جدی که به وضعیت بهداشت نقاط مختلف وارد می‌کنند، سبب افزایش بنیه سگ‌ها و بیشتر شدن زاد و ولد آنها می‌شوند. این افراد، غالبا به «دستورالعمل‌های جهانی» درباره مدیریت حیوانات رها شده اشاره می‌کنند و با برداشت دلخواه از این مقررات یا شیوه‌نامه‌های غیرالزام‌آور، با حذف سگ یا گربه‌های ولگرد، سرسختانه مخالفت می‌کنند.
در زیر، به ۲ متن مورد قبول حامیان حیوانات در این زمینه اشاره می‌کنم:
«معاهده اروپایی برای حمایت از حیوانات» که آن را می‌توان در تارنمای https://rm.coe.int خواند: ماده ۱۲ این معاهده، درباره کشتن حیوانات ولگردی است که به تشخیص دستگاه‌های رسمی موجب بروز مشکل شده‌اند.
در این ماده آمده است:
«اگر یکی از طرفین [معاهده] به این نتیجه برسد که تعداد حیوانات ولگرد موجب بروز مشکل شده است، می‌تواند اقدام قانونی یا اجرایی لازم برای کاهش تعداد را به‌شکلی که موجب وارد شدن درد و رنج و استرسِ قابل اجتناب نشود، انجام دهد. اما لازمه این اقدامات چنین است که نخست، اگر قرار بر به‌دام انداختن حیوانات باشد، این کار باید با حداقل رنج جسمی و روحی متناسب با حیوان باشد و دوم، چنین حیواناتی چه نگهداری شوند چه کشته شوند، این کار باید مطابق اصول معاهده صورت گیرد.»
پیداست که این معاهده، معدوم کردن حیوانات ولگرد که موجب بروز مشکلاتی همچون حمله به انسان، رقابت با حیات‌وحش و آلوده‌سازی محیط شده‌اند، مجاز دانسته است.
بند ۳-۶-۳ گزارش فائو (سازمان کشاورزی و خواروبار ملل متحد) درباره مدیریت جمعیت سگ‌ها با عنوان «Dog population management. Report of the FAO/WSPA/IZSAM expert meeting» نیز مربوط به «یوتانایز» یا کشتن بی‌درد و رنج حیوانات ولگرد است.
بخش نخست این بند عینا چنین است:
«از آنجا که کشتن بی‌تبعیض یا انبوه سگ‌ها، نامؤثر است و پذیرفتنی نیست، کارشناسان یادآور می‌شوند که در حالت ایده‌آل نباید هیچ حیوان سالمی کشته شود، بلکه ممکن است یوتانایز سگ‌ها به‌صورت انفرادی درصورتی که گزینه‌های دیگر مانند یافتن خانه جدید یا حسب موقعیت روش «سی. ان. آر» (گرفتن، عقیم‌سازی، رها کردن) با دقت درنظر گرفته شده و رد شده باشند، ضروری باشد. به‌علاوه، یوتانایز حیوانات سالم به‌عنوان راه‌حل درازمدت پذیرفتنی نیست، زیرا به ریشه‌های این امر نمی‌پردازد و نیز مشخص نمی‌کند که سگ‌ها از کجا می‌آیند. بنابراین همه تلاش‌ها باید صورت گیرد تا نیاز به یوتانایز حیوانات سالم کاهش یابد یا حذف گردد.»
کاملا واضح است که کشتن حیوانات ولگرد به‌طور کلی رد نمی‌شود، بلکه می‌گوید «ایده‌آل» آن است که حیوان سالم کشته نشود (و ایده‌آل هنگامی حاصل می‌شود که صدها هزار سگ ولگرد نداشته باشیم). این گزارش غیر الزام‌آور، کشتار دسته‌جمعی (قتل‌عام) را مردود می‌داند و می‌گوید که درصورت لزوم، حیوانات را باید تک‌به‌تک (به‌منظور جدا کردن سگ‌هایی که احتمال دارد مفید باشند یا برایشان سرپرست پیدا شود) معدوم کرد. حتی در این ماده پیش‌بینی شده که ممکن است در جایی، مقام‌های مسئول روش «سی. ان. آر» را مردود بدانند. در ادامه این بند، ماده شیمیایی و روش تزریق آن هم شرح داده می‌شود.
۲ مورد بالا، ملایم‌ترین دستورالعمل‌ها درباره حیوانات ولگرد است، شیوه‌نامه‌های متعدد دیگر، به‌ویژه آنها که ناظر بر منطقه‌های حفاظت‌شده یا سکونت‌گاه‌های انسانی است، دستورهای بسیار صریح‌تر از اینها درباره حذف دارند.
با توجه به خطر بسیار بزرگ و جدی سگ‌های ولگرد برای سلامت انسان و حیات وحش، ضروری است که شهرداری‌ها، دهیاری‌ها، مقام‌های مسئول در سازمان حفاظت محیط‌زیست، کارشناسان سازمان دامپزشکی و دیگر مسئولان، وفق قانون و مقررات موجود نسبت به جمع‌آوری سگ و گربه‌های ولگرد و جلوگیری از غذارسانی‌های غیرمجاز به آنها اقدام کنند.