و متوجه می‌شوید که پیشانی یا کف دست و زیر بغل‌تان عرق می‌کند. چطور این دو فعالیت متفاوت اثرات مشابهی بر روی بدن دارند و اساساً دلیل عرق کردن چیست؟
تعریق یکی از روش‌هایی است که بدن شما خودش را به طور غیر ارادی خنک می‌کند و مهم نیست که این تعریق به خاطر فعالیت بدنی است یا به دلیل بالا رفتن فشار خونتان در اثر استرس. در ادامه به توضیح این مسائل خواهیم پرداخت و به شما نشان می‌دهیم که عرق از غدد مخصوصی ترشح می‌شود و بین عرق کف دست و عرق پیشانی و عرق زیر بغل تفاوت‌هایی وجود دارد.
غدد تعریق:
انسان‌ها به طور میانگین دارای 2.6 میلیون غده تعریق بر روی پوست خود هستند. این غدد در تمام بدن پخش شده‌اند. این غدد در غشای میانی پوست و در کنار غدد متعدد دیگر قرار دارند و سلول‌های مارپیچ شکل و به هم پیچیده شده هستند.
انتهای غده تعریق به سطح پوست متصل است و از طرفی دیگر رگ‌های عصبی به این غدد متصل هستند.
در کل دو نوع غده تعریق وجود دارد:
• اکرین (Eccrine): غدد ساده عرق هستند که در کف دست و پا و روی پیشانی یافت می‌شوند و انتهای آن‌ها به منافذ پوستی متصل است.
• آپوکرین (Apocrine): غدد عرقی هستند که تنها به زیر بغل و مناطق اطراف مقعد محدود می‌شود و معمولاً به انتهای منافذ مو ختم می‌شوند.
این دو غده در اندازه، سنی که در آن فعال می‌شوند و نوع عرق ترشح شده تفاوت‌هایی دارند. در مقایسه با غدد آپوکرین، غدد اکرین:
• کوچک‌ترند
• از زمان تولد فعال می‌شوند (آپوکرین از زمان رشد مو‌های سطح بدن فعال می‌شود)
• عرقی که تولید می‌کنند دارای پروتئین و اسید‌های چرب نیست.
ما همواره عرق می‌کنیم. حتی اگر احساس تر شدن نکنیم. عرق کردن یکی از راه‌هایی است که بدن به واسطه آن دمای خود را پایین می‌آورد و از شر دمای بالای اضافی خلاص می‌شود. این گرمای اضافی می‌تواند توسط افزایش متابولیسم و یا فعالیت عضلانی ایجاد شود.
وقتی غدد عرق تحریک می‌شوند، مایعی شبیه به پلاسما تولید می‌کنند. این مایع دارای غلظت بالای سدیم و کلر است و غلظت خیلی کمی از پتاسیم.
این مواد از فضای خالی بین سلول‌ها دریافت می‌شود که آن هم از خون و از طریق دیواره رگ‌ها به سلول‌ها می‌رسد. به این ترتیب مواد معدنی در اطراف غده عرق به آن جذب می‌شوند و باعث حرکت عرق به بالا و سطح پوست می‌شود و سپس دوباره مقداری از آن به سلول‌های سطح پوست باز می‌گردد.
این مایع از لوله غده تعریق بالا می‌رود و به غشای بیرونی پوست می‌رسد. بعد از این بسته به شرایط دو اتفاق می‌افتد:
• در شرایطی که بدن در حال استراحت و ضربان و فشار است: در این حالت سلول‌های اطراف غده آب عرق را می‌گیرد و مقدار زیادی آب از بدن خارج نمی‌شود. در این حالت میزان پتاسیم بیستر از سدیم و کلر است.
• در شرایط گرما یا فعالیت بدنی: در این حالت سلول‌های اطراف غدد زمان کافی برای جذب آب را ندارند و به همین دلیل مقدار زیادی آب به همراه مقدار حل شده زیادی از املاح به سطح پوست می‌رسد. در این حالت میزان سدیم و کلر بیشتر از میزان پتاسیم است.
این چرخه تولید عرق در غدد اکرین است ولی غدد اپروکین نیز به همین طریق تولید عرق می‌کنند. همان‌طور که گفتیم این نوع عرق دارای اسید‌های چرب و پروتئین نیست ولی عرقی که توسط غدد اپروکین تولید می‌شود دارای این مواد است. به همین دلیل است که عرق اکرین بدون بو است. عرق اپروکین نیز به خودی هیچ بویی ندارد ولی وقتی به سطح پوست می‌رسد باکتری‌هایی که در اطراف مو‌های بدن قرار دارد تولید بویی ناخوشایند می‌کنند.
جالب است بدانید که توانایی تولید عرق با تغییر محیط تغییر می‌کند. اگر در سرزمین‌های سردسیر زندگی می‌کنید و به منطقه‌ای گرم‌سیر سفر کنید، بدنتان تنها حدود یک لیتر عرق تولید می‌کند ولی با گذشت زمان و عادت کردن به هوای گرم بدن می‌تواند 5 تا 6 لیتر عرق ترشح کند.
هنگامی که در هوای گرم هستید و یا فعالیت بدنی بالایی دارید مقدار زیادی از املاح بدن از طریق عرق از بدن خارج می‌شود و کمبود این مواد می‌تواند باعث مشکلاتی برای کلیه و قلب و عروق بشود. به همین دلیل است که به ورزشکاران مصرف بالای مایعات و مخصوصاً مایعاتی مانند آب‌‌میوه‌ها توصیه می‌شود تا این مقدار مواد معدنی از دسته رفته را دوباره دریافت کنند.
عرقی که در کف دست ایجاد می‌شود نه به دلیل فعالیت بدنی است و نه به دلیل تحریکات عصبی. دلایل اصلی ترشح این عرق شناخته شده نیست ولی ممکن است دارای دلایلی مثل نا متناسب بودن هورمون‌ها و یا شرایطی مانند یائسگی در زنان باشد.
Howstuffworks.com