گزینش افراد برای انتخاب دوست در میان اقوام و ملل مختلف، شکل های متنوعی دارد و با انگیزه های گوناگون یا بر اساس احساسات متفاوت عقلانی، عاطفی و غیر از آن به وجود می آید که دوستی نامیده می شود.
اگر دوستی، دارای معیار صحیح بوده و از انگیزه الهی و فطرت انسانی نشأت گرفته باشد، ضمن آنکه پایدار می‌ماند، سرانجام انسان را به سعادت رهنمون خواهد شد. دوستی عبارت است از یک نوع ارتباط خاص که در مقاطع مختلف و یا در زمانی خاص، میان افراد به‌وجود می‌آید. انسان یک موجود اجتماعی است و در هر سنی نیازمند دوست و همراه است تا با او روابط متقابل داشته باشد.
هر انسان با دوست و یا دوستان خود ایده‌ها و احساسات و خواسته های مشترک دارد و خلاصه هر انسان کسی را به عنوان دوست خود بر می گزیند که خواسته ها یش به او شبیه باشد، یک دوست واقعی به کسی گفته می شود که به خاطر رسیدن به منافع خودطرح دوستی نریخته و از دوستان و روابط بوجود آمده میان خودشان هرگز سوء استفاده نکند و حتی به خاطر دیگری از حق خود بگذرد.
در روابط اجتماعی، دوستی و رفاقت از اهمیت بسیار زیاد برخوردار است از این رو داشتن یک دوست واقعی امتیازی بسیار بزرگ برای هر کس محسوب می‌شود، بسیاری از افراد معتقدند دوستی های این دوره و زمانه رنگ و بوی غریبی دارند، معنای دوستی این نقش‌های قلابی که هر روز برای هم بازی می‌کنیم، نیست، روابطی را که با یک حرف از هم می‌پاشند و یا با چند ماه دوری فراموش می‌شوند و دوستی‌هایی که تا زمانی ادامه دارند که در آن سود مادی وجود داشته را چگونه می‌توان دوستی نامید؟
البته در این دوره که به اعتقاد عده ای ممکن است دوران "قحطی دوستی" باشد، هنوز هستند انسانهایی که می توان همدرد و همراه خطابشان کرد و آنقدر به آنها نزدیک شد که بتوان از این که کسی هست که حرفهایت را بشنود و مشکلاتت را درک کند، احساس خوشبختی کرد. دوستی هایی که در آن نه سود مطرح است و نه زیان. هرچند در این زمانه پر آشوب آنقدر معیارها دگرگون شده است که برای یافتن یک دوست خوب باید بسیار جستجو کنی تا دوستت را بیابی وگرنه آنقدر آدم هست که ادعای دوستی می‌کند ولی باطنا به قول معروف "مگسانند دور شیرینی"!
مسأله تحقیق:
انتخاب دوست سهم عظیمی در سعادت فرد دارد و نقش مهمی در زندگی ایفا می کند. هر فرد باید به اندازه کافی دقت کند تا دوستانی را جهت معاشرت و زندگی برمی گزیند که در این مسیر یار و مددکار او باشند.
دوستی و محبت دارای مراتب و درجاتی است. نباید تصور کرد که دوستی بین افراد، یکسان است. حقیقت این است که دوستان مراتب مختلفی دارند؛ بعضی به عنوان دوست کامل شناخته می شوند ؛ زیرا از همه ی ویژگی ها و شرایط یک دوست کامل برخوردارند و بعضی شرایط کمتری را در خود جمع کرده اند.
بطور خلاصه، می توان پرسید اهمیت دوستی در جامعه ما چقدر است؟ شهروندان تهرانی تا چه اندازه نسبت به دوستی و دوستانشان حساس اند؟ چگونه و با چه تناوبی و از چه طرقی با دوستانشان ارتباط برقرار می کنند؟
پرسش اصلی تحقیق:
داشتن یک دوست خوب چه اهمیتی دارد؟
ضرورت و اهمیت تحقیق:
دوستی یکی از سازوکارهای کاهش تنش ها و جهت یابی افراد در جامعه است. همان طور که می دانیم دوستی به عنوان یک سازوکار حمایتی در جوامع سنتی و جوامع جدید و "شهری" صورتها و کارکردهای متفاوتی دارد. از سوی دیگر شرایط سنی نیز در شکل گیری، برقراری، و ادامه دوستی ها مهم است. اطلاع از شبکه روابط صمیمانه در میان شهروندان می تواند مدیران امور شهری را نسبت به این شبکه روابط آگاه سازد و توجه ایشان را به احتمال استفاده از این شبکه روابط در مدیریت امور جلب کند.
از سوی دیگر نگاه به دوستی در سطح بین فردی نیز نکته ای مرتبط با اخلاق شهروندی به حساب می آید که به نظر می رسد در حال حاضر باید به آن توجه بیشتری کرد.
در تحقیق حاضر به دنبال یافتن پاسخ پرسش های اصلی زیر از نظر پاسخ گویان هستیم:
• دوست خوب چه ویژگی هایی دارد؟
• توقعات مردم از یکدیگر به عنوان یک دوست چیست؟
• ارزیابی اعتماد مردم به دوستان خود؟
• مردم با دوستان خود چقدر رابطه دارند؟
• ارزیابی مردم از خودشان به عنوان یک دوست خوب؟
• نقش دوست در زندگی افراد ؟
کلیات تحقیق
در این گزارش با به کارگیری نظرسنجی تلفنی و بدست آوردن آمارها، پردازش و تحلیل علمی آنها، سعی شده است تا به نظر پاسخگویان در مورد بررسی دیدگاه مردم درباره جایگاه دوست در بین شهروندان تهرانی دست یافت. این گزارش حاصل جمع آوری پاسخ 1178نفر از مردم تهران به پرسشنامه تهیه شده توسط واحد نظرسنجی تلفنی مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه ای موسسه همشهری است. این افراد به صورت تصادفی و بر اساس مراجعه به فهرست شماره تلفن ها (از 22000000 الی 88999999) انتخاب شدند. در این گزارش نظر کسانی که تمایل به پاسخگویی به تمام پرسش های تحقیق را داشته اند، منعکس شده است.
اهداف تحقیق
• بررسی جایگاه دوست از نظر مردم تهران
• ویژگی‌های دوست خوب از نظر مردم تهران
• بررسی میزان اهمیت دوستی از نظر مردم تهران
• بررسی شیوه ها و تناوب ارتباط بین دوستان
روش نظرسنجی
در این پژوهش، از نظرات عامه مردم به صورت تلفنی (نظرسنجی تلفنی) به روش پیمایشی و نمونه‌گیری تصادفی استفاده شده است .عددهای داخل جدول گرد شده است.
جامعه نمونه
در این تحقیق نمونه آماری شامل 1178 نفر از مردم تهران است. از این تعداد 36 درصد مرد و 64 درصد زن هستند.
زمان اجرای نظرسنجی
این نظرسنجی از تاریخ 20 تا 23 مرداد ماه 1387 توسط گروه نظرسنجی مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ای روزنامه همشهری انجام شده است.
پرسشنامه نظرسنجی
1. جنس ؟
2. سن ؟
3. تحصیلات ؟
4. مهمترین ویژگی یک دوست خوب از نظرشما چیست؟
5. به نظر شما این روزها دوستی بین افراد کم شده است یا خیر؟
6. بعضی از دوستی‌ها خیلی دوام نمی آورند به نظر شما چرا اینطور است؟
7. فکرمی کنید دوست های شما در هنگام گرفتاری و مشکلات به شما کمک می کنند؟
8. مهمترین توقعی که از دوستان خود دارید چیست؟
9. با بهترین دوست خود چند وقت است که دوست هستید؟
10. با بهترین دوست خود چند بار در ماه ارتباط دارید؟
11. از چه طریق با آنها ارتباط دارید؟
12. چرا بعضی ها هیچ دوستی ندارند؟
13. انتخاب دوست چقدر در زندگی هر کسی موثر است؟
14. به نظر شما چه دوستی هایی پایدارتر هستند؟
چکیده:
طرح نظرسنجی حاضر، به منظور دست یافتن به نظر پاسخگویان درباره جایگاه دوست به اجرا درآمده است. یافته‌های این طرح به قرار زیر است:
• 64 درصد از پاسخگویان زن و 36 درصد مرد هستند.
• 32درصد پاسخگویان در گروه سنی 30-21 سال قرار دارند.
• 44 درصد از پاسخگویان دارای مدرک تحصیلی دیپلم هستند.
• 52 درصد از پاسخگویان مهمترین ویژگی دوست خوب را صداقت عنوان کردند.
• 87 درصد از پاسخگویان معتقدند که این روزها دوستی بین افراد کم شده است.
• 46 درصد از پاسخگویان دلیل بی دوامی بعضی از دوستی‌ها را صادق نبودن افراد باهم عنوان کردند.
• 53 درصد از پاسخگویان دوستان خود را در گرفتاری‌ها، یار و همراه خود می دانند.
• 37 درصد از پاسخگویان مهمترین توقعشان از دوستان این است که در مشکلات به آنها کمک کنند.
• 41 درصد از پاسخگویان با بهترین دوست خود بیش از ده سال دوست هستند.
• 35 درصد از پاسخگویان 2تا5 بار در ماه با هم ارتباط دارند.
• 50 درصد از پاسخگویان از طریق تلفن با هم ارتباط دارند.
• 24 درصد از پاسخگویان معتقدند دلیل اینکه بعضی ها هیچ دوستی ندارند این است که به کسی اعتماد ندارند.
• 65 درصد از پاسخگویان انتخاب دوست را خیلی زیاد در زندگی موثر می دانند.
• 52 درصد ازپاسخگویان معتقدند دوستی هایی پایدارترند که صداقت دربین آنها زیاد باشد.
جنس پاسخگویان
بر اساس جدول شماره 1، از میان 1178 نفر پاسخگو، 64 درصد زن و 36 درصد مرد هستند.
جدول شماره 1- توزیع پاسخگویان بر اساس جنس
| جنس |
تعداد |
درصد |
| زن |
749 |
64 |
| مرد |
429 |
36 |
| جمع |
1178 |
100 |
نمودار شماره 1- پراکندگی پاسخگویان بر اساس جنس
سن پاسخگویان
جدول شماره 2، نشان دهنده توزیع جامعه آماری این تحقیق است. همان طور که مشاهده می‌شود بزرگ‌ترین گروه سنی در 1178 نفر پاسخگوی این تحقیق را گروه سنی 21 تا 30 سال (32 درصد) و کوچک ترین گروه سنی را 71 سال به بالا (3در صد ) تشکیل می‌دهند.
جدول شماره 2- توزیع پاسخگویان بر اساس سن
| سن |
تعداد |
درصد |
| 30 – 21 سال |
377 |
32 |
| 40 – 31 سال |
260 |
22 |
| 50 – 41 سال |
198 |
17 |
| 15تا20 سال |
141 |
12 |
| 60 – 51 سال |
104 |
9 |
| 70 – 61 سال |
66 |
5 |
| 71 سال به بالا |
32 |
3 |
| جمع |
1178 |
100 |
نمودار شماره 2- پراکندگی پاسخگویان بر اساس سن
سطح تحصیلات پاسخگویان
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 3، از میان 1178 نفر پاسخگو، 44 درصد دیپلم و1 درصد دکترا و بالاتر هستند.
جدول شماره 3- توزیع پاسخگویان بر اساس میزان تحصیلات
| تحصیلات |
تعداد |
درصد |
| دیپلم |
515 |
44 |
| زیر دیپلم |
252 |
21 |
| کارشناسی |
179 |
15 |
| کاردانی و دانشجو |
150 |
13 |
| بی سواد |
52 |
4 |
| کارشناسی‌ارشد |
30 |
3 |
| جمع |
1178 |
100 |
نمودار شماره 3- پراکندگی پاسخگویان بر اساس میزان تحصیلات
مهمترین ویژگی یک دوست خوب از نظر پاسخگویان
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره4، از میان 1178 نفر پاسخگو، 52 درصد مهمترین ویژگی یک دوست خوب را صادق بودن ، عنوان کردند.
جدول شماره 4- توزیع پاسخگویان بر اساس نظر آنها درباره مهمترین ویژگی یک دوست خوب
| مهمترین ویژگی یک دوست خوب |
تعداد |
درصد |
| صادق باشد |
611 |
52 |
| همراه باشد |
142 |
12 |
| خیانت نکند |
115 |
10 |
| با معرفت باشد |
98 |
8 |
| فداکار باشد |
91 |
8 |
| خوش برخورد باشد |
50 |
4 |
| مصلت اندیش باشد |
34 |
3 |
| مردم دار باشد |
28 |
2 |
| پول دار باشد |
9 |
1 |
| جمع |
1178 |
100 |
نمودار 4- پراکندگی پاسخگویان بر اساس نظر درباره مهمترین ویژگی یک دوست خوب
به نظر شما این روزها دوستی بین افراد کم شده یا نه؟
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 5، از میان 1178نفر پاسخگو، 87 درصد از پاسخگویان عنوان کردند دوستی کم شده و13درصد معتقد بودند دوستی بین افراد کم نشده است.
جدول 5- توزیع پاسخگویان بر اساس نظر آنها درباره ;کاهش یا افزایش دوستی درمیان مردم
| این روزها دوستی کم شده یا خیر |
تعداد |
درصد |
| بله |
1024 |
87 |
| خیر |
154 |
13 |
| جمع |
1178 |
100 |
نمودار 5- پراکندگی پاسخگویان بر اساس نظر آنها درباره ;کاهش یا افزایش دوستی درمیان مردم
بعضی از دوستی ها خیلی دوام نمی آورند به نظر شما چرا اینطوره؟
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره6، از میان 1178 نفر پاسخگو، 46 درصد دلیل بی دوامی بعضی از دوستی ها را صادق نبودن دوستان با یکدیگر عنوان کردند.
جدول شماره 6 – توزیع پاسخگویان بر اساس نظر آنها درباره دلیل دوام نداشتن بعضی از دوستی ها
| دلیل بی دوامی بعضی از دوستی ها |
تعداد |
درصد |
| با همدیگر صادق نیستند |
546 |
46 |
| مسائل اقتصادی |
202 |
17 |
| انتخاب خوب ندارند |
201 |
17 |
| وجود مشکلات زیاد |
177 |
15 |
| نمی دانم |
30 |
3 |
| توقع زیاد دارند |
22 |
2 |
| جمع |
1178 |
100 |
نمودار شماره 6- پراکندگی پاسخگویان بر اساس نظر آنها درباره دلیل دوام نداشتن بعضی از دوستی ها
فکر می کنید دوستان شما در هنگام گرفتاری و مشکلات کمکتون می کنند؟
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 7، از میان 1178 نفر پاسخگو، 53 درصد عنوان کردند، دوستانشان در هنگام گرفتاری به آنها کمک می کنند.
جدول شماره 7 – توزیع پاسخگویان بر اساس نظر آنها درباره اینکه دوستانشان در هنگام گرفتاری کمکشان می کنند
| فکر می کنید دوستان درهنگام گرفتاری به شما کمک می کنند |
تعداد |
درصد |
| بله |
624 |
53 |
| خیر |
500 |
42 |
| نمی دانم |
54 |
5 |
| جمع |
1178 |
100 |
نمودار شماره 7 – پراکندگی پاسخگویان بر اساس نظر آنها درباره اینکه دوستانشان در هنگام گرفتاری کمکشان می کنند
مهمترین توقعی که پاسخگویان از دوستان خود دارند
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 8، از میان 1178 نفر پاسخگو، 37 درصد از پاسخگویان مهمترین توقع خود از دوستان را کمک آنها در هنگام بروز مشکلات می دانند.
جدول شماره 8 – توزیع پاسخگویان بر اساس نظر آنها درباره مهمترین توقع آنها از دوستان خود
| مهمترین توقعی که شما از دوستان دارید |
تعداد |
درصد |
| همراهی در مشکلات |
442 |
37 |
| صادق باشد |
409 |
35 |
| درک متقابل |
123 |
10 |
| توقعی ندارم |
104 |
9 |
| خیانت نکند |
100 |
9 |
| جمع |
1178 |
100 |
نمودار شماره 8 -پراکندگی پاسخگویان بر اساس نظر آنها درباره مهمترین توقع آنها از دوستان خود
با بهترین دوست خود چند ساله که دوستی؟
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 9، از میان 1178 نفر پاسخگو،41 درصد بیش از ده سال است که بهترین دوست خود را انتخاب کرده اند.
جدول شماره 9 – توزیع پاسخگویان بر اساس تعداد سالهای دوستی آنها با بهترین دوست خود
| تعداد سال های دوستی با بهتربن دوست |
تعداد |
درصد |
| بیش از ده سال |
488 |
41 |
| پنج تا ده سال |
244 |
21 |
| یک تا پنج سال |
210 |
18 |
| دوستی ندارم |
168 |
14 |
| کمتر ازیک سال |
68 |
6 |
| جمع |
1178 |
100 |
نمودار شماره 9– پراکندگی پاسخگویان بر اساس تعداد سالهای دوستی آنها با بهترین دوست خود
با بهترین دوست خود در ماه چند بار ارتباط داری؟
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 10، از میان 1178 نفر پاسخگو، 35 درصد آنها (2تا 5 بار) در ماه با همدیگر ارتباط دارند.
براساس نتایج بدست آمده از روش های آماری (chi-square)، جنسیت برتعداد دفعات ملاقات دوستان صمیمی تاثیر دارد بطوری که مردان بیش از ده بار درماه دوستان خود را می بینند و زنان تنها دو بار در ماه دوستان خود را ملاقات می کنند.
جدول شماره 10 – توزیع پاسخگویان بر اساس تعداد دفعات ارتباط با دوستانشان
| با بهترین دوست خود چند بار در ماه ارتباط داری |
تعداد |
درصد |
| 2 تا 5 بار |
351 |
35 |
| هر روز |
178 |
18 |
| 1 بار |
163 |
16 |
| 5 تا 10 بار |
125 |
12 |
| بیش از 10 بار |
120 |
12 |
| درطول یک ماه ارتباط ندارند |
73 |
7 |
| جمع |
1178 |
100 |
نمودار شماره 10- پراکندگی پاسخگویان بر اساس تعداد دفعات ارتباط با دوستانشان
از چه طریق با دوستان ارتباط دارید؟
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 11، از میان 1178 نفر پاسخگو، 50 درصد آنها بیشتر بوسیله تلفن با همدیگر ارتباط دارند.
براساس نتایج بدست آمده از روش های آماری (chi-square)، جنسیت بر روش ارتباط دوستان تاثیر دارد بطوری که مردان بیشتر دوستان خود را ملاقات می کنند و زنان بیشتر از طریق تلفن با دوستان خود ارتباط دارند.
جدول شماره 11 – توزیع پاسخگویان بر اساس طریق ارتباط آنها با دوستانشان
| از چه طریق با دوستان ارتباط دارید |
تعداد |
درصد |
| تلفن |
508 |
50 |
| ملاقات |
483 |
48 |
| ایمیل وsms |
19 |
2 |
| جمع |
1178 |
100 |
نمودار شماره 11- پراکندگی پاسخگویان بر اساس طریق ارتباط آنها با دوستانشان
چرا بعضی ها هیچ دوستی ندارند؟
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 12، از میان 1178 نفر پاسخگو، 24 درصد دلیل اینکه بعضی ها دوستی ندارند را اعتماد نداشتن به دیگران دانسته اند.
جدول شماره 12- توزیع پاسخگویان بر اساس دلیل آنها برای نداشتن دوست
| چرا بعضی ها هیچ دوستی ندارند |
تعداد |
درصد |
| به کسی اعتماد ندارند |
278 |
24 |
| درون گرا هستند |
227 |
19 |
| خوش اخلاق نیستند |
209 |
18 |
| تجربه خوبی از دوستی ندارند |
200 |
17 |
| مغرور هستند |
78 |
6 |
| برای کسی دوست خوبی نبودند |
72 |
6 |
| به دلیل مشغله زیاد |
45 |
4 |
| صداقت ندارند |
35 |
3 |
| نمی دانم |
34 |
3 |
| جمع |
1178 |
100 |
نمودار شماره 12- پراکندگی پاسخگویان بر اساس دلیل آنها برای نداشتن دوست
انتخاب دوست چقدر در زندگی هرکسی موثر است؟
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 13، از میان 1178نفر پاسخگو، 65 درصد انتخاب دوست را در زندگی خیلی زیاد موثر دانسته اند.
جدول شماره 13- توزیع پاسخگویان بر اساس اعتقاد آنها به میزان تاثیر انتخاب دوست در زندگی
| میزان تاثیر انتخاب دوست درزندگی |
تعداد |
درصد |
| خیلی زیاد |
765 |
65 |
| زیاد |
254 |
22 |
| تا حدی |
107 |
9 |
| کم |
35 |
3 |
| خیلی کم |
17 |
1 |
| جمع |
1178 |
100 |
نمودار شماره 13- پراکندگی پاسخگویان بر اساس اعتقاد آنها به میزان تاثیر انتخاب دوست در زندگی
به نظر شما چه دوستی هایی پایدار ترند؟
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 14، از میان1178 نفر پاسخگو، 52 درصد دلیل پایداری دوستی را صادق بودن دوستان با همدیگر عنوان کردند.
جدول شماره 14-توزیع پاسخگویان بر اساس اعتقاد آنها درباره دلیل پایداری دوستی
| چه دوستی هایی پایدارتر هستند |
تعداد |
درصد |
| با یکدیگر صادق هستند |
607 |
52 |
| درک متقابل |
167 |
14 |
| انتخاب درست داشتند |
142 |
12 |
| از بچگی با هم دوستند |
130 |
11 |
| کم توقع هستند |
103 |
9 |
| علاقه بین آنها زیاد است |
29 |
2 |
| جمع |
1178 |
100 |
نمودار شماره 14- پراکندگی پاسخگویان بر اساس اعتقاد آنها درباره دلیل پایداری دوستی