همشهری‌آنلاین -یکتا فراهانی: اول تا هفتم اردیبهشت ماه «هفته سلامت» نام گرفته که به همین مناسبت، وضعیت سلامت کشور و میزان تغییرات آن را مورد بررسی قرار داده‌ایم.
فراموش نکنیم سلامت به معنی برخورداری از رفاه کامل جسمی، روانی و اجتماعی است و تنها به معنای نداشتن بیماری، معلولیت و ناتوانی نیست. سلامت از مهم‌ترین حقوق انسانی است و در نتیجه همه مردم باید به منابع مورد نیاز برای تامین سلامت دسترسی داشته باشند. اما گاهی این سلامتی به دلایل مختلف، تغییر شکل می‌دهد.
تغییر الگوی زندگی
دکتر حوریه سلیمان‌جاهی، استاد دانشکده علوم پرشکی دانشگاه تربیت مدرس و عضو اتاق فکر ویروس شناسی در مورد این تغییرات می‌گوید: «تغییر الگوی زندگی و بیماری‌های شایع در حال گردش و تغییرات حاصل از آن در ترکیب جمعیت باعث شکل‌گیری واقعیتی به نام تغییر سیمای سلامت می‌شود.
معمولا جامعه جهانی طی سال‌های متمادی با گذارهای اپیدمیولوژیک مهمی مواجه می‌شود؛ به‌طوری که تا چند سال پیش در مرحله گذار از بیماری‌های واگیر به غیرواگیربوده‌ایم.»
پاندمی‌کرونا
به گفته سلیمان‌جاهی، طبق آمار رسمی کشور در سال‌های قبل ۷۲ درصد مرگ و میر مربوط به بیماری‌های غیرواگیربوده است. اما پاندمی کرونا تغییر بزرگی در این آمار ایجاد کرد و باعث شد این چهره مخدوش شود.
البته هنوز آمار دقیقی از این گذار اپیدمیولوژیک مجدد درجهان و ایران در دسترس نیست.تنها اخبار آن، خبرهایی مربوط به آمریکاست که براساس گزارش مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌های آمریکا (CDC) بعد از بیماری‌های قلبی (۶۹۳۰۲۱ مرگ) و سرطان (۶۰۴۵۵۳ مرگ)، سومین عامل مرگ در آمریکا در سال ۲۰۲۱، ابتلا به کووید-۱۹ (۴۱۵۳۹۹ مرگ) بوده و برای دومین سال متوالی است که کووید-۱۹ در آمریکا رتبه سوم علت مرگ شناخنه می شود
این در حالی است که آمریکا یکی از موثرترین واکسن‌ها و درمان‌ها برای این بیماری را در اختیار داشته است. اما به جرات می‌توان گفت که هیچ کدام از بیماری‌های واگیر و غیر واگیر نباید به فراموشی سپرده شوند.
توجه به عوامل خطرآفرین
عضو اتاق فکر ویروس‌شناسی می‌گوید مشخصه بارز پاندمی اخیر، بروز و شیوع بالای بیماری عفونی کووید با قدرت سرایت بالا و متعاقب آن مرگ و میر زیاد ناشی از آن بوده است که در کنار بیماری‌های غیرواگیر، آلودگی‌های محیطی، جنگ و خشکسالی از مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده مرگ و بیماری در جامعه جهانی محسوب می‌شوند.
به دنبال بیماری، آشنایی کادر درمان و رعایت پروتکل‌ها توسط مردم باعث بهبود شرایط زندگی شد و مجوز گرفتن بعضی واکسن‌ها و داروها در شرایط اضطراری نیز به پیشگیری و کنترل بیماری کمک زیادی کرد.
اما نباید فراموش کرد که بروز و شیوع روز افزون بیماری‌های مزمن و غیرواگیر از سه دهه پیش آغاز شده که باید مراقب آن باشیم.
لزوم آگاهی‌بخشی جامعه و کنترل بیماری‌های نوپدید
به گفته سلیمان‌جاهی، امروزه در کشور شاهد آنیم که توسعه تکنولوژی و گسترش زیرساخت‌های صنعتی تولید دارو و واکسن و همچنین افزایش سطح بهداشت عمومی، کنترل نسبی بیماری‌های عفونی خصوصا بیماری‌های قابل پیشگیری با واکسن، باعث کاهش میزان مرگ ومیر در جامعه خصوصا در کودکان شده است.
به علاوه، تغییر ساختار سنی جمعیت، افزایش درصد جمعیت سالمندان کشور و افزایش امید به زندگی و همچنین تغییر در سبک زندگی افراد هم سیمای سلامت کشور را تغییر داده است.
امروزه علاوه بر بیماری‌های قلبی - عروقی و سرطان، بیماری‌های نوپدید و بازپدید عفونی خصوصا بیماری‌های نوپدید ویروسی را باید جدی گرفت. بنابراین باید توجه مسوولان را به این امور معطوف ساخت. همچنین آموزش‌های لازم برای اقشار مختلف از متخصصان گرفته تا مردم عادی هم باید سر لوحه امور بهداشتی کشور قرار گیرد.
پیشگیری و کنترل عوامل خطرآفرین عفونی همچون بیماری‌های بازپدید سرخک و بیماری‌های نوپدید منتقل شونده از حشرات بسیار ضروری است؛ به گونه‌ای که شاید بتوان آنها را تهدید جدی برای آینده سلامت کشور دانست. بنابراین تمهیدات لازم باید به کارگرفته شود. چون در حال حاضر برای این ناقلان در کشور زیستگاه‌های مناسبی وجود دارد که بی توجهی به آنها هزینه زیادی را بر دوش نظام سلامت کشور خواهدگذاشت.