خیمه‌شب‌بازی یکی از قدیمی‌ترین هنرهای نمایشی ایران و جهان است. قدمت و منشأ این هنر نمایشی به‌درستی مشخص نیست، برخی آن را به «کمدیا دل‌آرته» (کمدی مهارت، گونه‌ای از نمایش‌های مبتنی بر بداهه‌گویی که نخستین‌بار در ایتالیا شکل گرفت) منسوب می‌دانند و برخی دیگر از تاریخ‌دانان معتقدند که خیمه‌شب‌بازی از چین، ژاپن و هند به اروپا نفوذ کرده است.
«عطاملک جوینی»، مورخ و ادیب بزرگ قرن هفتم هجری قمری در کتاب مشهور خود، «تاریخ جهان‌گشای جوینی» که تاریخ مغولان است، در روزگار «اوکتای‌خان»، پسر سوم «چنگیزخان مغول» نوشته است:
«روزی خیمه‌شب‌بازان از ختا (شهری میان ترکستان و چین قدیم)، آمده بودند و عروسک‌های ختایی عجیب و غریبی با خود آورده بودند که ما هرگز ندیده بودیم و به خیمه‌شب‌بازی پرداختند.»
این‌که از کجا آمده‌اند فرقی ندارد؛ حالا قرن‌هاست که این عروسک‌ها دل کودکان و نوجوانان جهان را شاد کرده‌اند. به همین دلیل است که مجموعه‌ی «عروسک‌های خیمه‌شب‌بازی» در موزه‌ی ملی هنر و ادبیات کودک کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، ثبت ملی شده است.
به گزارش روابط‌عمومی کانون پرورش فکری، این مجموعه شامل ۴۶ عروسک، مربوط به اواخر دوره‌ی قاجار و اوایل دوره‌ی پهلوی اول و متعلق به «لوتی‌حسین» فرزند «کاکامحمد شیرازی»، از استادان و پیش‌کسوتان خیمه‌شب‌بازی در ایران است که از سوی مرکز تولید تئاتر و تئاتر عروسکی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان خریداری و سپس به موزه‌ی ملی هنر و ادبیات کودک منتقل شد.
این عروسک‌ها پس از انجام مراحل اداری و بازدید کارشناسان سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در روز ۳۱ فروردین ۱۴۰۱ از سوی این سازمان، مجوز ثبت ملی دریافت کردند و در فهرست آثار ملی کشور ثبت شدند. عروسک‌های «مبارک»، «پهلوان» و «سلیم‌خان» از جمله عروسک‌های این مجموعه هستند.
اگر دوست دارید این مجموعه‌ی عروسک‌های ملی و تاریخی را به همراه آثار دیگر این موزه‌ی جذاب تماشا کنید می‌توانید روزهای شنبه تا چهارشنبه ساعت ۹ تا ۱۶، به موزه‌ی ملی هنر و ادبیات کودک، واقع در خیابان دکتر فاطمی، خیابان حجاب، مرکز آفرینش‌های فرهنگی‌هنری کانون پرورش فکری سر بزنید.