همشهری آنلاین - سارا جعفرزاده: در قلب پایتخت خودرویی وجود دارد که با ۵ هزار تومان طراحی شده است. «اسماعیل نیازی» معروف به «اسماعیل آقا» طراح و سازنده خودروی لوکس و البته کلکسیونی است که هر کسی دوست دارد برای یک بار هم که شده پشت فرمان آن بنشیند. او با توانایی و استعداد ذاتی‌اش توانسته خودرویی را طراحی کند که با گذشت ۵۰ سال کمتر نظیر آن را در پایتخت دیده‌ایم.
خودروی ابتکاری
طراحی خودرو آن هم ۵۰ سال پیش با امکانات محدود آن زمان، مشکلات خاص خود را داشته اما نیازی به خوبی از پس آن برآمده است. حرفه اصلی او صافکاری خودروهای سبک است اما به خودروسازی و طراحی آن بسیار علاقه دارد.
او دراین‌باره می‌گوید: «حدود ۱۳ سالم بود که از رشت به تهران آمدم و پیش برادر بزرگم شاگرد صافکار شدم. بعد از ۸ سال کار کردن در کنار او کسب و کار خودم را راه‌اندازی کردم و رسما صافکار ماشین شدم. به خودروهای اسپرت و کلکسیونی علاقه بسیاری داشتم و تصمیم گرفتم ماشینی بسازم که مشابهش وجود نداشته باشد. به همین دلیل تصمیم گرفتم یک خودروی ابتکاری بسازم.»
ماشینی که چپ نکرد!
خودروی ابتکاری که آن سالها نیازی تصمیم گرفته بسازد، برگرفته از ژیان بوده است.
او ادامه می‌دهد: «قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، خودروی ژیان تازه وارد ایران شده بود و به دلیل اینکه فنرهای این ماشین به صورت افقی تعبیه شده بود، باعث می‌شد با هر سرعتی این ماشین چپ نکند. خاطرم هست در آن زمان خودروسازان می‌گفتند هر کس با این ماشین چپ کند جایزه می‌گیرد. در واقع قدرت مانور این ماشین بالا است و به راحتی چپ نمی‌کند. این ماشین هم از همان الگو تبعیت می‌کند.»
طراحی با ۵ هزار تومان
نیازی در سال ۱۳۴۹ ساخت خودوری ابتکاری خود را با خرید یک ژیان آغاز کرد. او دراین‌باره بیشتر توضیح می‌دهد: «اتاق ژیان پیچی است و من اتاق ژیان را باز کردم و کنار گذاشتم و روی موتور و شاسی ژیان با یک سری ورق پروفیل اسکلت اتاقی را که در ذهنم بود، ساختم. بعد روی آن ورق‌های صاف را تعبیه کردم. در آن زمان سیستم آیرودینامیک در هیچ خودوریی وجود نداشت اما من این خودرو را به صورت آیرودینامیک طراحی کردم.»
او می‌افزاید: «دنده ژیان کشویی است و روی داشبورد سوار می‌شود اما من به صورت ابتکاری با همان گیربکس دنده را پایین آوردم و گیربکسی و سقف آن را کروک کردم. این ژیان ابتکاری دو سیلندر اما چهار اگزوز دارد. چراغ‌های عقب آن را چراغ تریلی کار کردم و چراغ‌های جلوی آن مخفی است که از درون اتاق با یک دکمه باز و بسته می‌شود. ساخت این ماشین برای من ۵ هزار تومان تمام شد که البته در زمان خودش مبلغ زیادی بود.»
محدودیت تردد
در مغازه‌اش تصویری از روزنامه جوان را که برای ۵۰ سال پیش است، می‌بینم که در آن زمان طراحی ژیان ابتکاری نیازی در آن انعکاس داده شده بود. در حال حاضر حدود ۵۰ سال است که او این ژیان را در مغازه‌اش نگهداری می‌کند. چون شرایط تردد خودروها تغییر یافته و راهنمایی و رانندگی اجازه صدور پلاک جدید به این ماشین‌ها را نمی‌دهد.
نیازی می‌گوید: «در سال ۱۳۷۵ طراحی مینی ماینر ابتکاری خودم را شروع کردم و سال ۱۳۸۰ کار آن به پایان رسید. در این مدت تمام موهایم سفید شد چون برای طراحی آن خیلی فکر کردم و زحمت کشیدم و در نهایت به شخص دیگری آن را واگذار کردم.»
او ادامه می‌دهد: «اکنون سالها از ساخت ژیان ابتکاری‌ام می‌گذرد و در این مدت افراد بسیاری برای خریدش آمده‌اند اما شاید باورتان نشود این ماشین مثل فرزند من است و برایم بیش از ۵۰۰ میلیون ارزش دارد و دوست دارم آن را به کسی بدهم که به نحو احسن از آن نگهداری کند. جوانتر که بودم از جاده کناره تا گرگان را با این ماشین طی کرده‌ام و اکنون به دلیل اینکه پلاکش قدیمی است و بیشترین مسافتی که با آن طی می‌کنم در حد دورزدن در محدوده محله است و سریع برمی‌گردم.»
ابتکار این مرد به طراحی و تغییر یک ماشین محدود نمی‌شود، او در سال ۱۳۸۰ هم تغییراتی روی خودروی مینی ماینر اعمال کرده بود که در زمان خودش بسیار سر و صدا کرد و رسانه‌های وقت به آن پرداختند.
فنی‌ترین صافکار تهران
نیازی اکنون در خیابان قزوین تعمیرگاه صافکاری دارد و با گذشت ۶۰ سال فعالیت در این حرفه، مشغول خدمات‌رسانی به شهروندان است. «مرتضی کرد بچه» از حدود ۱۸ سال پیش همکار نیازی است و در کنار او به صافکار ماهری تبدیل شده است. کردبچه می‌گوید: «قبلا پیش برادرم صافکاری می‌کردم و زمانیکه پایم به مغازه آقا اسماعیل باز شد، حس کردم از صافکاری چیزی بلد نیستم. تبحر او در زمینه صافکاری به قدری است که می‌توانم بگویم فنی‌ترین صافکار خودرو در تهران است.»
او ادامه می‌دهد: «خودرویی که آقا اسماعیل ۵۰ سال پیش طراحی کرده، هنوز هم خواهان خود را دارد و روزی نیست که کسی از کنار این خودور عبور کند و عکس یادگاری نگیرد. مردم وقتی این خودرو را می‌بینند، حیرت می‌کنند و لحظاتی در کنارش می‌ایستند و آن را تماشا می‌کنند. خودم هم قبل از اینکه در مغازه اسماعیل آقا مشغول کار شوم، هر وقت از جلوی مغازه رد می‌شدم و چشمم به این ژیان می‌افتاد، پیش خودم می‌گفتم عجب فکر و ایده‌ای داشته که این خودرو را ساخته است. چند بار به اسماعیل آقا پیشنهاد دادم با موتور پراید یک خودرو ابتکاری بسازد که بتوانیم آن را پلاک کنیم و قابل تردد باشد.»