و هنوز ردیف اعتباری برای محقق شدن این امر درنظر گرفته نشده است. در حالی‌که معاون سلامت وزیر بهداشت و درمان کشور روز گذشته خبر از دستورمستقیم رئیس‌جمهور مبنی بر پوشش بیمه‌ای خدمات درمان ناباروری به شورای‌عالی بیمه را داد، دکتر حمیدرضا سفاری، سرپرست دفتر برنامه ریزی بیمه‌های درمانی وزارت رفاه با اشاره به نبود پروتکل درمانی استاندارد برای این خدمات به همشهری می‌گوید: متأسفانه عدم هماهنگی مراکز تصمیم‌گیر و متولیان این بخش از خدمات موجب شده که مردم بخش عمده هزینه‌ها را از جیب خود بپردازند و به جز برخی از خدمات تشخیصی و پاراکلینیکی هنوز ردیف اعتباری برای محقق شدن این امر درنظر گرفته نشده و این پیشنهاد نیز در شورای‌عالی بیمه منتظر تصویب است.
حسن امامی رضوی معاون سلامت وزارت بهداشت می‌گوید: اگر چه سن ازدواج در کشور ما بالا رفته اما هنوز آماری در دست نداریم که افزایش سن ازدواج در کشور تا چه اندازه بر افزایش میزان ناباروری در خانواده‌ها تاثیر گذاشته است.
در این زمینه از یک طرف به تنقیح قوانین نیاز است و از طرف دیگر باید به آگاه‌سازی و آموزش مردم پرداخت و البته باید زیرساخت‌های مناسب را هم برای ارائه مطلوب این خدمات در کل کشور فراهم کنیم. پراکندگی مراکز درمانی ناباروری در کشور مناسب نیست و بیشتر این خدمات در مراکز استان‌ها ارائه می‌شود.
دکتر سفاری دراین باره می‌گوید: چندماهی است که بررسی جزئیات مربوط به تعهد بیمه پایه همگانی درمان ناباروری در وزارت رفاه کلید خورده است و ما هم در وزارت رفاه بر این باور هستیم که ناباروری تبعات ناگواری برای سرمایه‌های انسانی دارد و تعادل اجتماعی جامعه را بر هم می‌زند، لذا مجدانه پیگیر این امر هستیم.
او اضافه می‌کند: در گذشته که شورای‌عالی بیمه در وزارت بهداشت مستقر بود، بحثی درباره بیمه ناباروری مطرح نشده‌بود و درمان ناباروری جزو تعهدات بیمه‌ای قرار نداشت، ولی از زمانی که به وزارت رفاه موکول شد بررسی بیمه درمان ناباروری نیز به صورت یک اقدام جدی در دستور کار این وزارتخانه قرار گرفته است.
سرپرست دفتر برنامه‌ریزی بیمه‌های درمانی وزارت رفاه، روند کار را این‌گونه توضیح می‌دهد: ابتدا مراحل گوناگون درمان ناباروری طبقه بندی می‌شود که شامل مشاوره و ویزیت، آزمایش‌های پاراکلینیکی، تصویر برداری و سونوگرافی است و بعد طرح درمان و اینکه در این طرح از چه شیوه‌ای برای درمان استفاده کنیم مطرح می‌شود.
به گفته سفاری در حال حاضر این قسمت مربوط به مراحل پاراکلینیکی، ویزیت و انجام امور آزمایشگاهی مشمول بیمه بوده و در برخی موارد نیز برخی تومورها یا ناهنجاری‌های رحمی که موجب ناباروری در زنان می‌شود و همچنین مشکلاتی نظیر عروق خونی درمردان تحت اعمال جراحی قرار می‌گیرند که همه آنها تحت پوشش بیمه‌ای قرار دارند، اما درخصوص درمان‌های دارویی و سایر فرآیندهای لقاح داخل آزمایشگاه جلساتی با مراکز تخصصی و فوق تخصصی درمان ناباروری برگزار شده‌است تا نظام پروتکل‌های درمان ناباروری تدوین شود.
سفاری می‌گوید: برخی از مراکز با وجود حمایت‌های دولتی باز هم میزان توفیق بسیار پایینی در درمان ناباروری دارند در حالی‌که مراکز دیگری از این حمایت‌ها هم بهره مند نیستند، ولی اثربخشی بهتری دارند، لذا برای نظام‌های بیمه‌ای مهم است که بیمه شده‌ها به مراکزی مراجعه کنند که از اثربخشی مراحل درمانی اطمینان داشته باشند، همچنین باید به یکسری پروتکل‌های منطقی برسیم و متخصصان فعال در درمان ناباروری به ما اعلام کنند که چه تخصص‌ها و چه تکنیسین‌هایی در ساختار مناسب برای اداره یک مرکز درمان ناباروری مورد نیاز است.
او در پاسخ به این سؤال همشهری که برای قرار دادن بیمه درمان ناباروری جزو تعهدات بیمه‌ای آیا ردیف اعتباری مشخصی تعریف شده است یا خیر، می‌گوید: باید تعرفه این خدمات در مراکز درمانی محاسبه شود تا بر اساس برآورد میزان کار برد پروتکل‌هایی که تعریف شده بتوانیم برای آنها اعتباری را درنظر بگیریم.
دکتر حمیدرضا سفاری می‌گوید: سه تا چهار روش تخصصی و تعدادی از داروهای درمان ناباروری هنوز در لیست تعهدات بیمه‌ای قرار نگرفته که به‌نظر می‌رسد با توجیه اعضای شورای‌عالی بیمه، آنها را نیز وارد لیست تعهدات بیمه‌ای کنیم.
سفاری تصریح می‌کند: خوشبختانه ورود سازمان‌های بیمه‌ای به عرصه درمان ناباروری باعث رتبه بندی و اعتبارسنجی تعدادی از مراکز درمان ناباروری شده است.
بدین ترتیب مشخص می‌شود که آیا این مراکز صلاحیت انجام چنین کاری را دارند، یا خیر.وی با استناد به بررسی‌های صورت گرفته روی مراکز درمان ناباروری اضافه کرد: نتایج بررسی‌ها حاکی است،که با وجود بیش از ۵۰ تا ۶۰ مرکز درمان ناباروری در کشور، تعداد قابل ملاحظه‌ای از آنها به‌دلیل رعایت نکردن استانداردهای حداقلی، اقدامات تشخیصی ـ درمانی را تکرار می‌کنند که در نتیجه توفیقی در درمان ناباروری ایجاد نشده و تنها هزینه‌های بی‌مورد به خانوارها تحمیل می‌شود.
بنابراین رسیدگی به موضوع درمان ناباروری از طریق انواع پوشش‌های بیمه‌ای و ارائه خدمات تشخیصی ـ درمانی و دارویی از جمله طرح‌های وزارت رفاه و تامین اجتماعی در حوزه بیمه‌های درمانی در سال‌جاری است.
سقوط 3 میلیون زوج نابارور به زیر خط فقر
با این اوصاف، دکتر محمدرضا نوروزی، رئیس انجمن علمی تخصصی باروری و ناباروری ایران، در گفت‌وگو با همشهری می‌گوید: سر باز زدن سازمان‌های بیمه گر از پوشش بیمه‌ای خدمات ناباروری موجب سقوط حدود 3 میلیون زوج نابارور به زیر خط فقر می‌شود.
دکتر محمدرضا نوروزی می‌افزاید: هزینه‌های درمان زوج‌های نابارور چنان بالاست که درصورت نبود پوشش بیمه‌ای برای خدمات درمانی مربوطه، زوج‌هایی که در آستانه خط فقر قرار دارند با مقروض شدن، به زیر خط فقر سقوط می‌کنند.
او به ماهیت خاص و مزمن بودن این بیماری و تبعات اجتماعی آن اشاره کرده و می‌افزاید: حدود 15 درصد زوج‌ها از 750 هزار ازدواج سالانه نابارور هستند و این بیماری سومین عامل طلاق در کشور است، پس چگونه به آن همچون جراحی زیبایی، به‌عنوان درمان لوکس نگاه می‌شود؟
به گفته کارشناسان، در حال حاضردرمان ناباروری در ایران به حدی مطلوب است که اعزام بیماران به خارج از کشور به منظور درمان انگشت شمار است و اگر حمایت کافی از این زوج‌ها صورت گیرد می‌توان درمان بسیاری از موارد نازایی را در کشور شاهد بود.
با توجه به اینکه هزینه درمان نازایی در ایران یک دهم هزینه درمان در کشورهای همسایه است، هزینه درمان ناباروری به‌طور کل ارزان است، اما باید توجه داشت که این هزینه به نسبت درآمد مردم بالاست، به‌طوری‌که به گفته رئیس هیأت‌مدیره انجمن باروری و ناباروری ایران، زوج‌های نابارور برای تهیه داروی مورد نیازشان گاهی اوقات هزینه‌ای افزون بر 5 تا 6 میلیون ریال پرداخت می‌کنند.
سن باروری 10 سال بالا رفته است
رئیس انجمن باروری و ناباروری با بیان اینکه افزایش سن ازدواج و باروری در کشور 10سال به تأخیر افتاده است و افزایش سن ازدواج به‌خصوص در سال‌های اخیر یکی از عوامل مهم بروز ناباروری در کشور است، می‌گوید: متوسط سن ازدواج در کشور رفته‌رفته از 24سالگی به حدود 28 سالگی تغییر کرده است و با توجه به اینکه تقاضا برای فرزنددار شدن خانواده‌ها نیز معمولا 3 تا 5سال پس از ازدواج به تأخیر می‌افتد، سن باروری در ایران به حدود 32 سالگی افزایش یافته است که حدود 8 تا 10سال دیرتر از زمان مناسب است.