به گزارش همشهری‌آنلاین به نقل از اعتماد، ۴ ماه بعد از شیوع جهانی کووید ۱۹ و زمانی که ۵ قاره به‌طور کامل گرفتار ویروس شده بودند، دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم ملل متحد، در تحقیقی به بررسی تاثیرات این بیماری ویروسی بر بازار عرضه و تقاضای مخدرها و محرک‌ها پرداخت.
در گزارش UNODC که مه۲۰۲۰ منتشر شد و از جمله مهم‌ترین تحقیقات جهانی درباره تغییرات بازار عرضه و تقاضا به شمار می‌رود، تاکید شده بود که توقف یا کاهش کوتاه‌مدت ترانزیت و قاچاق مواد مخدر در کل دنیا، فقط و فقط مربوط به اولین هفته‌های پس از شیوع بیماری بوده و شبکه‌های بومی و بین‌المللی ترانزیت و قاچاق مواد مخدر در ۵ قاره، موفق شدند از مشغله ذهنی، سیاسی، امنیتی و اقتصادی دولت‌ها برای کنترل شیوع ویروس کرونا در داخل مرزها (و به خصوص کشورهایی در قاره آسیا، اروپا، آفریقا و منطقه خاورمیانه و آسیای میانه که در مسیرهای فرعی یا اصلی ترانزیت مواد مخدر واقع شده‌اند) و همچنین از افزایش ناامنی در مبادی مرزی (ناامنی به جهت کاهش کنترل‌های مرزی نسبت به محموله‌های قاچاق ورودی یا خروجی) به نفع خود استفاده کنند و بنابراین، تولید، توزیع و فروش انواع مخدرها و روانگردان‌ها در بازه دهه اول ژانویه تا دهه اول مه ۲۰۲۰ در مقایسه با مدت مشابه در سال ۲۰۱۹ و پیش از شیوع کرونا در جهان، رونق بیشتری پیدا کرد.
در این تحقیق همچنین تاکید شده بود که تاثیرات روانی مرتبط با شیوع ویروس کرونا که ریشه در رکود فراگیر اقتصادی به سبب تعطیلی مشاغل، اخراج کارکنان، افزایش بیکاری، کاهش درآمد دولت‌ها و تنزل شدید درآمد مردم در تمام کشورها داشته، اتفاقا تقاضای بیشتر برای مصرف انواع مواد اعتیادآور - چه در بروز و چه در شیوع مصرف مواد مخدر و محرک - را در سراسر جهان رقم زده علاوه بر آنکه در مواردی، تغییر الگوی مصرف به سمت مخدرهای سنگین‌تر یا دوز بالاتر مصرف هم در همان بازه ۴ ماهه شیوع کووید ۱۹ اتفاق افتاده است.
مصداق‌های مشخص مورد اشاره در این گزارش سازمان ملل که ارتباط مستقیم تغییرات بازار عرضه و تقاضا با شیوع جهانی کووید ۱۹ را تایید می‌کرد شامل کاهش شدید کشفیات مواد مخدر در ایتالیا و کشورهای آسیای میانه (به دلیل افزایش تمرکز پلیس در کنترل شیوع کووید ۱۹) توقف عملیات مقابله با قاچاق مواد مخدر در نیجر، افزایش جرایم سایبری مرتبط با عرضه و تقاضای مواد مخدر و رشد قاچاق داروها در منطقه بالکان، افزایش قیمت کوکایین در امریکا به دلیل دشواری دسترسی خرده‌فروشان، افزایش عرضه خیابانی در مصر، افزایش قاچاق مخدرها و مواد روانگردان از طریق شبکه پست در نیجریه و همچنین گرانی موقت قیمت هرویین افغانستان در بازارهای جهانی به دلیل کاهش تولید در افغانستان به دنبال دشواری و محدودیت رفت‌وآمد کارگران فصلی به سمت مزارع خشخاش و مناطق فرآوری تریاک و همچنین دشواری ترانزیت پیش‌سازهای تولید هرویین از مبادی غیرقانونی چین و آسیای میانه به افغانستان بود.
حالا حدود دو سال از شیوع کووید ۱۹ در جهان می‌گذرد و اگرچه هنوز آمار ابتلا در بسیاری کشورها با نوسان مواجه است و نمی‌توان نقطه پایانی برای داستان این بیماری ویروسی در دو قاره اروپا و امریکا در نظر گرفت، طی ماه‌های گذشته اتفاقات دیگری در اقصی‌نقاط دنیا، بازار عرضه و تقاضا و جرایم سازمان‌یافته را متاثر کرده که گزارش سازمان ملل متحد از وضعیت تجارت مواد اعتیادآور و جرم‌های مرتبط هم از این رخدادها تاثیر خواهد گرفت.
از گزارش‌های ماهانه DEA (سازمان مبارزه با مواد مخدر ایالات متحده) پیش‌بینی می‌شد که تا پایان سال ۲۰۲۱ بیش از ۱۳۶۶ تن کوکایین، هرویین، مت آمفتامین، اکسی کدون، فنتانیل، ماری جوانا و اکستاسی با ارزش بیش از ۲۰ میلیارد دلار در ۹ منطقه جهان (آفریقا، آندین، کاراییب، اروپا، خاور دور، خاور میانه، امریکای مرکزی و جنوبی، اقیانوسیه) فروخته شود و بنا به نتایج این تخمین، رتبه دوم فروش مواد مخدر و محرک، بعد از ایالات متحده، متعلق به خاورمیانه (۲۱۸ تن با ارزش بیش از یک میلیارد دلار) و رتبه اول از بابت ارزش مواد عرضه شده مربوط به منطقه اروپا (۱۷۷ تن با ارزش ۵ میلیارد دلار) بوده است.
هنوز معلوم نیست گزارشی که امروز در وین رونمایی می‌شود چه نتایجی از میزان مصرف مواد اعتیادآور در سال ۲۰۲۱ داشته باشد و این نتایج تا چه حد تخمین DEA را تایید کند اما رخدادهای تنش‌زا در اقصی‌نقاط جهان طی یک سال گذشته میلادی، افزایش بروز و شیوع مصرف مواد مخدر و محرک را به دنبال داشته چنانکه بنا به تایید کارشناسان حوزه اعتیاد، جنگ و ناآرامی‌های سیاسی و اقتصادی و اجتماعی، مشکلات معیشتی و فقر، بیکاری و نارضایتی‌های شهروندان، عوامل موثری در گرایش به سمت مصرف مواد اعتیادآور هستند.
گزارشی که پارسال و همزمان با روز جهانی مبارزه با مواد مخدر، توسط سازمان ملل در وین ارایه شد، از افزایش مصرف و افزایش تعداد مصرف‌کنندگان کوکایین، کانابیس (ماری جوانا، حشیش) مشتقات تریاک (هرویین، مرفین، داروهای مخدر) و مت‌آمفتامین در ۵ منطقه آسیا، افریقا، اروپا، امریکا و اقیانوسیه تا پایان سال ۲۰۲۰ میلادی خبر می‌داد. طبق نتایج این گزارش، تا پایان سال ۲۰۲۰ میلادی، تعداد مصرف‌کنندگان مواد مخدر و محرک در کل دنیا و در گروه سنی ۱۵ تا ۶۴ سال، به ۲۷۵ میلیون نفر افزایش یافته در حالی که حدود یک‌چهارم از این تعداد، مصرف‌کنندگان مخدرهای مشتق از تریاک بوده و حدود ۲۶ میلیون نفر هم مصرف‌کننده آمفتامین بوده‌اند. ۴ گزارش منتشر شده UNODC طی دو ماه گذشته تایید می‌کند که به دنبال ارزانی قیمت مخدرهای آزمایشگاهی در مقایسه با قیمت گران مخدرهای گیاهی، تعداد مصرف‌کنندگان این مواد ارزانتر در اقصی‌نقاط جهان رو به افزایش است در حالی که این مخدرهای تولید شده در آزمایشگاه در مقایسه با مخدرهای گیاهی، تاثیر سریع‌تر و سنگین‌تر بر سیستم اعصاب مرکزی داشته و مرگ‌های بیشتر و ناتوان‌کنندگی‌های وسیع‌تری را رقم خواهند زد.
رونق گرفتن بازار عرضه و تقاضای مواد مخدر و محرک، یک نتیجه اجتناب‌ناپذیر هم دارد؛ جرایم سازمان‌یافته از جمله قاچاق انسان، فحشا، قتل، درگیری‌های مسلحانه، سرقت، پولشویی، ایجاد ناامنی منطقه‌ای و برون‌مرزی و نارکوتروریسم (هم‌پیمانی قاچاقچیان مواد با تروریست‌ها و گروه‌های شبه‌نظامی و اشتراک منافع به شرط تامین امنیت ترانزیت و جابه‌جایی محموله‌های مواد قاچاق تا مقصد) از مهم‌ترین تبعات رونق بازار عرضه و تقاضای مخدرها و محرک‌هاست. تاثیر رخدادهای یک سال گذشته جهان، حتما نشانه های روشنی در گزارش امروز سازمان ملل خواهد داشت.