همشهری آنلاین - مریم قاسمی: در دوره‌ای سوژه‌های اصلی هنرمندان مجسمه‌ساز تنها در انحصار افرادی خاص از جمله شاهان و درباریان قرار داشت و در دوره‌ای دیگر این مناسبات به هم خورد و به جای آنها موضوعات اسطوره‌ای، پهلوانی و قهرمانان ملی ارزش یافتند.
خواندنی‌های تهران را اینجا بخوانید
قبل از انقلاب مجسمه پهلوانی نداشتیم
«بعد از انقلاب تمرکز مجسمه‌سازی براسطوره‌ها و پهلوان‌ها برجسته شد.» وقتی از او درباره تاریخچه ساخت مجسمه از اسطوره‌ها سؤال می‌کنم، با بیان این مطلب می‌گوید: «تا قبل از پیروزی انقلاب مجسمه اسطوره‌های پهلوانی در شهر نداشتیم، چراکه تمرکز بیشتر در دوران قبل از انقلاب بر ساخت مجسمه‌های شاه بود! اما بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ورق برگشت و در کار هنرمندان مجسمه‌ساز توجه به فرهنگ پهلوانی و اسطوره‌های مردمی از جمله جهان‌پهلوان تختی و دیگران بیشتر نمایان شد.»
«حمید شانس» احترام ویژه‌ای برای استادان این هنر قائل است، به همین دلیل سخنش را با نقل خاطره‌ای از استاد صنعتی ادامه می‌دهد: «یک بار استاد علی‌اکبر صنعتی به خانه‌مان آمد و ما از دست‌هایش قالب گرفتیم، چون ما مجسمه‌سازان عقیده داشتیم آن دست‌ها هم اسطوره‌اند و در عرصه هنر، مجموعه خصائل شخصیتی رادمرد و مردمی را با خود دارد.»
شانس اضافه می‌کند: «جالب اینکه بیشتر آثار استاد صنعتی مربوط به مردم زحمتکش است و به تعبیری، از آنها اسطوره و جریان زندگی ساخته. یک بار به من گفت هیچ‌وقت حاضر نشده به خاطر دل خودش مجسمه بسازد، بلکه در هنر، راه مردم را پیش گرفته و کل زندگی‌اش را مدیون آنها می‌داند.»
دهه هفتاد اوج توجه به مجسمه‌های شهر بود
حمید شانس درباره ساخت و نصب مجسمه در شهر و اثرگذاری آن می‌گوید: «برای نمونه عرض کنم که مجسمه تختی به‌عنوان اسطوره پهلوانی نمونه خوبی است برای تشریح تأثیرگذاری این هنر در شهر. تختی در دوران حیاتش توانسته چنان چهره‌ای از خود در جامعه بسازد که در زمان فوتش ساخت مجسمه‌اش به‌عنوان پهلوان یا اسطوره مورد قبول جامعه قرار گرفت. پس می‌توان نتیجه گرفت که هنر مجسمه‌سازی می‌تواند به عنصری تأثیرگذار برای تثبیت فرهنگ پهلوانی تبدیل شود. البته نکته مهم دیگری که وجود دارد این است که این مجسمه‌ها آینه و مستندی از تاریخ فرهنگ و هنرند و باید برای نگهداشت آنها همت کرد.»
به نظر این هنرمند، هر وقت مجسمه‌ای در میدانی نصب می‌شود، جزو میراث فرهنگی است و باید برای آن حریم در نظر گرفت و از آن نگهداری کرد. او درباره دوره‌ای که قرار بوده مجسمه‌هایی در گوشه و کنار شهر نصب شود، می‌گوید: «آن‌طور که یادم هست، در دهه هفتاد این اتفاق افتاد. مسئولان وقت خیلی تلاش کردند تا تعدادی مجسمه از جمله مجسمه جهان‌پهلوان تختی در میدان‌های تهران جانمایی شود که تا اندازه‌ای عملی هم شد.»
او که جزو دلسوزان و صاحب‌نظران هنر مجسمه‌سازی است این امید را دارد که در قرن جدید مسئولان فرهنگی نگاه و توجه ویژه‌ای به این هنر داشته باشند.
اطلاعات فوری «حمید شانس»، هنرمند مجسمه‌ساز
- متولد سال ۱۳۳۴
- فارغ‌التحصیل رشته مجسمه‌سازی از دانشکده هنرهای تزیینی
- عضو هیئت مدیره انجمن مجسمه‌سازان ایران
- کارشناس ارشد رشته باستان‌شناسی
- برگزارکننده اولین نمایشگاه مجسمه‌سازی در سال ۱۳۶۸
- ساخت مجسمه نیم‌تنه نیما و نیم‌تنه ابن سینا در بوستان ملت و نیز مجسمه دکتر شریعتی، مقابل دارالفنون و مجسمه امیرکبیر در بوستان شریعتی