به گزارش همشهری آنلاین، اگرچه پیش از این سیم کارت کودک عرضه شده بود، اما اکنون خانواده‌ها با تنظیماتی که روی سیم کارت یا مودم منزل انجام خواهند داد، ۴ سطح تعریف‌شده را می‌توانند انتخاب کنند. این در حالی است که با شماره‌گیری یک کد USSD که بعد از رونمایی از اینترنت پاک اعلام می‌شود، این امکان برای خانواده‌ها فراهم می‌شود که تنظیمات را به حالت قبل بازگردانند و به اینترنت معمولی دسترسی داشته باشند. همچنین بخش خصوصی به تولید ابزارهای نظارتی ورود کرده و آنگونه که رئیس مرکز روابط‌عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت ارتباطات می‌گوید، این اپلیکیش‌های کنترلی می‌توانند روی لپ‌تاپ‌ها و کامپیوترهای شخصی نصب شوند تا دستگاهی امن در اختیار فرزندان قرار بگیرد.
۴سطح برای انتخاب والدین
مهدی سالم، مشاور وزیر و رئیس مرکز روابط‌عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در گفت‌وگو با همشهری از رونمایی اینترنت پاک در آینده نزدیک خبر داده است که روشی متفاوت از سیاست‌های گذشته دارد.
سالم با تأکید بر اینکه موضوع قابل توجه این است که در استفاده از اینترنت پاک هیچ اجباری وجود ندارد، ادامه داد: «هر پدر و مادری، هر یک از ۴سطح تعریف شده را می‌تواند برای فرزندان خود انتخاب کند.»
به‌گفته او «به‌عنوان مثال، پدر و مادری انتخاب می‌کند که فرزندش از یکی از سطوح استفاده کند. با این حال، هر زمان که والدین لازم بدانند می‌توانند با شماره‌گیری یک کد USSD که متعاقبا اعلام می‌شود، دسترسی به سطح انتخاب شده را حذف کنند.»
مودم‌ها قابل تنظیم است
مشاور وزیر و رئیس مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در پاسخ به این پرسش که آیا مودم‌های در دسترس مردم، این قابلیت را دارند که انتخاب سطح روی آنها فعال شود، می‌گوید: «همه مودم‌ها این امکان را دارند که براساس سطح‌بندی مذکور تنظیم شوند. ما فقط باید لیست سفید را اعلام کنیم.»
سالم با اشاره به اینکه این لیست به‌وسیله کار کارشناسی وزارت ارشاد و متخصصان حوزه تعلیم و تربیت تهیه شده است، ادامه می‌دهد: «به‌زودی این لیست روی سایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات منتشر می‌شود. این لیست که یک فایل اکسل است، از سوی خانواده‌ها دانلود می‌شود و به این ترتیب والدین می‌توانند آن را در مودم منزل وارد و به‌راحتی آن را فعال کنند. هر زمان هم که خانواده‌ها تشخیص دهند، می‌توانند این لیست را غیرفعال کنند.»
تولید اپلیکیشن‌های کنترل در کشور
رئیس مرکز روابط‌عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت ارتباطات درباره اپلیکیشن‌های کنترل که قابل نصب روی کامپیوترهای شخصی است، می‌گوید: «ابزارها و اپلیکیشن‌های نظارت والدین (parental control) در همه جای دنیا وجود دارد. بخش خصوصی کشور ما هم اقدام به تولید این اپلیکیشن‌ها کرده و ما به‌زودی آنها را معرفی می‌کنیم.»
سالم با اشاره به اینکه نرم افزارهای کنترل و نظارت والدین (parental control) کاملا در اختیار خود پدر و مادرهاست، ادامه می‌دهد: این اپلیکیشن‌ها آماده شده و خانواده‌ها با نصب و فعال کردن آنها روی لپ‌تاپ‌ها و کامپیوترهای شخصی، یک دستگاه امن در اختیار فرزندان خود قرار می‌دهند.
او همچنین در مورد نسخه اندروید کودک هم از معرفی این نسخه در آینده نزدیک خبر می‌دهد و می‌گوید: علاوه بر نمونه‌هایی که اکنون وجود دارد، این نسخه جدید اندروید کودک عرضه می‌شود.
لیست سفید برای زیر ۵سال
رئیس مرکز روابط‌عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت ارتباطات در پاسخ به این پرسش که به‌نظر می‌رسد لیست هنوز نهایی نشده، می‌گوید: «لیست وزارت ارشاد نهایی شده، اما طبقه‌بندی نهایی نشده است.»
سالم درباره طبقه‌بندی لیست توضیح می‌دهد: «درواقع اینکه مشخص شود هر لیست مربوط به کدام رده سنی است، هنوز قطعی نشده و علت آن هم این است که این لیست بسیار سیال است.»
به‌گفته او «به‌عبارت دیگر ممکن است برای یک کودک ۱۰ساله خانواده‌ای یک نوع از دسترسی را تشخیص دهد و خانواده‌ای دیگر، نوعی متفاوت. به همین‌خاطر، انتخاب را به‌عهده والدین گذاشته‌ایم تا خودشان انتخاب کنند.»
سخنگوی وزارت ارتباطات با اشاره به اینکه لیستی که برای کودکان زیر ۵سال تهیه شده، محدود و بین ۱۰ تا ۱۵سایت است، می‌گوید: «با این حال، وقتی سن بالاتر می‌رود ما دیگر یک لیست سفید (whitelist) نداریم و با یک لیست سیاه (blacklist) روبه‌رو هستیم. به‌عنوان مثال، قسمت جست‌وجوی امن (safe search) فعال و وی‌پی‌ان‌ها مسدود است.» به‌گفته سالم «درواقع اینطور نیست که مثلا تعداد مشخصی سایت تعیین شده باشد و کمی سختگیرانه‌تر شده است.»
رنگ‌بندی به‌جای رده سنی
رئیس مرکز روابط‌عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت ارتباطات به این مسئله اشاره می‌کند که بعضی از کارشناسان معتقد بودند که اگر رده سنی برای معرفی سطوح اعلام شود، امکان تحریک فرزندان برای دسترسی به سطوح بالاتر وجود دارد.
سالم با بیان اینکه به همین‌خاطر سطوح تعیین شده و براساس رنگ‌بندی مشخص می‌شود، می‌گوید: «این رنگ‌بندی شامل رنگ‌های سبز، سفید، زرد و نارنجی است و والدین می‌توانند براساس رنگ‌بندی، سطح مورد نظر را انتخاب کنند.»
مطالبه خانواده‌ها و ارتقای دانش فنی
سینا تفنگچی، مدرس رشته ارتباطات دانشگاه در گفت‌وگو با همشهری با اشاره به دوران کرونا و قوت گرفتن آموزش از راه دور به جای آموزش حضوری، به حساسیت و نگرانی بیش از پیش خانواده‌ها نسبت به حضور فرزندان خود در فضای مجازی اشاره می‌کند. تفنگچی با اشاره به اینکه موضوع نظارت خانواده‌ها بر کودکان در فضای مجازی باعث ارتقای دانش فنی شد، می‌گوید: «این دانش فنی علاوه بر اینکه به توسعه پلتفرم‌های آموزشی کمک کرد، باعث شد که نرم‌افزارهای کنترل‌کننده هم توسعه پیدا کنند.» به‌گفته او «نگرانی و مطالبه والدین باعث شد که بسیاری از پلتفرم‌ها تلاش خود را بر حفظ و حراست از کودکان در فضای مجازی متمرکز کنند.» تفنگچی با تأکید بر اینکه فرهنگ توسط نهاد خانواده و نهادهای آموزش‌دهنده باید رشد کند، ادامه می‌دهد: «در غیر این صورت، فرد درنهایت در آن مسیری که خودش فکر می‌کند درست است و نیازهایش را برآورده می‌کند، حرکت خواهد کرد.»
گزارش: عمادالدین قاسمی‌پناه