همشهری آنلاین - زهرا بلندی: از متصدی که با مسئولیت‌پذیری و مشتری‌مداری باعث جلب مشارکت شهروندان در تفکیک پسماند شده تا اهالی محله یاخچی‌آباد منطقه۱۶ و محله‌های همجواری که در جمع‌آوری و تحویل روزانه حدود ۵۰۰ کیلو پسماند مشارکت دارند، همگی برای رسیدن غرفه پسماند میدان باربری به بالاترین رتبه جمع‌آوری پسماند در میان کل غرفه‌های پسماند شهر زحمت کشیده‌اند. در ساعات اولیه صبح که اغلب غرفه‌های پسماند خلوت هستند، چند نفر مقابل این غرفه ایستاده‌اند تا کیسه‌های پسماند خشکیرا که جمع کرده‌اند، تحویل غرفه‌دار بدهند.
خواندنی‌های بیشتر را اینجا دنبال کنید
«حمیرا نازک‌سبیل کسمایی»، بانوی ۴۷ساله‌ای که نزدیک ۹ سال است در غرفه‌های پسماند مختلف کار کرده، انگار همه مشتری‌هایش را می‌شناسد. حین دریافت کیسه‌ها از مشارکت آنها قدردانی می‌کند: «جمع‌آوری جداگانه زباله‌های خشک و تر برای ساکنان آپارتمان‌های نقلی کار راحتی نیست و از سوی دیگر، اختصاص وقت برای تحویل زباله‌های خشک به غرفه پسماند هم نیازمند زمان است و تنها عشق به طبیعت و مسئولیت‌پذیری در حفظ محیط زیست است که باعث شده همه این سختی‌ها را به جان بخرند و ضمن کوشا بودن در جمع‌آوری پسماند آنها را به صورت هفتگی به غرفه تحویل بدهند.»
از تفکیک پسماند در روستا تا آغاز کار در غرفه پسماند
جالب است که خودش اهل یکی از روستاهای صومعه‌سرا است و فرهنگ تفکیک پسماند را هم از دوران کودکی در همان روستا از پدر و مادرش یاد گرفته و به دلیل علاقه‌اش به حفظ محیط‌زیست از ۹ سال پیش در اینجا مشغول کار شده است. حالا غرفه‌ای که در آن کار می‌کند با تلاش‌هایی که در ترغیب شهروندان به تفکیک پسماند به کار گرفته، در شهر نمونه است: «در روزهایی که هیچ تبلیغاتی در مورد تفکیک پسماند وجود نداشت، پدر و مادرم زباله‌های خشک و تر را جدا می‌کردند و این کارشان باعث شد من هم ضمن علاقه‌مندی به این کار و حفظ زمین، با عشق و علاقه کار کردن در چنین محیطی را انتخاب کنم.»
با همین رضایت درونی که نسبت به شغلش دارد، در تشویق شهروندان به جمع‌آوری زباله‌های خشک هم تأثیرگذار بوده است: «به طور کلی، تعداد مراجعه‌کنندگان به این غرفه زیاد است، اما از ابتدای سال تاکنون بیشتر هم شده و روزانه حداقل ۱۰۰ نفر، که بیشترشان خانم‌های خانه‌دار و آقایان بازنشسته هستند، به غرفه می‌آیند و در روز حدود ۵۰۰ کیلو بار جمع‌آوری می‌شود.»
جلب مشارکت کودکان محله در تفکیک پسماند
برای تک‌تک مشتری‌ها وقت می‌گذارد. حین جداسازی پسماندها روش تفکیک بین شیشه، پلاستیک، کاغذ و... را هم به آنها توضیح می‌دهد: «روزهای اولی که به اینجا آمده بودم اهالی محله من و این کار را چندان نمی‌شناختند، اما به مرور زمان و با در نظر گرفتن بسته‌های تشویقی، آموزش‌های چهره‌به‌چهره کارشناسان سازمان مدیریت پسماند شهرداری منطقه و برقراری ارتباط کلامی با عابران و تقاضای همکاری از آنها، مشارکت بیشتر و بیشتر شد.»
تعدادی جایزه جلو پیشخوان قرار دارد که آنها را به شهروندانی که کودک همراهشان است هدیه می‌دهد: «جوایزی مثل کتاب، دفتر، جامدادی و...از سوی اداره پسماند به من تحویل داده شده تا حین حضور اهالی محله به همراه فرزندانشان، با ارائه جایزه، کودکان را هم به تفکیک پسماند تشویق کنم. البته شخصاً با زبان کودکانه از آنها می‌خواهم تا اسباب‌بازی، کتاب و دفترهای غیرقابل استفاده را به من تحویل دهند و این باعث شده بچه‌ها خیلی علاقه‌مند به جمع‌آوری اقلام بازیافتی و تحویل آنها به غرفه شوند.»
آموزش‌های چهره‌به‌چهره
۲ بانوی جوان که مسئولیت آموزش چهره‌به‌چهره به اهالی محله را به عهده دارند، مقابل در غرفه ایستاده‌اند. با جوایز و بروشورهایی که در دست دارند سعی می‌کنند رهگذران را ترغیب کنند تا دقایقی همراهشان شوند. «ام لیلا نورانی»، یکی از کارشناسان آموزش و اطلاع‌رسانی، می‌گوید: «با هدف ارائه آموزش‌های شهروندی ۲ روز در هفته جنب غرفه‌های پسماند حضور پیدا می‌کنیم. علاوه بر این، کارگاه‌های آموزشی در مدارس، مساجد، حسینیه‌ها و... هم برگزار می‌کنیم.»
نورایی از خدمات خودرو ملودی برای افرادی که امکان آوردن پسماند تا دم غرفه را ندارند هم به عنوان یک راه برای جلب مشارکت شهروندان یاد می‌کند: «طبق یک بلوک‌بندی این خودرو طی روزهای هفته به کوچه‌های محله مراجعه می‌کند و با پخش ملودی اهالی را در جریان حضورش قرار می‌دهد و شهروندان به‌راحتی می‌توانند جلو در منزل پسماندشان را به آن تحویل بدهند.»
شهروندان هدفمند تفکیک پسماند می‌کنند
هریک از شهروندان با در دست داشتن حداقل یک کیسه پر در صف مقابل غرفه ایستاده‌اند تا نوبتشان شود. «رعنا ملایی» بانوی ۵۴ ساله‌ای که اول از همه پسماندها را تحویل داده و از صف بیرون آمده است می‌گوید: «ساکن محله علی‌آباد هستم، اما چون محل کارم در این محله است پسماندهای خشک از بطری آب تا نان خشک و کیسه‌های پلاستیکی را چه مربوط به محل کار و چه خانه باشد، همیشه به این غرفه تحویل می‌دهم. با خانم کسمایی دوست شدم و دلم می خواهد برای سر زدن به او هم که شده هفته‌ای یک بار زباله‌ها را به غرفه تحویل بدهم.»
«محمود رجایی فرد» دیگر شهروند فعال در این غرفه است. این شهروند ۶۵ ساله ساکن محله چهارصد دستگاه ۵ سال است زباله‌های خشک را جدا می‌کند و به غرفه پسماند تحویل می‌دهد: «من دوستدار محیط زیست هستم و همیشه تلاش می‌کنم در حد توانم قدمی برای حفظ آن بردارم.» «حمیدرضا اردستانی» هم یکی از ساکنان ۴۸ ساله محله ۱۸متری تختی است که از ۵ سال پیش پسماند خشک را از تر جدا می‌کند و به این غرفه تحویل می‌دهد: «حین تحویل بار در اینجا با برخی نکات آموزشی هم آشنا شده‌ام که ترغیبم کرده تا هدفمندتر در این زمینه همکاری داشته باشم. شاید غرفه‌ای نزدیک تر به خانه‌ام وجود داشته باشد، اما مشتری مداری و ارائه نکات آموزشی درباره محیط زیست باعث شده من و خانواده‌ام زباله‌های خشک خانه را به اینجا تحویل بدهیم.»