همشهری‌آنلاین - فتانه احدی: جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا، روز چهارشنبه در راستای برنامه سفر به خاورمیانه، وارد اسرائیل شد. بایدن پس از سرزمین های اشغالی وارد عربستان شد و با با شاه و ولیعهد سعودی هم دیدار کرد. از سوی دیگر ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه قرار است سه‌شنبه و بلافاصله پس از پایان سفر بایدن به منطقه، وارد تهران شود.
به گفته «ناصر نوبری» هدف اصلی آمریکا جذب و بکارگیری همه کشورهای منطقه مانند اسرائیل و اعراب و ایران است. همچنین آمریکا در عین توسعه همکاری‌های نظامی می‌خواهد بگوید که بایدن بدنبال ایجاد ائتلاف نظامی با اسرائیل و اعراب به فرماندهی آمریکا علیه ایران نیست. نوبری همچنین معتقد است که خاورمیانه محور رویارویی آمریکا و روسیه است. پوتین در این مواجهه سعی خواهد کرد با برنامه‌ها و اهداف سفر بایدن مقابله و آنها را خنثی کند و فارغ از آنچه که در سطح در منطقه می‌گذرد در حال حاضر سفر بایدن و پوتین در اساس و عمق نشان می‌دهد که آمریکا و روسیه برای نزدیکی به ایران رقابت می‌کنند.
گفت وگوی همشهری آنلاین با ناصر نوبری سیاستمدار و دیپلمات و سفیر سابق ایران در اتحاد جماهیر شوروی را بخوانید.
از نظر شما بایدن در منطقه به دنبال چیست؟
بایدن در بدو ورودش به تل‌آویو در سخنرانی خود در فرودگاه نامی از ایران و مقابله با آن نبرد و برعکس، همزمان سالیوان مشاور امنیتیش تاکید کرد که بایدن با اسرائیلی‌ها در مورد بازگشت به برجام صریح صحبت خواهد کرد. آمریکایی‌ها با پیشروی مدام جبهه مقاومت و شکست‌های پی در پی جبهه آمریکایی، در عین توسعه همکاری‌های نظامی می‌خواهند بگویند که بایدن بدنبال ایجاد ائتلاف نظامی با اسرائیل و اعراب به فرماندهی آمریکا علیه ایران نیست.
بیانیه اورشلیم چه می‌گوید و هدف اصلی آمریکا چیست؟
بیانیه اورشلیم صحبت از یک بلوک نظامی علیه ایران نمی‌داند بلکه مثل همیشه تاکید بر جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای می‌کند. هدف اصلی آمریکا جذب و بکارگیری همه کشورهای منطقه را توامان اعم از اسرائیل و اعراب و ایران است.
آیا بایدن واقعا به دنبال توافق با ایران است؟ منابع انرژی ایران برای آمریکا چه اهمیت و جایگاهی دارد؟ آیا می‌تواند عاملی برای توافق بین ایران و آمریکا شود؟
بایدن بدنبال توافق برجام و کار با ایران است و بدین منظور باید با حمایت و تقویت دفاعی اسرائیل و اعراب و همبستگی آنان رضایت آنها را جلب کند و اطمینان لازم را به آنها بدهد که خطر تقویت ایران را در صورت توافق با ایران، با توسعه و تحکیم دفاع از اسرائیل و اعراب خنثی می‌کند. بایدن با این سیاست تلاش دارد نهایتا هم شیوخ عرب را به انتقال انرژی بیشتر به غرب ترغیب کند و هم با توافق برجام، انتقال انرژی از ایران به غرب را هموار کند. به همین دلیل از دید آمریکائی‌ها نتیجه سفر بایدن به منطقه باید فشار بیشتر و تسریع در توافق برجام باشد. در واقع آمریکائی‌ها آمده‌اند تا برای تعادل، قبل از برداشتن گام برای نزدیک شدن ایران با طرف‌های مقابل ایران گام بردارند.
بایدن گفت که آمریکا خاورمیانه را ترک نمی‌کند و در آن خواهد ماند این به چه معناست؟
آمریکا برای تمرکز بر چین و روسیه چاره‌ای جز کم کردن دردسرها و هزینه ها و امکاناتش در خاورمیانه ندارد، اینکه می‌گوید خاورمیانه را رها نمی‌کند و می‌ماند البته نه مانند قبل با هزینه و امکانات گزاف. آمریکا در آن مدل از ایران و جبهه مقاومت شکست خورده است. در واقع این بار بیشتر می‌خواهد با تکیه بر دیپلماسی در مدیریت خاورمیانه نقش محوری ایفا کند. به عنوان نمونه با برگشت به برجام و کار با ایران در دو طرف جبهه خاورمیانه نقش پررنگ‌تر بیابد.
پوتین سه‌شنبه بلافاصله پس از بازگشت بایدن به آمریکا، وارد تهران می‌شود، این به معنای صف‌آرایی جبهه‌ای در مقابل جبهه بایدن در منطقه است؟
همانطور که گفتم سیاست‌های سنتی آمریکا در منطقه شکست خورده است. بایدن نه می‌تواند و نه بدنبال ایجاد جبهه و بلوک نظامی سیاسی و رهبری آن علیه ایران است و بنابراین پوتین هم بدنبال چنین بلوک و جبهه‌ای در مقابل آن نخواهد بود. برای روس‌ها روابط با شیوخ عرب در چنین شرایطی اهمیت دارد. جبهه پوتین در برابر بایدن جبهه ایست که از جنگ اوکراین شروع می‌شود و دامنه اش به خاورمیانه رسیده است. در خاورمیانه محور رویارویی این جبهه بیشتر معطوف به جریان انرژی است. پوتین در این مواجهه سعی خواهد کرد با برنامه‌ها و اهداف سفر بایدن مقابله و آنها را خنثی کند.
ایران در شرایط کنونی چه سیاستی را باید در پیش بگیرد؟
فارغ از آنچه که در سطح در منطقه می‌گذرد در حال حاضر سفر بایدن و پوتین در اساس و عمق نشان می‌دهد، آمریکا و روسیه برای نزدیکی به ایران رقابت می‌کنند. این وضعیت، فرصت بزرگ تاریخی برای ایران فراهم کرده که با برقراری یک سیاست مستقل موازنه مثبت و با دیپلماسی حرفه‌ای و فوق‌العاده پیچیده موقعیت خود را در تمام ابعاد اقتصادی و سیاسی ارتقا و اعتلا بخشد. اگر ایران در شرایط کنونی این فرصت بزرگ تاریخی را به موقع شناسائی و استفاده نکند، به تهدید بزرگ تبدیل خواهد شد.