همشهری آنلاین - فاطمه عسکری نیا: کنار مسجد کربلایی‌های چهارراه گلوبندک هر سال زنان نذر می‌کنند اگر حاجتشان را گرفتند، حلوا بپزند. آنقدر این رسم جا افتاده که اکنون آن مکان در روز تاسوعا به کوچه حلواپزان معروف شده است.
خواندنی‌های بیشتر را اینجا دنبال کنید
تاریخچه این رسم تاسوعایی را که ورق می‌زنیم چندین و چند روایت درباره پیدایش این رسم وجود دارد، اما این روایت درباره رسم حلواپزون چهارراه گلوبندک بیش از هر روایت دیگری مورد مقبول همه است. می‌گویند چند متر بالاتر از حسینیه کربلایی‌ها، در کوچه امیر چترچی منطقه گلوبندک، خانه‌ای هست که بنا به روایاتی، پدر خانواده منبرنشین و روضه‌خوان بوده است. حدود یک ربع قرن پیش در چنین روزی در این خانه حلوا می‌پختند.
بعد از آنکه پدر و مادر خانواده فوت می‌کنند، فرزندان برای سروسامان دادن به وضعیت خانه، برخی وسایل کهنه را دور می‌ریزند که منبر هم جزء آنها بوده است. اما هر بار که آن را از خانه خارج می‌کردند، دوباره به نحوی به داخل خانه بر می‌گشته است. بعد از آن، فرزندان خانه و منبر را وقف می‌کنند و چندین بار مراسم حلواپزی در این خانه برگزار می‌شود.
۷ لقمه و شروع نذر
بانوانی که هر سال تاسوعا کله سحر برای ادای نذرشان و پخت حلوا به این محله می‌آیند برای گرفتن حاجتشان از ۷ نفر لقمه حلوای نذری گرفته‌اند و بعد که حاجت روا شده‌اند خودشان به یکی از حلواپزهای این کوچه در روز تاسوعا تبدیل شده‌اند.
خیلی‌ها هم معتقدند این مراسم بیش از ۱۰۰ سال قدمت دارد و برای نخستین‌بار از سوی مادری که فرزند بیمار داشته، انجام شده است؛ مراسم «حلواپزون» که در گذر زمان نه تنها فراموش نشده، بلکه هر سال به تعداد شرکت‌کنندگان آن افزوده می‌شود. این مراسم هر سال ظهر تاسوعا در چهارراه گلوبندک، کوچه عرب‌ها برگزار می‌شود. «میکائیل سعید»، از اهالی قدیمی محله سنگلج، می‌گوید: « «این مراسم قدمت دیرینه دارد، اما بیش از ۲۰ سال است که شهروندان با این مراسم آشنا شده‌اند و هر سال به تعداد شرکت‌کنندگان آن اضافه می‌شود.»
او ادامه می‌دهد: «این مراسم ویژه اهالی سنگلج و پایتخت‌نشینان نیست. همه مردم وقتی درباره مراسم حلواپزون چهارراه گلوبندک و حاجت‌هایی که روا می‌شود، می‌شنوند از هر جای ایران خود را به اینجا می‌رسانند. حضور عزاداران با هر لباس و پوشش و گویش در کنار هم برادری و یکدلی را نشان می‌دهد.» به گفته او، ماه محرم فرصتی پیش می‌آورد تا مردم، فارغ از دغدغه‌های زندگی، کنار هم قرار بگیرند و مشغول خدمت‌رسانی به سوگواران شهدای کربلا شوند.»
حال و هوای سنگلج در تاسوعا
صبح روز تاسوعا محله سنگلچ با قابلمبه‌های پر از حلوا و صدای پی در پی صلوات مردمی که مشغول پخت حلوا هستند حال و هوای خاصی به خود می‌گیرد. در میان نذرکنندگان از همه سن و سالی دیده می‌شود، از پدر و مادرهای موسفیدی که حاجتشان عاقب به خیری فرزندان است تا زنان جوانانی که امیدوارند تا تاسوعای سال آینده فرزند خود را در آغوش بگیرند.
زن و مرد، کوچک و بزرگ، پیر و جوان، دوشادوش هم روی شعله گازهای پیک‌نیکی کوچک آردها را تفت می‌دهند و زیر لب آهسته ذکر می‌گویند و صلوات می‌فرستند. این مراسم سرشار از دلدادگی است و ارادت.
زینب‌مان را از این مراسم داریم
«طاها حسینی» ساکن منطقه ۱۱ است، اما هر سال در این مراسم به همراه همسر و فرزند ۸ساله‌اش شرکت می‌کند و می‌گوید: «اوایل که درباره این مراسم از زبان مادرم می‌شنیدم باور نمی‌کردم، اما یک روز درمانده از درمان برای بچه‌دار شدن تصمیم گرفتیم همراه با مادرم در روز تاسوعا در این مراسم شرکت کنیم. سال بعد از آن تاسوعا ما صاحب دختری شدیم و نامش را زینب گذاشتیم و حالا هر سال همراه با فرزند و همسرم در این مراسم شرکت می‌کنیم.»
یکی از ویژگی‌های این مراسم سادگی آن است. نه شکل و قیافه قابلمه‌ها برای کسی مهم است نه کم و زیاد محتوایش، بلکه همه شرکت‌کننده‌ها در کنار هم با قابلمه‌های بزرگ و کوچکشان شرکت می‌کنند و این نذر و رسم را در این کوچه زنده نگه می‌دارند.