همشهری آنلاین - بهاره خسروی : سال‌های زیادی چراغ روضه‌های خانگی، هیئت‌ها و محافل عزاداری امام حسین (ع) با نفس‌های گرم این مداح عاشق اهل بیت روشن مانده است. این پیرغلام اهل‌بیت معتقد است که برای ترویج فرهنگ حسینی و حفظ دیانت نسل جوان، باید روی گشاده و خلق نیکو داشت و از همه مهم‌تر باید در اشعار و مداحی‌ها شان ائمه حفظ شود و نباید بی‌مطالعه روایت‌ها و نقل‌قول‌های مجعول را به بزرگان نسبت داد. به همین بهانه با او در باره ترویج سبک مداحی اصیل و معتبر به دور از خرافات گفت و گو کردیم.
بریانک و جلسات روضه‌های خانگی
حاج اکبر بازوبند ۱۷ یا ۱۸ ساله بود از شهر آبا و اجدادی اش یزد به پایتخت مهاجرت می‌کند و ساکن محله زیبا و باصفای بریانک می‌شود. محله بریانک در روزگاری که هنوز کمربند شهر تهران مثل امروز قطور نشده بود به داشتن باغ‌های اناری و خانه‌های بزرگ و دلگشا در دل همین باغ ها مشهور بود، به قول این مداح اهل بیت، در بیشتر خانه های محله بریانک محفل روضه‌های خانگی و عزاداری با یک پذیرایی ساده به راه بود. او در ادامه تعریف می کند: «در طول روز ۴ یا ۵ حتی در بعضی مواقع مانند محرم و صفر، اول ماه‌های قمری تعداد روضه های خانگی بیشتر هم می شد. روضه‌های ساده که صاحبخانه با یک فنجان چند قند پهلو از میهمانان پذیرایی می کرد. نکته مهم اینکه روضه‌ها با ذکر امام حسین برپا می شد، علاوه بر صله حرم و تازه شدن دیدار دوستان و اقوام به حل مشکلات و گره‌گشایی از کار مردم هم کمک می کرد. اینکه با مدد نام امام حسین گره‌ای باز می شد، بسیار ارزشمند بود.»
حاج آقا بازوبند همچنین به حضورش در هیئت‌های غرب تهران اشاره می‌کند و می‌گوید: «به جز روضه‌های خانگی در هیئت‌های زیادی مانند خراسانی‌ها، امام سجاد و... می رفتم. بیشتر در غرب تهران مداحی می کردم اما اگر در گوشه گوشه تهران، شرق، شمال و جنوب هم به هیئتی دعوت می‌شدم، حتما می‌رفتم.»
نوحه‌هایی که نهال انقلاب را بارور کرد
مضمون بسیاری از نوحه‌های پیش از انقلاب سیاسی و در مخالفت با حکومت بود. شاید برای عده‌ای عجیب باشد با جمع شدن چند خانم و آقای سالخورده در کنار هم چه اتفاقی می افتد. حاج اکبر بازوبند با اشاره به این موضوع از شروع حمایت از نهضت امام خمینی از سوی مداحان یاد می کند: «در ماجرای عاشورای سال ۱۳۴۲ و سخنرانی تاریخی امام من در تهران بودم. حرکت‌های مردمی باعث شکل‌گیری تظاهرات علیه حکومت پهلوی شد. در واقع نهال انقلاب و وحدت مردم با مداحی در همین محافل روضه و عزای اباعبدالله جان گرفت. مداحان از همین تربیون برای رساندن پیام امام به مردم استفاده می کردند. امام فرمودند خون بر شمشیر پیروز است. مداحان در بیشتر مراسم عزاداری این مضمون را می خواندند. یا ایشان می‌فرمودند هرچه داریم از محرم و صفر است. همه این موارد باعث دعوت مردم به برپایی تظاهرات و مخالفت با حکومت شد و در نهایت انقلاب اسلامی به پیروزی رسید.»
اصالت مداحی حفظ شود
به عقیده این پیرغلام اهل بیت، هر نوحه و مداحی که باعث حضور نسل جوان در محفل روضه امام حسین (ع) باشد اررزشمند است. اما مداحان و شاعران حتما باید از راهنمایی و محضر استادان فن استفاده کنند. او بیان این مطلب و تاکید بر حفظ اصالت مداحی در ادامه افزود: «معمولا مداحی‌ها به ویژه در ایام ماه محرم به سه دسته تقسیم می شود. دسته اول مداحان مشهوری هستند که مردم برای مراسم آنها صف می‌کشیدند و حضور گسترده‌ای دارند. دسته دوم مداحانی هستند که کارشان را با حساب و کتاب انجام می دهند. دسته سوم مداحان قدیمی‌اند که با سبک سنتی روضه‌خوانی می کنند. اما همین که جمعیت جوانی را دورشان جمع می شوند. مردم و جوانانی که در کوچه و خیابان به جای روی آوردن به گناه و خلاف پای محفل و روضه امام حسین به واسطه مداحان جمع می شوند کار مهمی انجام شده است. در واقع این مداحان مردم به محفل عزای امام حسین و اهل بیت دعوت می کنند که قابل تقدیر است. چه بسا در همین جمع ها افراد زیادی به راه راست هدایت شدند و در طول تاریخ هم کم نداشتیم از این دست افرادی که اهل دین و نماز واجبات آن نبودند اما به برکت حضور در همین محافل حسینی مسیر ائمه و اهل بیت را در زندگی پیش گرفتند.»
بخش دیگر ماجرا اشعاری است که مداحان در رسای ائمه می‌خوانند؛ موضوع اثرگذاری که این مداح اهل بیت نسبت به انتخاب و گزینش صحیح آن تاکید دارد. او در این باره می گوید: «همان طور که مقام معظم رهبری سفارش کردند حتما برای مقتل‌خوانی کتاب‌های معتبر را مطالعه کنید، روایت درست را نقل کنید. مداحان باید حواسشان جمع باشد هر شعر یا روایتی در مجالس با توجه به حساسیت موضوع مطرح نکنند. کتاب های معتبر بخوانند، با استادان بنام صحبت کنند. این روزها الحمدالله اکثر مداحان تحصیلات عالی دارند و می‌توانند منابع معتبر را پیدا کنند. »
به گفته حاج آقا بازوبند، شاعران در سروردن شعرهایشان حتما به جایگاه و ارزش ائمه توجه کنند، ما گاهی با شعرهایی بر می‌خوریم که قداست ائمه به درستی بیان نمی شود؛ آنقدر این جایگاه را بالا می‌برند که معنای شعر به کفر نزدیک می شود یا برعکس حرمت و منزلت آنها را پایین می‌کشند. حتما باید در مداحی‌ها اصالت و اعتبار ائمه حفظ شود. مداحان نباید از هر روایت و شعری بدون تحقیق و مطالعه برای مداحی استفاده کنند.
انتقاد سازنده برای اصلاح کار
اما مهم‌ترین بخش ماجرا از دیدگاه حاج اکبر بازوبند، انتقاد سازنده با روشی صحیح برای اصلاح کار است. او در این باره می گوید: «قرار ما تربیت نسل امام حسینی است. وقتی یک جوان یا فرد تازه‌کار پا به مسیر امام حسین و اهل بیت می گذارد و مداحی می کند باید از او حمایت کرد. اما اگر خطا یا اشتباهی دیده شد چگونه باید برخورد کرد؟ اینکه انتقاد در جمع به قصد تخریب یک جوان باشد درست نیست. این کار حتی باعث دافعه می شود. باید با روی خوش و مخفیانه تذکر داد. با این کار شان شاگرد و استاد هر دو با هم حفظ می‌شود. علاوه بر این باعث حفظ اصالت کار و اصلاح سبک مداحی می‌شود.»