همشهری آنلاین - علیرضا تهامی، کارشناس محیط‌زیست: منطقه ١٧در مسیر بزرگراه‌های آیت‌الله سعیدی، شهید نواب صفوی و اتوبان شهید چراغی قرار گرفته است. یکی از مهم‌ترین آلاینده‌های هوای منطقه، حجم بالای خودروهایی است که در این بزرگراه‌ها تردد دارند و به دلیل کیفیت پایین سوختشان تولید آلودگی می‌کنند. عبور خط راه‌آهن از منطقه هم برای سلامت هوا پیامدهایی داشته است. باید آلودگی سوخت‌های فسیلی قطار را هم به این آلاینده‌ها بیفزاییم.
خواندنی‌های بیشتر را اینجا دنبال کنید
البته قطارهای دیزلی در ایجاد آلودگی سهم بیشتری دارند. تعداد زیادی از قطارهای خط تهران-اهواز دیزلی هستند. در تونل‌های زیرزمینی برای تهویه هوا جت فن‌های بزرگی نصب شده است. این فن‌ها دودی را که بر اثر رفت‌وآمد قطارهای دیزلی در تونل جمع می‌شود، در منطقه تخلیه می‌کنند.
افزایش ساخت‌وسازهای منطقه هم در تراکم آلودگی هوا بی‌تاثیر نیست. ساخت‌وسازهای بی‌رویه وعملیات و خدمات عمرانی گسترده، ذرات معلق در هوا را افزایش می‌دهد. با توجه به جریان نوسازی بافت فرسوده، ساخت‌وسازهای محله‌ها افزایش قابل توجهی داشته و شدت آلودگی هوا را بیشتر کرده است.
در معیارهای سنجش آلودگی هوا، میزان جمعیت محل یک معیار مهم شمرده می‌شود. منطقه ١٧مساحت کم و جمعیت زیادی دارد. تراکم بالای بافت شهری و جمعیتی منطقه، بر حجم خودروها و تردد معابر می‌افزاید. در نتایج سنجش آلودگی هوا، بسیاری از مواقع انباشت آلاینده‌ها در محله‌های تجاری منطقه بیشتر دیده می-شود. وجود راسته‌های تجاری با افزایش جمعیت شناور محیط و زیاد شدن خودروها می‌تواند بر پاکی هوا تاثیر بگذارد. در این نقاط رفت‌وآمد مسافران شهری و تردد خودروهای حمل محصولات بازارها زیاد است. راسته تجاری کاشی و سرامیک زمزم وصنایع وابسته به راسته تجاری بازار مبل در آلودگی هوای منطقه سهم دارند. صنف خدمات خودرویی حاشیه بزرگراه آیت‌الله سعیدی و خیابان زمزم هم آلاینده هوا هستند.
مکان‌های صنعتی مانند کارخانه پی بتون در حاشیه بزرگراه آیت‌الله سعیدی، کارخانه پلاستیک‌سازی جاده ساوه و واحدهای صنعتی پاسگاه نعمت آباد در مجاورت محله‌ها قرار گرفته‌اند. کارخانه پلاستیک‌سازی که در جاده ساوه قرار دارد، به‌اندازه‌ای هوا را آلوده می‌کند که اهالی محله‌های زمزم و جلیلی در ساعات اولیه صبح، دود و بوی نامطبوع آن را احساس می‌کنند.
بزرگراه آیت‌الله سعیدی مسیر انتقال شبانه خودروهای سنگین حمل زباله به مقصد مرکز دفن پسماند و زباله کهریزک است. عبور و مرور مداوم کامیون‌های حمل زباله هم بوی زباله‌ها را در هوا منتشر می‌کنند و هم حجم تردد معابر را افزایش می‌دهند. عملیات جمع‌آوری و حمل پسماند خشک در سطح منطقه مکانیزه شده، اما باز هم تبعات زیست محیطی آن وجود دارد.
متاسفانه با وجود این شرایط، تنها ایستگاه سنجش آلودگی هوای منطقه که در اداره بازیافت قرار دارد اغلب اوقات غیرفعال است و آلودگی هوای محله‌ها را در ایستگاه‌های مجاور منطقه می‌سنجند.
برای کاهش آلاینده‌های هوای منطقه باید تصمیم‌گیری‌ها در سطح کلان و فرامنطقه‌ای و حتی ملی باشد. اما به‌طورکلی افزایش کیفیت سوخت مصرفی خودروها و ارتقای کیفیت خودروها از مهم‌ترین راهکارهای پاک شدن هوای پایتخت به شمار می‌آید.
این منطقه از سرانه فضای سبز پایینی برخوردار است وافزایش سطح پوشش گیاهی منطقه، به‌ویژه در حاشیه بزرگراه‌ها آثار آلاینده‌ها را کاهش می‌دهد. ساماندهی بافت صنعتی و تجاری منطقه در برنامه‌های مدیریت شهری دنبال می‌شود، اما باید شتاب ویژه‌ای داشته باشد و جزء اولویت‌های مدیریت شهری قرار گیرد.