همشهری آنلاین -یکتا فراهانی: تحقیقات نشان می‌دهند همه زنان در سنین باروری در طول عمر خود حداقل عفونت یک نوع ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) را تجربه می‌کنند. البته آنها در بسیاری از موارد علامتی ندارند؛ ولی بعضی از آنها دچار زگیل‌های تناسلی می‌شوند که ممکن است در واژن، اطراف مقعد و یا گردن رحم ظاهر شوند. بنابراین در صورت مشاهده رشد هر بافت غیرطبیعی در دستگاه تناسلی بهتر است حتما به پزشک متخصص مراجعه شود.
HPV عامل ۹۹ درصد سرطان‌های دهانه رحم
سید محمد جزایری، استاد ویروس‌شناسی و رییس مرکز تحقیقات ویروس شناسی بالینی دانشگاه علوم پزشکی تهران می‌گوید: «شناخت و شناسایی ویروس همزمان با تاثیر و نقشی که در سرطان گردن یا دهانه رحم دارد، بسیار مورد توجه قرار گرفته است. در حال حاضر مشخص‌شده ۹۹ تا ۱۰۰ درصد موارد سرطان دهانه رحم به دلیل این ویروس ایجاد می‌شوند.سالانه در دنیا نزدیک به ۵۰۰ هزار مورد جدید این سرطان در زنان گزارش می‌شود و صدها هزار نفر از زنان نیز در دنیا در نتیجه این بیماری، جان خود را از دست می‌دهند.»
سازمان بهداشت جهانی و بسیاری از سازمان‌های بهداشتی در کشورهای دنیا با دقت زیادی در حال پیگیری این موضوع هستند تا بتوانند بار بیماری ناشی از سرطان را در زنان دنیا کاهش دهند.
ردپای HPV در سرطان‌های پستان
به گفته دکتر جزایری، ردپایی از ویروس پاپیلوما در سرطان پستان زنان هم دیده شده؛ این موضوع مربوط به ۱۰- ۱۵ سال اخیر است. در حال حاضر گزارش‌ها در این مورد نیز بیشتر شده؛ اما هنوز در مرحله تحقیق قرار دارد. ولی در اینکه در تعداد قابل‌توجهی از سرطان‌های پستان می‌توان نشانه‌هایی از این ویروس را شناسایی کرد شکی نیست.
HPV و سرطان‌های اندام تناسلی
رییس مرکز تحقیقات ویروس شناسی بالینی دانشگاه علوم پزشکی می‌گوید عارضه بعدی ویروس پاپیلوما یا HPV ایجاد سرطان در دیگر نقاط اندام تناسلی زنان است. یعنی به غیر از سرطان دهانه رحم، در دیگر نقاط دستگاه تناسلی زنان هم باعث ایجاد سرطان می‌شود. این نقاط شامل نواحی از اندام تناسلی خارجی زنان هم می‌شود. البته میزان این سرطان‌ها در زنان کمتر از سرطان دهانه رحم است.
ویروس پایپلوما همچنین در ایجاد سرطان‌های مقعد در زنان هم دخالت دارد.
HPV و سرطان‌های سر و گردن
دکتر جزایری می‌گوید ویروس پاپیلوما می‌تواند عامل بروز سرطان‌های مربوط به سر و گردن هم باشد. منظور از این سرطان، درگیری بیماری در حفره داخلی دهان، حلق و حنجره است که این ویروس در این نواحی هم می‌تواند ایجاد سرطان کند.
البته توجه داشته باشیم میزان شناسایی این ویروس در سرطان‌های غیر از ناحیه تناسلی کمتر از نقش این ویروس در سرطان دهانه رحم است.
یعنی در بقیه موارد شناسایی و شناخت ویروس به ۱۰۰ درصد و ۹۹ درصد نمی‌رسد و میزان دخالت ویروس احتمالا پایین‌تر است. ولی قطعا نقش بسیار عمده‌ای دارد. البته ممکن است اطلاعات در آینده تغییر کند و نقش مهم‌تر و پررنگ‌تری برای این ویروس در ایجاد این سرطان‌ها شناسایی شود.
سرطان اندام تناسلی در مردان
به گفته جزایری، اهمیت دیگر ویروس پاپیلوما در ابتلای مردان به سرطان اندام تناسلی در مردان است. این ویروس در آنها هم مانند زنان، اندام های تناسلی را درگیر می‌کند. مانند سرطان‌های آلت، بیضه و پروستات.
درحقیقت این ویروس در درجه نخست، اندام‌های تناسلی زن و مرد را گرفتار می‌کند. مشابه زنان در مردان ویروس پاپیلوما در ایجاد سرطان مقعد و سرطان‌های دهان و حلق و حنجره نقش دارد.
به این ترتیب، این ویروس در زنان و مردان تقریبا محل‌های مشابه در بدن را گرفتار می‌کند. ولی با فراوانی‌ها و شیوع متفاوت. در نهایت شیوع سرطان‌های ناشی از ویروس پاپیلوما در مردان کمتر از زنان است.
تقویت سیستم ایمنی
رییس مرکز تحقیقات ویروس شناسی بالینی دانشگاه علوم پزشکی می‌گوید با توجه به اینکه این ویروس درمان ندارد؛ کمک به بهبود سیستم ایمنی بدن در تقابل با آن بسیار مهم است. سیستم ایمنی بدن در تعامل و تقابل با این ویروس موفق می‌شود تا درصد بالایی عفونت را ازبین ببرد.
ویروس در درصدی از بدن این افراد هم باقی می‌ماند؛ به گونه‌ای که احتمال خطر همیشه برای این اشخاص وجود خواهد داشت؛ به نحوی که تعدادی از این افراد مبتلا به سرطان خواهد شد.
عفونت HPV همیشه سرطان زا نیست
این ویروس‌شناس می‌گوید ویروس پاپیلوما همیشه منجر به سرطان نمی‌شود. در واقع ۷۰ درصد افراد خود به خود عفونت پاپیلوما را پاک می‌کنند؛ به گونه‌ای که اثری از ویروس دیده نمی‌شود. بیماری در ۲۰ درصد از ۳۰ درصد باقی‌مانده هم مزمن می‌شود و برای زمان‌های متفاوت (حداقل ۲ سال) ویروس در بدن مانده و اگر بیمار خوش‌شانس باشد، عفونت برطرف و ضایعات احتمالی ایجاد شده نیز خود به خود بهبود می‌یابند.
بنابراین در ۱۰ درصد باقی‌مانده از بیماران، ژنوم ویروس در داخل ژن انسان ادغام شده و روند ایجاد سرطان را آغاز می‌کند؛ حتی در این ۱۰ درصد هم تعدادی جان به در برده و در آنها مشکلی ایجاد نمی‌شود.
در مجموع در درصد مختصری از بیماران این ادغام توسط ویروس با موفقیت انجام و بیمار متأسفانه به سرطان‌های گفته شده در بالا مبتلا می‌شود.
البته هنوز به طور دقیق میزان این شیوع و روند واقعی آن در بدن انسان مشخص نشده است. وقتی جمعیت دنیا و میزان شیوع فراوانی این ویروس را در همه کشورهای دنیا بررسی می‌کنیم متوجه می‌شویم همین تعداد بسیار کمی هم که بر اثر ابتلا به ویروس پاپیلوما به طرف سرطان پیشرفت می‌کنند، میزان بالایی است.
عوامل مهم در بروز سرطان‌های تناسلی
جزایری می‌گوید سابقه خانوادگی، عوامل ژنتیکی، استعمال دخانیات، تغذیه و رفتارهای اجتماعی هم در ایجاد سرطان‌های دستگاه تناسلی دخیل هستند. در این میان، استعمال دخانیات قطعا یکی از شروط اصلی برای ایجاد سرطان‌های دستگاه تناسلی به شمار می‌رود.
بنابراین در غیاب عوامل محیطی و ژنتیکی، امکان دارد ویروس در بدن فرد بماند ولی سرطان ایجاد نکند. در واقع می‌توان گفت این عفونت اگرچه بسیار شایع است و کمتر فردی در دنیا هست که در طول زندگی بارور خود به آن مبتلا نشده باشد؛ در نهایت تعداد افرادی واقعا به سرطان مبتلا می‌شوند، نسبت به افرادی که به طرف سرطان می‌روند، کمتر است.